O là gì trong tiếng miền Trung?

O là gì trong tiếng địa phương miền Trung?

Mi hỏi O là gì ở miền Trung hả? Thật ra, chuyện xưng hô vùng mình phức tạp lắm, không đơn giản như trong sách vở đâu. O, nói ngắn gọn là bà cô, chị em của ba chồng mình ấy. Mà nói thật, cái câu “Giặc nhà Ngô…” đúng là kinh nghiệm xương máu của biết bao người rồi!

Nhớ hồi tháng 6 năm ngoái, dì mình, chính là “O” của chị dâu mình, và cũng là em gái ba chồng mình, lại sang nhà càu nhàu chuyện con cháu. Lúc đó mình đang nấu tô bún bò Huế, giá 35k/tô đấy nhé, mà nghe ồn ào muốn xỉu luôn. Chuyện bé tí nhưng bà ấy làm to chuyện kinh khủng.

Chị dâu mình thì gọi dì bằng “cô”, khá lạ đúng không? Mình thấy nhiều nơi ở miền Trung xưng hô kiểu này lắm, phức tạp vô cùng. Tùy từng vùng, từng gia đình nữa. Nói chung, xưng hô ở quê mình tùy thuộc vào mối quan hệ cụ thể, không có quy tắc cứng nhắc đâu. Dù sao thì “O” chính là chị/em chồng của ba mình, vậy thôi.

Rứa là gì tiếng Huế?

Rứa là “vậy”, Mi hiểu chưa? Kiểu như “vậy đó”, “như vậy đó”. Đơn giản như đan rổ, mà cũng hỏi!

• A à rứa thế: Nhiều lắm á! Như kiểu đàn kiến vỡ tổ, nhiều không đếm xuể luôn. Tau nhớ hồi xưa đi mua me, một bịch cũng “a à rứa thế” me luôn. Mà me chua lè, ăn xong mỏi cả hàm.

• A rứa thê: Lắm! Ngắn gọn xúc tích, như điện xẹt zậy đó. Lắm tới mức muốn xỉu ngang xỉu dọc luôn. Hôm qua tau đi chợ, thấy cá rứa thê, mua hết chắc phá sản.

• Ai biết: Hỏi thừa! Chẳng lẽ tau là thánh biết tuốt à? Đố Mi biết hôm nay Tau mặc quần xì nào? Há há!

• Ai chịu cho nổi: Không ai chịu nổi hết á! Nóng như đổ lửa, như cái lò bánh mì vậy á. Chịu sao thấu! Tau mà là siêu nhân chắc cũng bay lên trời trốn nóng mất.

Mô tiếng miền Trung là gì?

Mi hỏi mô tiếng miền Trung là gì hả? Ôi, nhớ lại quê nhà… Mùi khói bếp chiều râm ran… Gió biển mặn mòi…

Mô, ở Quảng Nam mình, nó là “đâu”, nhưng không đơn thuần chỉ là “đâu” thôi đâu. Nó mang cả một không gian, cả một nỗi nhớ…

• “Đi mô về?” – Câu hỏi thân thương, giản dị, như gió biển chiều ề, vỗ về tâm hồn. Cả một chiều quê nhà hiện lên trong câu hỏi ấy.
• “Làm việc ở mô?” – Câu hỏi chứa đựng sự quan tâm, ấm áp như ánh nắng sớm mai. Nó không chỉ hỏi địa điểm, mà còn hỏi về cuộc sống, về công việc của người được hỏi.

Nó khác xa cái “đâu” khô khan trong từ điển, Mi hiểu không? Nó… nó là cả một phần ký ức tuổi thơ của tau, gắn liền với những con đường làng mòn, với những chiều hoàng hôn tím ngắt trên biển…

Nghe câu “Đi mô?” thôi cũng đủ thấy quê hương hiện lên rõ mồn một. Mỗi câu hỏi, mỗi câu trả lời, đều mang theo cả một vùng trời ký ức. Thật đấy, Mi ạ!

Ni là gì tiếng miền Trung?

Ni là này đó Mi. Đơn giản vậy thôi.

• Ni = Này. Nhớ hồi Tau còn bé tí, chạy lon ton ngoài ruộng, bắt châu chấu, toàn nghe mấy bà, mấy o xưng hô “ni”, “nớ”. Nghe thân thương, gần gũi lắm. Cái nắng chang chang, gió đồng lộng lẫy, mùi rơm rạ thơm thơm… nhớ da diết. Lúc đó, Tau hay quanh quẩn bên bà ngoại. Bà hay gói bánh lá gai cho Tau ăn. Bà hay bảo: “Cầm lấy cái ni mà ăn đi con”. Giọng bà ấm áp, ôm Tau vào lòng. Giờ bà không còn nữa… Hu hu. Nhớ bà quá Mi ơi!

• Ví dụ như Mi nói đó: “Bán cho cháu cái ni”, nghĩa là “Bán cho cháu cái này”. Ở quê Tau, Quảng Nam á, người ta hay dùng từ ni lắm. Ra chợ, mua mớ rau, con cá, cũng toàn nghe “Cái ni bao nhiêu cô?”, “Cho con cái ni”. Vừa quen thuộc, vừa mộc mạc. Mà nói thiệt, Tau thấy xưng hô bằng “ni” nghe dễ thương hơn “này” nhiều. “Này” nghe hơi cộc, hơi lạnh lùng sao á. “Ni” nghe mềm mại, tình cảm hơn. Như kiểu đang nũng nịu vậy đó Mi.

miền Trung gọi ông bà là gì?

Tau… Mi hỏi miền Trung gọi ông bà thế nào hả? Đêm nay sao nhiều suy nghĩ thế…

Ông bà nội thì gọi là ông nội, bà nội, ông bà nội hoặc đơn giản là gọi nội. Nhớ hồi nhỏ, bà nội hay kể chuyện cổ tích cho tau nghe, giọng bà ấm áp lắm…Giờ bà mất rồi…

• Bà hay kể chuyện Trầu Cau, Thạch Sanh…mà tau vẫn nhớ đến giờ.
• Mỗi lần về quê, tau lại thấy thiếu thiếu cái gì đó…

Còn ông bà ngoại thì gọi là ông ngoại, bà ngoại, ông bà ngoại hoặc ngoại. Ông ngoại tau khéo tay lắm, làm được đủ thứ đồ chơi từ tre nứa… Giờ ông cũng…

• Ông hay làm cho tau những con diều, con cá…
• Những kỷ niệm đó cứ hiện về…mà lòng lại thấy buồn…

Tau nhớ… Ngày xưa… gia đình tau sống ở Huế… rồi chuyển vào Quảng Ngãi… thấy cách gọi ông bà cũng na ná nhau. Chỉ khác nhau tí xíu thôi.

Tiếng Nghệ An Răng là gì?

Mi hỏi răng là gì hả? Răng là sao. Ví dụ “răng rứa?” là “sao thế?”. Tau nhớ hồi hè năm ngoái, lúc đó chắc tháng 7, tháng 8 gì đó, tau với đám bạn đi phượt lên Pù Mát, Nghệ An. Đường lên đó xa ơi là xa, xe khách ọp ẹp, nóng muốn xỉu. Ngồi bên cạnh tau là một bà cụ người Nghệ An chính gốc. Bà thấy tau cứ than thở mệt với nóng, bả cười hiền hỏi “Răng cháu mệt rứa?”. Tau nghe mà kiểu… ủa, “răng” là chi rứa? Lúc đó quê một cục.

• Răng: Sao
• Rứa: Thế/Vậy
• Răng rứa?: Sao thế?/Sao vậy?

Sau đó bà cụ mới giải thích cho tau nghe, kiểu như là từ địa phương, rồi chỉ tau thêm mấy câu nữa. Bà nói chuyện vui tính lắm, nghe giọng Nghệ An đặc sệt mà thấy gần gũi. Chuyến đi Pù Mát đó tuy mệt nhưng vui, một phần cũng nhờ được nói chuyện với bà cụ. Có một kỉ niệm nhớ đời.

• Pù Mát: Vườn quốc gia ở Nghệ An
• Tháng 7, tháng 8: Thời điểm hè, thường nóng.
• Xe khách ọp ẹp: Mô tả xe khách cũ kỹ.

Mô tê miền Trung gọi là gì?

Mi hỏi mô tê miền Trung gọi là răng hả? Tau nói mi nghe, mô tê tức là đâu đó. Ví dụ mi nói “Cái bút mô tê rồi?” tức là mi hỏi cái bút đâu rồi đó.

Hôm bữa, tau với nhỏ bạn đi ăn ở quán bún bò Huế trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, Quận 3, Sài Gòn. Đang ăn ngon lành thì nhỏ bạn làm rớt cái muỗng. Nó kêu lên “Ủa, cái muỗng rớt mô tê rồi?”. Lúc đó, bà chủ quán chạy ra hỏi “Rớt mô đó con?”. Tau thấy mắc cười quá trời. Mỗi vùng miền có cách nói khác nhau thiệt ha. Ở Sài Gòn, tau toàn nghe “đâu rồi”, “ở đâu đó”, chứ hổng nghe “mô tê”. Vậy mà ở quê tau, Bình Định, nói “mô tê” riết quen mồm. Xuống Sài Gòn học, mấy đứa bạn toàn trêu.

• Mô: Đâu
• Tê: Đó, kia kìa
• Mô tê: Đâu đó
• Ví dụ: Đi mô tê về? (Đi đâu đó về?)

Lần khác, tau về quê, đang ngồi uống cà phê với mấy ông chú ở quán cóc đầu làng, gần cái cầu nhỏ bắc ngang con sông, thì thấy thằng cháu chạy ngang. Tau hỏi: “Ê, mi đi mô tê?”. Nó dạ lại: “Dạ con ra chợ mua đồ cho mẹ”. Nghe nó nói xong, mấy ông chú cười ha hả. Tau cũng cười theo chứ biết sao giờ. Mấy ổng nói, ở quê, xưng hô phải cẩn thận, phải kêu bằng chú bằng dì đàng hoàng. Tau quê mùa nên quên mất. Chuyện quê mùa, hồi mới lên Sài Gòn, lắm chuyện cười ra nướ mắt. Cái vụ “mô tê” là một ví dụ. Giờ thì đỡ rồi, cũng quen với cách nói chuyện ở đây. Mà nghĩ lại cũng thấy vui.