Cốc trong miền Nam gọi là gì?

Trái khổ qua miền Bắc gọi là gì?

Ừ, bây hỏi tao đó à?

Mướp đắng… Tiếng gọi ấy nghe sao mà thân thương, mà gần gũi. Như tiếng mẹ ru hời thuở nào, văng vẳng bên tai. Cái vị đắng ngắt, khó nuốt ấy, ai ngờ lại là thứ hương vị níu giữ hồn quê.

• Mướp đắng… Khổ qua. Hai mà một, một mà hai. Nghe đắng đót đầu lưỡi, nhưng lại thanh mát tận tâm can.

• Nhớ những trưa hè oi ả, bà tao hái mướp đắng ngoài vườn, xào với trứng gà. Cái vị đắng dịu đi, quyện cùng vị béo ngậy của trứng, ăn với cơm trắng thì ngon phải biết. Giờ nghĩ lại, vẫn thèm thuồng cái hương vị ấy.

• Mướp đắng… Không chỉ là món ăn, nó còn là vị thuốc. Giúp thanh nhiệt, giải độc, mát gan. Người ta còn dùng mướp đắng để trị mụn nhọt, rôm sảy nữa đó bây.

• Mà thôi, nói mãi về mướp đắng, tao lại nhớ quê da diết. Nhớ bà, nhớ mẹ, nhớ những bữa cơm đạm bạc mà ấm cúng.

Cái thau miền Bắc gọi là gì?

Bây hỏi làm tao nhớ lại những đêm hè…

• Miền Bắc gọi cái thau là chậu. Tao nhớ rõ hồi bé, bà tao hay dùng cái chậu nhôm to đùng để vo gạo nấu cơm.
• Miền Nam gọi là cái thao. Lúc nhỏ, tao có dịp vào Sài Gòn chơi, nghe người ta nói “cái thao” tao mới ngớ người ra.
• Miền Trung phức tạp hơn. Có nơi gọi là cái chậu, có nơi lại gọi là cái thao. Tùy vùng, tùy giọng, mà nó biến đổi.

Về bát với chén, đúng là miền Bắc gọi là bát, miền Nam gọi là chén. Còn miền Trung thì dùng cả hai, nhưng sắc thái khác nhau. Bát thường dùng để ăn cơm, còn chén thì nhỏ hơn, dùng để uống nước hoặc đựng nước chấm. Ngay cả cách gọi một đồ vật cũng thấy khác biệt văn hóa vùng miền.

Cha của ông cô gọi là gì?

Cao tổ. Sơ tổ. Ông sơ là cao tổ phụ. Bà sơ là cao tổ mẫu. Ghi chú lại để khỏi quên. Năm nay giỗ tổ chắc đông lắm. Năm ngoái nhà chú Tư cúng, còn năm nay nhà mình. Mà hình như năm kia nhà bác Ba cúng rồi? Hay là bác Năm nhỉ? Lâu quá quên mất. Phải xem lại lịch. Bác Năm có mấy đứa cháu, đứa nào cũng học giỏi. Đứa út học bên Úc. Mà sao tự nhiên nghĩ đến chuyện học hành của tụi nhỏ nhỉ? À, giỗ tổ năm nay phải mua thêm mấy thùng nước ngọt với bánh kẹo mới được. Tụi nhỏ thích lắm. Nhà chú Tư có cây xoài năm nào cũng sai trĩu quả, ngon tuyệt.

• Cao tổ: Ông tổ đời thứ tư.
• Sơ tổ: Người đầu tiên, tổ tiên đầu tiên của dòng họ.
• Cao tổ phụ: Cha của ông cố.
• Cao tổ mẫu: Mẹ của ông cố.

Năm nay giỗ chắc phải mua thêm mấy cái bàn mới. Bàn cũ năm ngoái gãy mất cái chân. Đợt đó thằng Tí leo lên nghịch ngợm. Mà năm nay thằng Tí cũng lớn rồi, chắc không leo trèo nữa. Hồi đó nó nhỏ xíu à, giờ cao hơn cả mình rồi. Thời gian trôi nhanh thật. Ủa mà mình đang nghĩ gì thế này? À, giỗ tổ. Phải mua thêm mấy cái chén nữa, chén cũ cũng sứt mẻ nhiều rồi.

• Thằng Tí: con của chú Tư, hồi nhỏ hay leo trèo nghịch ngợm. Giờ lớn rồi. Cao hơn mình.
• Bàn cũ gãy chân: năm ngoái giỗ, thằng Tí nghịch gãy chân bàn. Năm nay phải mua bàn mới.
• Chén bát sứt mẻ: cần mua thêm chén bát mới cho giỗ tổ năm nay.

Đũa người Bắc gọi là gì?

Tao bảo này Bây, người Bắc gọi đũa là gì ấy à? Đơn giản thôi, đũa! Hoặc đôi đũa, nghe cho nó sang. Thường ngày tao toàn gọi là đũa, ăn cơm thì gọi là đũa ăn cơm, chứ đũa khê khê múc canh thì ít khi dùng. Lúc trước nhà tao còn dùng cả đũa tre nữa, giờ toàn đũa nhựa thôi, tiện. Nhưng mà mẹ tao vẫn hay bảo: “Đừng dùng đũa mạnh tay quá con nhé, dễ gãy lắm!”. Nói chung là tùy ngữ cảnh, nhưng đại đa số vẫn là “đũa”.

• Đũa
• Đôi đũa
• Đũa ăn cơm (để phân biệt với các loại đũa khác)

À, nhớ hồi nhỏ, bà ngoại tao hay kể chuyện về cái đũa, đũa làm từ gỗ mít, thơm lắm. Bà còn dạy tao cách dùng đũa cho lịch sự nữa cơ. Giờ thì quên gần hết rồi, chỉ nhớ là phải cầm cho ngay ngắn thôi, ăn kiểu “thô thiển” thì bị la cho mệt nghỉ.

Chuyện này tao chắc chắn, vì chính tai tao nghe bà ngoại tao kể đấy. Không tin thì hỏi người Bắc xem, họ cũng nói y chang vậy thôi. Hồi đó nhà tao nghèo, đồ dùng cũng đơn giản lắm.

Cơm chiên miền Bắc gọi là gì?

Cơm rang.

• Miền Bắc: Thường dùng mỡ lợn/mỡ gà. Tạo hương vị đặc trưng, béo ngậy. Ít dùng dầu ăn. Năm nay thấy nhiều hàng quán dùng dầu thực vật hơn. Chắc do giá cả.
• Miền Nam: Dùng dầu ăn. Kết hợp trứng, nguyên liệu khác. Bây giờ cũng nhiều kiểu cơm rang lắm. Thấy có cả cơm rang thập cẩm, cơm rang dưa bò… Tao hay ăn cơm rang Dương Châu. Được cái nhiều tôm.