Giấc ngủ REM và NREM là gì?

Giấc ngủ, một nhu cầu sinh lý cơ bản của con người, không đơn thuần chỉ là trạng thái bất động. Trên thực tế, giấc ngủ được cấu thành từ hai loại trạng thái chính, xen kẽ nhau trong suốt đêm: giấc ngủ REM (Rapid Eye Movement – chuyển động mắt nhanh) và giấc ngủ NREM (Non-Rapid Eye Movement – không chuyển động mắt nhanh). Sự hiểu biết về sự khác biệt và tầm quan trọng của hai loại giấc ngủ này là chìa khóa để đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần tốt nhất.

Giấc ngủ REM, chiếm khoảng 20-25% thời gian ngủ của người trưởng thành, là một thế giới đầy biến động và kỳ diệu. Đặc trưng bởi những chuyển động mắt nhanh, không thể đoán trước, giấc ngủ REM phản ánh hoạt động não bộ mạnh mẽ, gần tương đương với khi ta tỉnh táo. EEG (điện não đồ) ghi nhận sóng não trong giai đoạn này tương tự như khi ta đang suy nghĩ tích cực, giải quyết vấn đề hoặc thậm chí… mơ. Chính trong giai đoạn này, những giấc mơ sống động, đầy màu sắc, thường được nhớ lại, xuất hiện. Song song với hoạt động não bộ sôi nổi, hệ hô hấp và tim mạch cũng hoạt động mạnh mẽ hơn, thể hiện qua nhịp thở không đều và nhịp tim nhanh hơn so với khi thức. Sự vận động của mắt và các cơ nhỏ cũng tăng lên, trong khi các cơ lớn bị liệt tạm thời, ngăn ngừa ta thực hiện các hành động trong mơ. Nhiều nhà khoa học tin rằng giấc ngủ REM đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố trí nhớ, học tập và xử lý thông tin cảm xúc. Nó giúp chúng ta sắp xếp lại những trải nghiệm trong ngày, loại bỏ những thông tin không cần thiết và củng cố những thông tin quan trọng.

Ngược lại, giấc ngủ NREM, chiếm phần lớn thời gian ngủ (75-80%), là một trạng thái yên tĩnh hơn, phục hồi thể chất là nhiệm vụ chính. Giai đoạn này được chia thành ba giai đoạn: giai đoạn 1 (ngủ nông), giai đoạn 2 (ngủ nhẹ) và giai đoạn 3 và 4 (ngủ sâu). Từ giai đoạn 1 đến giai đoạn 4, hoạt động não bộ dần chậm lại, sóng não chuyển từ sóng alpha sang sóng theta và cuối cùng là sóng delta, biểu thị trạng thái nghỉ ngơi sâu sắc. Trong giấc ngủ sâu (giai đoạn 3 và 4), cơ thể được phục hồi, sửa chữa các tổn thương tế bào, tăng cường hệ miễn dịch và tiết hormone tăng trưởng. Nhịp tim, nhịp thở và huyết áp đều giảm xuống mức thấp nhất. Đây là giai đoạn quan trọng để tái tạo năng lượng, chuẩn bị cho một ngày hoạt động mới.

Cả giấc ngủ REM và NREM đều đóng góp thiết yếu cho sức khỏe tổng thể. Thiếu hụt bất kỳ loại giấc ngủ nào đều dẫn đến những hậu quả tiêu cực. Thiếu giấc ngủ REM có thể gây ra khó khăn trong việc ghi nhớ, học tập, tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tâm lý như trầm cảm, lo âu. Trong khi đó, thiếu giấc ngủ NREM làm suy giảm hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tăng cân, giảm hiệu suất làm việc và sự tập trung. Vì vậy, việc đảm bảo giấc ngủ chất lượng, bao gồm cả REM và NREM, là một trong những yếu tố quan trọng nhất để duy trì sức khỏe và hạnh phúc. Tạo thói quen ngủ ngon, đi ngủ đúng giờ, tạo môi trường ngủ thoải mái và hạn chế căng thẳng là những bước đầu tiên để đảm bảo chúng ta có được giấc ngủ trọn vẹn và khỏe mạnh.