Tại sao lại gọi là mẹ?

Tại sao lại gọi người phụ nữ sinh ra mình là mẹ vậy?

Út hỏi khó Anh quá à! “Mẹ” hả? Để Anh ngẫm coi…

Ngắn gọn vậy nè Út: Gọi mẹ là “mẹ” vì nó là từ lâu đời lắm rồi, từ tiếng Anh cổ, tiếng Latinh, tiếng Proto-Germanic… Tóm lại, nó là từ chỉ người phụ nữ sinh ra mình đó Út!

hCứ thật ra, hồi bé tí Anh toàn gọi “ma ma”. Tại dễ kêu ấy mà. Mãi lớn mới quen miệng gọi “mẹ”. Giờ kêu ai là “ma ma” chắc mẹ véo cho tím người quá! Hồi nhỏ Anh còn nhớ, cứ mỗi lần quấy khóc là mẹ lại “ma ma” dỗ dành. Giờ nghĩ lại thấy thương mẹ ghê!

Mà Út thấy lạ không? Hầu như ngôn ngữ nào cũng có âm “m” trong từ chỉ mẹ ấy. Chắc tại âm “m” dễ phát âm nhất, em bé nào cũng “ma ma” đầu tiên mà. Thấy con nít mới đẻ toàn bi bô “ma ma”, “pa pa” không đó thôi! Ngộ nghĩnh ghê!

Mẹ miền Bắc gọi là gì?

Mẹ.

• Miền Bắc: Thường dùng “mẹ”. Đơn giản vậy thôi.

• Miền Trung: “Mạ”, “mệ” phổ biến hơn. Nhà ngoại tôi ở Huế gọi “mệ”.

• Miền Nam: “Má”. Tôi lớn lên ở Sài Gòn, quen thuộc với cách gọi này.

Thực tế phức tạp hơn nhiều so với những gì bạn nghĩ. Ngôn ngữ sống động lắm. Nó thay đổi theo thời gian và không gian. Đừng cố gắng bóp nghẹt nó vào khuôn khổ.

Em gái của mẹ gọi là gì miền Bắc?

Út đây! Dì mình ở quê, đúng rồi, em gái mẹ mình gọi là dì. Chồng dì thì ở quê mình, Bắc Ninh, gọi là chú. Mình nhớ hồi đó, cứ Tết đến là cả nhà lại tề tựu đông đủ, vui lắm. Nhà mình đông con, lại thêm anh chị em họ hàng, nhà lúc nào cũng ồn ào như cái chợ.

• Chồng dì (em gái mẹ) gọi là chú ở miền Bắc.
• Chồng dì (em gái mẹ) gọi là dượng ở miền Nam và miền Trung.

Mỗi lần về quê, mình thích nhất là được ăn những món ăn do dì mình nấu. Dì nấu ăn rất ngon, đặc biệt là món nem rán. Mùi nem rán nóng hổi, thơm phức cả một góc nhà. Lúc đó, mình cứ xuýt xoa mãi. Cảm giác ấm áp, vui vẻ, cả nhà quây quần bên nhau, tuyệt vời lắm. Mình nhớ nhất là cái cảm giác được chiều chuộng, được các anh chị em họ hàng cưng chiều. Mình nhỏ nhất trong nhà mà. Hehe.

Nhớ hồi bé, mình hay bị chú la. Chú nghiêm khắc lắm. Nhưng mà mình biết, chú thương mình. Chỉ là cách thể hiện tình cảm của chú hơi khác người thôi. Mình vẫn nhớ cái lần mình nghịch phá làm vỡ bình hoa của dì. Mình sợ lắm, định trốn đi. Nhưng rồi chú nắm tay mình, bảo mình phải xin lỗi dì. Sau đó, chú mua cho mình cái kẹo. Mùi kẹo bơ cứng, thơm ngọt. Giờ nghĩ lại vẫn thấy ấm lòng. Mình thương chú lắm. Dù nghiêm khắc nhưng rất tốt bụng.

Rồi đó, chỉ nhớ được nhiêu đó thôi, hồi bé cũng lâu rồi mà.

Miền Bắc gọi bà là gì?

Út đây! Miền Bắc gọi bà là gì á? Trời đất ơi, nhiều lắm! Tùy từng vùng, từng nhà, nghe muốn hoa mắt luôn!

Bà nội, bà ngoại là chuẩn không cần chỉnh rồi, ai cũng biết. Nhưng mà, nhiều khi còn gọi là mệ, nghe dân dã dễ thương lắm. Nhà mình hồi xưa toàn gọi bà ngoại là mệ, thân thiết vô cùng. Cái này đúng chuẩn vùng quê Bắc Bộ nha. Già hơn nữa thì gọi là cụ, nghe oai nghiêm ghê gớm.

• Thêm nữa, gọi bà kèm tên riêng cũng hay lắm. Ví dụ Bà Lan, Bà Nga… Nghe lịch sự, lại dễ phân biệt. Như bà mình, tên Nga, mọi người gọi là Bà Nga suốt, quen lắm rồi.
• Có khi gọi tắt, gọi thân mật nữa. Tùy thuộc vào độ thân thiết. Ví dụ như gọi “Bà” thôi. Hoặc gọi theo kiểu… “Bà ơi”. Hồi nhỏ mình gọi bà ngoại là “Mệ ơi” suốt. Nghe dễ thương không tả nổi.

Nói chung, gọi bà ở miền Bắc sao cho đúng thì phải xem xét nhiều yếu tố lắm. Mà mỗi nhà mỗi khác, không thể nào áp dụng chung một kiểu được. Phải tinh tế lắm mới gọi chuẩn! Mấy kiểu gọi bà ở miền Nam thì Út không rành lắm nhé.

Quảng Trị gọi mẹ là gì?

Út? Mạ.

• Quảng Trị gọi mẹ là mạ. Đơn giản vậy thôi.

• Bình Trị Thiên toàn dùng từ này. Tỉnh nào cũng thế. Mấy bà già trong xóm nhà Út cũng gọi nhau là mệ. Mệ Hai, Mệ Ba… quen lắm rồi.

• Mệ còn là từ dùng cho những người phụ nữ lớn tuổi được kính trọng nữa. Chứ không riêng gì bà ngoại đâu. Ông bà mình ngày xưa cũng hay gọi như vậy. Chắc cả trăm năm rồi.

• Thấy không, quen thuộc lắm. Mạ, mệ… Giản dị mà sâu sắc. Như chính cuộc đời vậy. Cái gì cũng có lý do của nó cả. Đừng nghĩ nhiều.

Thầy u là cách gọi ở đâu?

Ừ, Bắc Bộ và vài nơi Nghệ An, Hà Tĩnh.

• “Thầy u” là cách gọi bố mẹ.
• “Cậu mợ” cũng vậy.

Ngày xưa, nhà có học gọi cha là thầy. Để nhấn mạnh công dạy dỗ. Chứ không chỉ là công sinh thành. Như ông nội anh, đỗ tú tài thời Pháp thuộc, vẫn gọi cụ cố là “thầy”.

Vợ của bác gọi là gì?

Út hỏi anh hả?

• Ừ, vợ của bác mình thì mình gọi là bác gái. Hồi nhỏ, anh cứ hay nhầm bác với chú, toàn bị má véo tai.

• Còn vợ của chú, mình gọi là thím thôi. Nghe thân thương, gần gũi hơn.

• Nếu là chồng/vợ của chị/anh họ (con bác), thì cứ gọi chị/anh như bình thường. Không có gì khác biệt cả.

• Còn chồng/vợ của em họ (con chú) thì gọi là em. Cho nó xuề xòa, dễ xưng hô.

  • Hồi xưa ở quê anh gọi khác, giờ lên thành phố rồi cũng khác. Mà nói thật, đôi khi mấy cái xưng hô này cũng làm mình lúng túng, nhất là khi gặp người lớn tuổi hơn.