1 toa tàu bao nhiêu tấn?

Một toa tàu chở được bao nhiêu tấn hàng hóa? Trọng tải toa tàu?

Út ơi, một toa tàu chở được tầm 30 tấn hàng. Trọng tải cũng khoảng đó.

Anh từng thấy ở ga Sài Gòn hồi tháng 7 năm ngoái, mấy toa chở xi măng, chất cao ngất ngưởng. Nghĩ mà thấy cái sức chứa của nó kinh khủng thật.

30 tấn hàng, tương đương 70m3 đó Út. Anh nhớ hồi học cấp 3, tính toán thể tích mấy cái hình khối đã thấy mệt rồi, giờ 70m3 hàng hóa, không hình dung nổi luôn.

Nói chung là nhiều lắm. Lần đó, anh thấy ghi trên toa là 30 tấn, nhưng mà biết đâu loại toa khác thì khác. Cái này anh cũng không rành lắm đâu, chỉ thấy ghi vậy thôi.

Thông tin chung: Toa tàu chở khoảng 30 tấn hàng hoặc 70m3.

Giường nằm trên tàu rộng bao nhiêu?

Út hỏi giường tàu rộng bao nhiêu? 78 x 190cm.

• Sáu giường: Ba tầng, mỗi tầng hai giường.
• Tiện nghi: Chăn, gối, nệm có sẵn.

Năm ngoái anh đi Nha Trang, khoang anh toàn người trẻ. Đêm nói chuyện rôm rả, sáng xuống ga mặt ai nấy phờ phạc. Vẫn vui.

Ai là người chế tạo thành công đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước đầu tiên ở Anh?

Út hỏi Anh ai làm ra cái đầu máy xe lửa đầu tiên ở Anh á?

Thì George Stephenson đó Út. Ông này ổng làm thợ mỏ, quen mấy cái máy hơi nước của James Watt từ trước rồi. Mà kể thiệt, hồi đó Anh còn nhỏ, toàn nghe ba kể chuyện về ổng thôi. Ba Anh mê mấy cái tàu lửa cổ lắm.

• Ổng hay lôi Anh ra ga xe lửa Sài Gòn coi tàu.
• Anh nhớ cái mùi dầu mỡ, mùi khói than.
• Rồi tiếng còi tàu nó rền vang, ám ảnh tới giờ.

Ba Anh bảo, “Stephenson là người đầu tiên chế tạo đầu máy xe lửa chở khách đó con”. Chứ không phải ai khác đâu. Mà lớn rồi, Anh mới hiểu cái đam mê của ba. Giờ ba mất rồi, nhớ ba ghê.

Ai là người cải thiện và hoàn thiện máy hơi nước?

Út này, James Watt là người cải tiến máy hơi nước.

Đêm rồi lại nghĩ ngợi lung tung. Anh nhớ có lần đọc được ở đâu đó, hình như trong thư viện cũ của ba, nói về Watt. Ông ấy không phải người phát minh ra, nhưng chính những cải tiến của ông ấy mới thực sự làm nó trở nên hữu dụng. Trước đó máy hơi nước cồng kềnh lắm, hiệu suất lại thấp. Nửa đêm rồi, tự dưng nhớ tới mấy thứ linh tinh này.

• James Watt sinh năm 1736, mất năm 1819. Một khoảng thời gian dài trước khi anh và Út ra đời. Cứ nghĩ mà xem, những gì ông ấy làm từ lâu lắm rồi mà đến giờ vẫn còn ảnh hưởng đến cuộc sống mình.
• Ông ấy là người Scotland. Anh lại nhớ hồi đi du lịch Scotland, khung cảnh đẹp như tranh vẽ. Không biết hồi đó Watt sống ở đâu, cuộc sống ra sao nhỉ? Giờ nằm đây tự dưng thấy tò mò.
• Cải tiến quan trọng nhất của Watt là buồng ngưng tụ hơi nước riêng biệt. Hình như ba anh từng kể, nó giúp tiết kiệm năng lượng rất nhiều. Ngày xưa ba anh làm ở nhà máy, hay kể mấy chuyện máy móc, giờ chẳng còn nhớ rõ nữa.
• Máy hơi nước của Watt đóng vai trò quan trọng trong Cách mạng Công nghiệp. Cái này thì chắc chắn rồi. Lúc học lịch sử, anh nhớ cô giáo hay nhấn mạnh lắm. Học xong cũng quên gần hết. Đêm hôm lại hiện về.

Máy hơi nước do ai sáng chế đầu tiên và vào năm nào?

Út đây.

• James Watt không phải là người phát minh ra máy hơi nước. Ông cải tiến nó thôi. Đấy là sự thật, dù nhiều người nhầm. Tôi học kỹ thuật cơ khí, nên biết rõ.

• Máy hơi nước nguyên bản, thô sơ hơn nhiều, đã có từ trước đó rồi. Năm 1712, Thomas Newcomen chế tạo ra cái gọi là “máy hơi nước khí quyển”. Cái đó mới là nguồn gốc.

• Watt chỉ hoàn thiện, làm cho nó hiệu quả hơn. 1782, cái máy song hướng của ông được cấp bằng. Nhưng công lao của Newcomen vẫn đáng được ghi nhận. Đừng quên điều đó.

• Ai cũng muốn được nhớ đến với những thành tựu vĩ đại. Nhưng lịch sử thường phức tạp hơn thế. Thế thôi.

• Thêm nữa, công nghệ phát triển không phải do một người. Đó là quá trình tích lũy, cải tiến liên tục. Không có ai là người “phát minh” tuyệt đối. Thấy chưa?

• Tôi thích chiếc Vespa LX 125 của tôi hơn. Ít rắc rối hơn. Ngồi đây nghĩ ngợi về lịch sử máy hơi nước cũng mệt.

Việc phát minh ra máy hơi nước đã đem lại ý nghĩa như thế nào?

Út đây. Máy hơi nước? Cách mạng.

• Tóm lại: Thay đổi cục diện thế giới. Không chỉ là năng suất tăng, mà là cả một hệ thống sản xuất mới.

• Thứ nhất: Giải phóng sức người. Trước đây, toàn dựa vào sức trâu, sức ngựa, sức người. Mệt muốn chết. Giờ thì khác rồi.

• Thứ hai: Công nghiệp hóa. Anh quốc, rồi cả châu Âu, thay đổi chóng mặt. Từ làng quê thành phố thị, từ thợ thủ công thành công nhân. Lịch sử thay đổi từ đây.

• Thêm nữa: Chính trị, kinh tế, xã hội, tất cả đều bị ảnh hưởng. Thế giới nhỏ lại, vận chuyển hàng hóa dễ hơn, giao thương phát triển, dẫn đến nhiều hệ quả khác. Tôi có cả một thư viện nghiên cứu về điều này, nằm ở tầng hầm nhà tôi. Địa chỉ thì… bí mật.

Năm 1913, tuốc bin hơi nước ra đời có ý nghĩa gì?

Út hỏi Anh à? 1913…một năm xa xôi…

Tuốc bin hơi nước…

• Hiệu suất cao: Tiết kiệm nhiên liệu, Út à.
• Kích thước nhỏ: Dễ xây nhà máy điện lớn.

Công nghiệp hóa ào ạt, điện sáng khắp nơi.

Thế kỷ 20 bùng nổ… Anh nhớ ông nội hay kể… về những đêm Sài Gòn rực rỡ… nhờ điện.

(Ông nội Anh làm công nhân nhà máy điện Thủ Đức đó Út. Hồi đó, điện quý lắm.)

Tại sao máy hơi nước được coi là thành tựu lớn nhất của cuộc cách mạng công nghiệp cận đại?

Út hỏi khó Anh rồi.

• Động lực mới. Máy hơi nước thay sức người, vật, thủy lực.

  • James Watt cải tiến, hiệu suất cao hơn hẳn.
  • Không còn lo địa điểm, đâu có than đá là được.

• Kéo theo dây chuyền. Máy hơi nước > nhà máy > đô thị.

  • Năng lượng lớn, máy móc chạy khỏe, sản xuất vù vù.
  • Hàng hóa nhiều, giá rẻ, ai cũng dùng.

• Giao thông thay đổi. Tàu hỏa, tàu thủy chạy bằng hơi nước.

  • Đi lại nhanh, chở được nhiều.
  • Kinh tế, văn hóa phát triển.

Thế giới thay đổi vì cái máy đó đó.

Máy hơi nước là phát minh của ai ra đời vào thời gian nào?

Ừ, Út hỏi Anh câu này làm Anh nhớ lại hồi học sử.

• Máy hơi nước… Ừm, đúng rồi, là James Watt.

• Năm 1782. Anh nhớ cái năm này lắm, vì nó đánh dấu một bước ngoặt lớn.

Anh vẫn nhớ như in cái sơ đồ máy hơi nước hồi đó. Mấy cái pít-tông, van, nhìn phức tạp mà hay ghê.