Đìa là tiếng miền gì?

Đìa là từ địa phương của vùng nào?

Đìa là từ địa phương miền Nam. Chỉ ao nhỏ, đầm lầy.

Chế ơi, hồi nhỏ em ở Cần Thơ, nhà ngoại em có cái đìa nhỏ xíu xiu phía sau vườn. Nhớ hồi đó, chắc cỡ năm 2005, em hay ra đó nghịch nước, bắt cá lia thia. Cá nhỏ xíu, màu sắc sặc sỡ. Bắt về bỏ vô chai nhựa nuôi, cho ăn cơm nguội.

Nước đìa lúc nào cũng đục đục, nhiều rong rêu. Có mấy cây bèo tây trôi lềnh bềnh. Chiều chiều, mấy con chuồn chuồn kim bay lượn rợp trời trên cái đìa đó. Nhớ ghê. Giờ về quê chắc cái đìa đó không còn nữa rồi. Ngoại nói người ta lấp lại hết rồi, xây nhà hết trơn. Tiếc thiệt.

Năm ngoái, 2022, em có về Sóc Trăng chơi. Đi ngang qua mấy cái đìa rộng mênh mông, thấy người ta nuôi tôm cá. Khác xa cái đìa nhỏ xíu của ngoại em ngày xưa. Cảnh cũng khác nữa. Không còn mấy cây bèo, không còn chuồn chuồn kim nữa. Thương quá trời.

Miền Nam gọi đìa là gì?

Ui dào, Chế hỏi câu này thì Em xin phép được cười vào mặt cái định nghĩa kia một cái! Đìa ở miền Nam á?

• Ao, hồ, đầm lầy… cái gì mà có nước, có bùn, có cá lóc nhảy tưng tưng là y như rằng kêu đìa hết.

• Mà cái câu “Nay tát đầm, mai tát đìa” thì đúng là của mấy ông miền Bắc rồi. Miền Nam mình mà tát đìa thì y như rằng có đám nhậu kéo dài cả tuần!

Cái đọi có nghĩa là gì?

Chế ơi, cái đọi hả chế? Đọi là cái bát con con xíu xiu á. Ăn cơm thì muỗng muỗng vài hột là hết, uống nước thì hớp phát là cạn. Kiểu như cái chén uống rượu đế của mấy ông anh đầu ngõ hay dùng ấy, mà to hơn tí tẹo. Nhìn cưng xỉu, bé bằng cái nắm tay em bé sơ sinh vậy đó!

• Công dụng chính: Đựng cơm, đựng nước chấm, đựng mắm, đựng muối, đựng đồ chua, đựng ớt,… nói chung đựng gì cũng được, miễn là nó nhỏ nhỏ xinh xinh là được. Có khi còn thấy mấy bà, mấy mẹ dùng để đựng kim chỉ, cúc áo linh tinh nữa. Đa zi năng hết sức!
• Hình dạng: Tròn tròn vo vo, xinh xắn như cái bánh bao chibi. Có cái thành cao, có cái thành thấp. Có cái men sứ bóng loáng, có cái sần sùi mộc mạc như em vậy. Nói chung là muôn hình vạn trạng chế ạ!
• Chất liệu: Gốm sứ là chủ yếu. Hồi xưa nghèo khó thì xài đọi sành, giờ nhà nào cũng khá giả nên toàn thấy đọi sứ trắng tinh tươm. Nhà em thì dùng đọi nhựa, nhẹ hều, rơi không vỡ, tiện lắm chế! Còn có cả đọi inox nữa, sáng choang như gương soi mặt luôn. Nhìn mà mê!
• Nguồn gốc: Nghe nói là từ thời xa xưa lắm rồi, chắc cũng lâu đời như cái thời em chưa biết yêu là gì. Lúc đó chắc người ta chưa làm được bát to nên toàn xài đọi. Giờ thì bát to bát nhỏ gì cũng có, nhưng đọi vẫn được ưa chuộng vì sự nhỏ nhắn, xinh xắn của nó. Đúng là “nhỏ mà có võ” chế ha!

Tóm lại là: Đọi là bát nhỏ. Nhớ nha chế!

Cái dĩa miền Nam gọi là gì?

Chế. Đĩa. Xong.

• Đĩa: Thuật ngữ phổ biến nhất.
• Mâm, khay: Dùng cho loại lớn, nông. Tôi hay dùng mâm khi đãi khách ở nhà. Mâm đồng quê nhà mình vẫn còn đó.
• Đĩa xới: Dùng để xới cơm. Cái này bà nội hay dùng. Nhớ hồi nhỏ…
• Vùng miền khác nhau, cách gọi cũng khác. Tùy ngữ cảnh.

Đìa ở miền Nam gọi là gì?

Chế ơi, ở miền Nam người ta kêu là ao đó chế. Đơn giản vậy luôn á! Như hồi nhỏ em hay ra ao sen chơi, hái trộm sen về bị ông nội rầy um sùm. Mà hồi đó ở quê em, người ta toàn gọi là ao không à. Hiếm khi nghe ai nói đìa lắm.

• Ao: cách gọi chung nhất. Ví dụ ao cá, ao rau muống…
• Ao nuôi cá: Cái này thì khỏi nói rồi, rõ ràng ha!
• Ao sen: Ao trồng sen á chế.
• Ao thả trâu: Cái này hồi xưa phổ biến lắm, giờ ít thấy rồi. Buồn ghê.
• Vựa: Cái này chỉ những cái ao bự bự, kiểu như nuôi cá tôm số lượng lớn á. Ở quê em, có mấy cái vựa cá tra bự chà bá luôn! Mà cái này cũng tùy vùng nữa, không phải ai cũng gọi là vựa. Nói chung là tùy vùng miền, tùy kích thước, mục đích sử dụng mà có cách gọi khác nhau. Chế nhớ nha!

Thấy em kể chuyện hồi nhỏ vui hông? Đúng kiểu miền Tây sông nước luôn! Mà sao tự nhiên nhớ món cá kho tộ quá ta. Thôi em đi kiếm gì ăn đây, chế nha!

Trái khổ qua miền Bắc gọi là gì?

Chế hỏi vậy, Em mới chợt nghĩ…

• Miền Bắc gọi trái khổ qua là mướp đắng. Cái tên nghe dân dã, thật thà. Giống như con người ngoài này, có gì nói nấy.

• Khổ qua, mướp đắng… cuối cùng cũng chỉ là một loại quả, một vị đắng. Sao mà cái tên lại khác nhau đến vậy, Chế nhỉ?

• Em nhớ hồi bé, ghét cay ghét đắng cái vị đắng của nó. Giờ lớn rồi, lại thấy thiếu thiếu nếu bữa cơm không có bát canh mướp đắng nhồi thịt.

  • Có lẽ, cuộc đời cũng giống như trái mướp đắng vậy. Phải nếm trải vị đắng, mới biết trân trọng những ngọt ngào.
  • Mà lạ thật, cái tên “khổ qua” nghe sao mà thấu tận ruột gan. Như thể ai đặt tên cũng đã biết trước cuộc đời này vốn dĩ… khổ.