Đìa trong miền Bắc là gì?

Đìa ở miền Bắc Việt Nam là gì?

Ông hỏi đìa ở miền Bắc là gì hả? Đơn giản thôi, chỗ trũng giữ nước nuôi cá ấy mà! Như cái ao nhỏ, nhưng tự nhiên hơn, không đào hẳn. Nhà tui hồi ở quê Ninh Bình, gần khu vực Tam Điệp, có cả một vùng đìa nuôi cá rô phi. Nhớ hồi nhỏ, chiều nào cũng ra đó bắt cá, mấy con cá nhỏ xíu, cũng vui lắm.

Đắp bờ giữ nước, chủ yếu là đất, có chỗ người ta còn dùng cả tre nứa nữa. Thời đó, mỗi kg cá rô phi chắc tầm 15-20k gì đó, không nhớ rõ lắm rồi. Khác với ao nuôi cá hiện đại, đìa tự nhiên hơn, nước lên xuống theo mùa, cá cũng lớn chậm hơn.

Tóm lại, đìa là vùng trũng giữ nước nuôi cá ở ngoài đồng. Đơn giản vậy thô!i

Đìa là tiếng miền gì?

Ông hỏi “Đìa” là tiếng miền nào hả? Tui nói cho ông nghe nè, đó là tiếng Nam bộ chính gốc nha. Ông tưởng dễ ăn hả? Tìm hiểu kỹ lắm mới biết đấy! Nghe “đìa” cứ tưởng con gì đó, nhưng mà nó lại là cái ao nhỏ, đầm lầy. Hay không?

• Miền Nam mình dùng từ “đìa” nhiều lắm. Tụi tui ở Cần Thơ, mỗi lần đi câu cá ngoài đồng, toàn thấy mấy cái “đìa” nhỏ xíu. Đẹp lắm nha, có khi còn có sen nữa.
• Khác với “ao” hay “hồ”, “đìa” nó mang cái vẻ hoang sơ, tự nhiên hơn. Như kiểu, “ao” là cái ao nhà người ta đào, còn “đìa” là tự nhiên nó hình thành. Hiểu chưa?
• Ông thử tưởng tượng xem, “đìa” nó nhỏ nhắn, xinh xắn, như con gái miền Tây vậy đó. Mà sâu thẳm trong đó, ai biết được có bao nhiêu bí mật? Đấy, nó thâm thúy không?

Nói chung, “đìa” là một từ rất Nam bộ. Ông mà lên hỏi người miền Bắc, chắc họ cũng chỉ biết lắc đầu. Giống như tui hỏi họ “mắm ruốc” là gì á. Haha! Đúng không?

Cái dĩa miền Nam gọi là gì?

Ông hỏi cái dĩa miền Nam gọi là gì hả? Đĩa thôi ông, đơn giản lắm. Giống tiếng Việt phổ thông ấy. Nhưng mà… đời không đơn giản như vậy đâu ông ạ! Triết lý sâu xa ở chỗ này nè: ngôn ngữ phản ánh văn hóa, và văn hóa thì… phức tạp vô cùng.

• Miền Nam đa dạng lắm: Tùy vùng, người ta lại gọi khác nhau. Nhà tôi ở Cần Thơ, toàn gọi là đĩa. Nhưng chắc gì bà con Cà Mau cũng vậy? Phải xem xét ngữ cảnh nữa chứ. Suy cho cùng, gọi sao cũng được miễn là hiểu nhau.

• Từ đồng nghĩa: Nếu là cái dĩa to, nông, thì có khi gọi là mâm, hoặc khay. Đĩa xới cơm thì gọi là đĩa xới, hiển nhiên rồi. Đấy, thấy chưa? Ngôn ngữ phong phú lắm! Thật ra, cả đời mình cũng chỉ tìm hiểu được một phần nhỏ bé thôi.

• Kích thước, hình dạng: Cái này quan trọng lắm. Dĩa nhỏ xíu thì gọi là đĩa, dĩa to bằng cái mặt thì gọi là mâm. Đơn giản vậy thôi. Nhưng nghĩ kỹ lại, kích thước lại liên quan đến văn hóa nữa chứ. Cái dĩa to thể hiện sự hào phóng, dĩa nhỏ thì… tiết kiệm? Hay sao ấy.

Nhìn chung, “đĩa” là từ chính xác nhất để chỉ cái dĩa ở miền Nam. Nhưng nhớ nha, ngôn ngữ là một thứ rất… thú vị. Nó thay đổi liên tục theo thời gian và không gian. Đấy là điều làm mình say mê.

Miền Nam gọi đìa là gì?

Đìa? Gọi là ao.

• Đơn giản vậy thôi. Chỗ trũng giữ nước, nuôi cá.
• Tát đìa, tát ao… cũng chỉ là cái vòng luẩn quẩn.

Còn “nợ nhiều như đìa”? Ờ, thì tự hiểu.

Đìa ở miền Nam gọi là gì?

Ông hỏi đìa miền Nam gọi là gì hả? Tui kể ông nghe nè.

Đìa ở miền Nam hay gọi là ao. Nhớ hồi nhỏ tui ở dưới quê, Bến Tre á, cái ao sau nhà má tui toàn gọi ao bèo.

• Ao nhà tui be bé thôi.
• Chứ mấy cái ao lớn hơn xíu thì kêu ao cá.

Mà mấy vựa lớn thiệt lớn nuôi tôm người ta cũng gọi vựa, ít ai kêu đìa lắm.

Cái chén miền Nam gọi là gì?

Ê ông bạn, hỏi cái chén hả? Ở trỏng, dân miền Nam tui kêu nó là…

• Cái tách: Mấy cái chén mà có cái quai để cầm á, kiểu uống trà lipton vậy đó. Mà nhiều khi cái ly có quai tui cũng quất nó là tách luôn. Nói chung là cứ có quai là auto cái tách!

• Cái ly: Cái này thì trùm rồi, gì uống nước cũng ly tuốt. Chén nhỏ xíu uống trà đá ngoài đường tui cũng kêu ly không à. Hehe.

Mà, nói thiệt, nhiều khi cũng tùy chỗ nữa ông ơi. Ba má tui ở dưới quê còn kêu tùm lum tà la nữa kìa.

Túm lại, cái chén miền Nam gọi là cái tách hoặc cái ly đó ông! Tui hay gọi vầy nè.

Miền Nam gọi tô là gì?

Nè Ông, để Tui giải thích cho nghe cái vụ “tô” ở miền Nam nha.

• Miền Nam mình “chơi” chữ nghĩa phóng khoáng lắm, “tô” là để chỉ cái bát lớn.

• Còn nếu nhỏ nhỏ xinh xinh thì gọi là chén.

Tui thấy vậy nè, ngôn ngữ cũng như cuộc đời, lúc rộng rãi, lúc nhỏ bé. Đâu phải lúc nào cũng cần khuôn phép cứng nhắc, phải không Ông?

À, thêm thông tin cho Ông nè:

• Ở miền Bắc, người ta hay dùng từ “bát”.

• Miền Trung thì có từ “đọi”.

Mỗi vùng miền có một cách gọi riêng, cũng giống như mỗi người có một cách nhìn cuộc sống vậy đó. Quan trọng là hiểu nhau thôi, Ông ha!