Ai đã phát minh ra đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước?
George Stephenson, người thợ mỏ Anh, là cha đẻ của đầu máy xe lửa chở khách đầu tiên. Ông tận dụng kiến thức về máy hơi nước từ James Watt để tạo nên cuộc cách mạng trong ngành giao thông. Phát minh này mở ra kỷ nguyên mới cho vận tải đường sắt.
Ai là người phát minh ra đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước?
À Cậu hỏi ai “khai sinh” ra cái đầu máy xe lửa hơi nước ấy hả? Để Tớ kể Cậu nghe, hồi đó Tớ cũng tò mò tìm hiểu nè.
George Stephenson, ông này đúng chất “dân mỏ” luôn, người Anh. Ông ấy là cái tên mà Tớ nhớ nhất, kiểu như “cha đẻ” của đầu máy xe lửa chở khách ấy.
Mà Cậu biết không, trước khi “lên đời” thành kỹ sư đầu máy xe lửa, ổng “ăn nằm” dưới hầm mỏ suốt. Nhờ vậy ổng rành rọt mấy cái máy hơi nước của James Watt lắm.
Tớ nghĩ, chính cái môi trường làm việc khắc nghiệt đó, cộng thêm kiến thức về máy hơi nước, đã “thúc đẩy” ổng sáng tạo ra cái đầu máy xe lửa “huyền thoại” đó Cậu ạ. Tớ đồ rằng ổng đam mê lắm. Chứ không có đam mê sao làm được!
Động cơ hơi nước dùng để làm gì?
Cậu hỏi động cơ hơi nước dùng để làm gì hả? À thì, tớ nhớ hồi năm 2 đại học, môn Nhiệt học ấy, thầy giảng mãi cái động cơ hơi nước, haizz mệt cả người. Nó dùng để chuyển đổi năng lượng nhiệt của hơi nước thành công cơ học. Lúc đó tớ ngồi bàn cuối, cứ gật gù. Hồi đó học ở cơ sở Nguyễn Văn Cừ, nóng muốn xỉu. Thầy còn dặn là phải nhớ cái này cho kĩ, ra trường còn làm việc. Thầy kể hồi xưa thầy còn chế tạo cả mô hình động cơ hơi nước mini cơ. Tiếc là tớ chưa thấy tận mắt.
- Bơm: Ngày xưa người ta dùng để bơm nước đó.
- Đầu máy xe lửa: Như mấy cái xe lửa hơi nước hồi xưa ấy. Cái này ấn tượng nè. Tớ còn xem phim tài liệu thấy đầu máy xe lửa chạy phì phò khói. Ngầu ghê!
- Tàu thủy hơi nước: Cái này giống phim Titanic ấy, nghe cũng xịn xò phết.
- Máy cày, xe tải: Cái này thì tớ thấy ít hơn.
Nói chung là nó quan trọng lắm, thầy nói nó là nền tảng cho Cách mạng Công nghiệp luôn. Thầy còn nói hồi xưa chưa có động cơ hơi nước thì cực khổ lắm. Tớ tưởng tượng ra chắc cũng vất vả thật. Haizzz, đúng là nhờ có khoa học công nghệ mà cuộc sống bây giờ mới dễ thở. Mà thôi, nói chuyện hồi xưa làm gì. Tớ đi ăn cơm đây, đói meo rồi. Còn phải làm bài tập nữa chứ. Học hành vất vả quá đi.
Máy hơi nước do ai sáng chế đầu tiên vào năm nào?
Cậu hỏi tớ về máy hơi nước à?
-
Thomas Savery mới là người tạo ra cái máy hơi nước thực tế đầu tiên, tận năm 1698 cơ.
-
Chứ James Watt, ổng chỉ cải tiến nó vào 1769, làm nó ngon nghẻ hơn thôi. Ai cũng nhớ ổng, công nhận ổng giỏi thật. Hồi đó tớ học cấp 3, mấy bài lý toàn công thức của ổng.
-
À mà xa xưa hơn nữa, tận thế kỷ 1, Hero xứ Alexandria đã có ý tưởng về máy hơi nước rồi, nhưng nó sơ khai lắm, kiểu đồ chơi thôi. Lúc đó chắc ai cũng nghĩ nó là phép thuật. Tớ mà sống ở thời đó chắc cũng tin sái cổ.
Ai phát minh ra tàu hơi nước?
Cậu hỏi tớ ai phát minh ra tàu hơi nước à?
Ừm… Tớ nghĩ về những con tàu, lênh đênh trên mặt nước, những cột khói trắng xóa. Không gian như mờ ảo đi…
-
Không một người duy nhất đâu Cậu.
-
Robert Fulton, đúng là… người ta thường nhắc đến ông ấy với con tàu Clermont, chuyến tàu thương mại đầu tiên. Nhớ mãi cái tên ấy…
Nhưng mà…
-
Trước Fulton, đã có những người khác.
-
Họ cải tiến, thử nghiệm.
-
Như những tia sáng nhỏ góp lại thành vầng thái dương.
Tớ nhớ… có lần đọc được về Denis Papin, rồi cả James Watt… Họ đã đặt những viên gạch đầu tiên.
Tớ luôn nghĩ về nó như thế, một dòng chảy… không có điểm bắt đầu, không có điểm kết thúc.
(Tớ nhớ hồi bé, tớ hay ra bờ sông, nhìn những con tàu chạy ngang. Khói của chúng như những đám mây, vẽ lên bầu trời những hình thù kỳ lạ. Bây giờ nghĩ lại, thấy thật dệu kỳ.)
Sự ra đời của máy hơi nước cuối thế kỷ XVIII gắn liền với công lao to lớn của ai?
James Watt nhé Cậu. Đúng là cái tên gắn liền với máy hơi nước cuối thế kỷ 18. Nhưng mà, nói chính xác là ông ấy cải tiến chứ không phải phát minh ra từ đầu đâu. Trước đó đã có máy hơi nước của Newcomen rồi, nhưng hiệu suất kém, cồng kềnh lắm.
- Watt thêm buồng ngưng tụ riêng biệt, giúp giảm thất thoát nhiệt, tiết kiệm nhiên liệu. Nghĩ mà xem, thời đó than đá quý giá thế nào. Một bước tiến nhỏ cho Watt, một bước tiến lớn cho cả nhân loại, hehe. Tớ hay bị ấn tượng bởi những chi tiết nhỏ mà hiệu quả lớn như vậy.
- Rồi ông còn thêm bánh răng hành tinh, biến chuyển động tịnh tiến thành chuyển động quay. Như kiểu từ cái búa đập thành cái bánh xe quay ý. Ứng dụng được rộng rãi hơn hẳn.
- À, bộ điều tốc ly tâm cũng là của Watt đó. Giúp máy chạy ổn định, không bị quá tốc. Giống kiểu hệ thống cân bằng ấy nhỉ. Đời người cũng cần có bộ điều tốc cho riêng mình Cậu ạ. Không thì dễ bị cuốn theo vòng xoáy cuộc đời lắm. Mà có khi lại hay. Ai mà biết được?
- Tớ nhớ Watt sinh năm 1736 ở Greenock, Scotland. Vùng đất của những huyền thoại và… máy hơi nước.
Tóm lại, những cải tiến của Watt cho máy hơi nước đã đặt nền móng cho Cách mạng Công nghiệp, chứ không phải việc ông ấy phát minh ra nó từ đầu. Mà đôi khi, cải tiến còn khó hơn sáng tạo Cậu nhỉ. Kiểu như mình phải đứng trên vai người khổng lồ, vừa phải hiểu cái cũ, vừa phải nghĩ ra cái mới.
Góp ý câu trả lời:
Cảm ơn bạn đã đóng góp ý kiến! Góp ý của bạn rất quan trọng giúp chúng tôi cải thiện câu trả lời trong tương lai.