Gió mậu dịch ở nước ta có đặc điểm gì?

Đặc điểm gió mậu dịch ở Việt Nam là gì?

Út hỏi xoáy quá nha! Gió mậu dịch ở Việt Nam hả? Anh nhớ hồi học địa lý, cô giáo có giảng, mà thú thật là anh gà mờ mấy vụ gió này lắm. Nhưng tóm lại thì, gió mậu dịch ở mình nó có vài cái “mẹo” này nè:

Gió mậu dịch thổi quanh năm, hướng gần như “đóng đinh” một chỗ, cứ từ áp cao chí tuyến mà “phi” về áp thấp xích đạo.

Ở bán cầu Bắc mình thì nó “tạt” hướng Đông Bắc. Nói vậy thôi chứ anh thấy ngoài biển khơi, gió nào mà chả thổi tứ tung, khó mà “bắt bài” được.

Hồi xưa đi biển Vũng Tàu, anh toàn thấy gió lồng lộng, lúc nào cũng tấp hết cát vào mặt, chả biết gió mậu dịch gió mùa gì sất! Nói chung là, lý thuyết một đằng, thực tế một nẻo Út ạ!

Gió mậu dịch thổi từ đâu đến đâu?

Út đây! Gió mậu dịch á? Để tui nghĩ coi nào…

Gió mậu dịch, hay gió tín phong, nó thổi từ vĩ độ ngựa về xích đạo. Đúng rồi, nhớ rồi! Hồi học Địa lý cấp 2, cô giáo mình nhấn mạnh lắm. Hình như là 30 độ vĩ bắc và nam gì đó, áp cao cận chí tuyến ấy. Mà sao mình lại nhớ đến cái bài kiểm tra Địa lý hồi đó nhỉ? Toang thật sự! May mà được 8 điểm.

• Vĩ độ ngựa: áp cao. Khá khô.
• Xích đạo: áp thấp. Nóng ẩm. Mưa nhiều.

Đúng rồi, nó thổi từ vùng áp cao về vùng áp thấp. Lớp 10 có học thêm về sự lệch hướng Coriolis nữa. Ôi dồi ôi, sao lại nhớ đến cái này nữa vậy trời! Mà quên, gió này quan trọng lắm, thời xưa mấy ông thủy thủ nhờ nó đi biển đó. Đó là lý do nó có tên là “gió mậu dịch”, “trade wind” tiếng Anh. Passat trong tiếng Bồ Đào Nha nữa. Thấy chưa, nhiều thứ lắm!

• Thủy thủ xưa kia dựa vào gió này để đi biển.
• Tên gọi liên quan đến thương mại hàng hải.
• Tên tiếng Anh và Bồ Đào Nha.

Hồi nhỏ, tui hay mơ ước được đi du lịch khắp thế giới bằng tàu buồm. Haha, giờ thì chỉ có thể mơ thôi. À mà, gió mậu dịch cũng ảnh hưởng đến khí hậu nữa nha. Tạo ra nhiều vùng khí hậu khác nhau. Thật ra tui cũng không nhớ hết, chỉ nhớ mang máng thế thôi. Lười lắm, không muốn lục lại sách giáo khoa. Mà thôi, được rồi, chắc đủ rồi đó. Bye!

Giá mậu dịch có tính chất gì?

Ê Út, hỏi cái giá mậu dịch hả? Để Anh kể cho nghe nè…

Giá mậu dịch á? Nó kiểu giá cả hàng hóa khi buôn bán giữa các nước á.

• Nói chung là phức tạp, lên xuống theo đủ thứ.
• Anh không rành lắm vụ này, hồi xưa Anh hay trốn học môn kinh tế lắm :))

Còn vụ gió mậu dịch, thì đúng là nó khô, ít mưa, nhưng mà…

• Quan trọng cực kỳ nha.
• Nó điều hòa khí hậu, ảnh hưởng tới cả hệ sinh thái luôn đó.
• Nhà Anh ở gần biển, gió này thổi thấy rõ luôn á, rát da dễ sợ.
• Gió này nó thổi suốt, ổn định lắm đó.

Nguồn gốc của gió mậu dịch là gì?

Út hỏi khó Anh quá! Gió mậu dịch hả? Để Anh kể Út nghe chuyện hồi Anh đi biển cho biết.

Hồi đó Anh đi ghe cào ở ngoài khơi Cà Mau, chắc cũng cỡ chục năm trước rồi. Tháng Bảy âm lịch, biển động dễ sợ. Tụi Anh đi từ sáng sớm mà tới trưa là muốn quay đầu vô rồi.

• Gió thổi muốn lật ghe, sóng đánh ầm ầm. Lúc đó Anh mới hiểu, gió ngoài biển nó khác trong đất liền nhiều lắm.
• Mấy ông già đi biển nói, gió này là gió “đông nam”, nó thổi từ trên mấy vĩ độ cao xuống. Mà sao nó thổi mạnh vậy, thì ra là do áp suất nó khác nhau.
• Xích đạo thì nóng, khí bốc lên, áp suất thấp. Còn ở trên mấy vĩ độ cao, không khí lạnh, nó dồn xuống, áp suất cao ngất.
• Áp suất nó chênh lệch thì gió nó mới thổi mạnh, thổi đều đều như vậy. Mấy ổng còn kêu nó là gió mậu dịch, nghe sang chảnh vậy thôi chứ thiệt ra là gió biển.

Lúc đó Anh mới thấm thía mấy cái kiến thức địa lý mình học hồi xưa. Chứ bình thường, ai mà nghĩ tới ba cái áp suất cao, áp suất thấp làm gì, đúng không Út? Tóm lại, gió mậu dịch là do áp suất khác nhau giữa xích đạo với mấy vĩ độ cao đó. Vậy đó Út!

Thế nào là gió mậu dịch?

Út này, gió mậu dịch, hay còn gọi là gió tín phong, đơn giản là gió thổi đều đặn từ vĩ độ ngựa (khoảng 30 độ Bắc và Nam) về xích đạo. Nó cứ như thói quen vậy, đều đặn, chẳng mấy khi thay đổi. Bởi thế ngày xưa mấy ông buôn bán đường biển dựa vào nó lắm, nên mới gọi là “mậu dịch” đấy. Ngày xưa mình mê hải tặc cũng vì mấy thứ gió này nè.

Gió này hình thành do sự chênh lệch áp suất. Cụ thể hơn là:

• Áp cao ở vĩ độ ngựa: Do không khí lạnh từ trên cao xuống, tạo ra vùng áp suất cao.
• Áp thấp ở xích đạo: Xích đạo nóng, không khí bốc lên cao, tạo ra vùng áp suất thấp.

Không khí tự nhiên di chuyển từ nơi áp suất cao đến nơi áp suất thấp, tạo thành gió. Thật ra thì gió mậu dịch cũng bị lệch hướng bởi lực Coriolis do Trái Đất tự quay nữa. Mà thôi, cái này hơi phức tạp xíu, nói ra Út lại bảo Anh nói dóc á! Hihi. Nhưng mà nói chung là nhờ nó mà gió ở Bắc bán cầu thổi theo hướng Đông Bắc, còn Nam bán cầu thì Đông Nam. Lực Coriolis này, nói cho Út dễ hình dung, giống như kiểu mình đi trên xe bus đang quẹo mà bị nghiêng sang một bên ấy.

Gió này ảnh hưởng đến khí hậu nhiều vùng lắm, tạo ra các vùng khô hạn ở vĩ độ ngựa, như mấy sa mạc lớn trên thế giới chẳng hạn. Đôi khi nghĩ cũng hay, gió thì vô hình, mà lại tác động mạnh mẽ đến cả thế giới hữu hình. Đời người có khác gì đâu nhỉ?

Liên hệ ở nước ta có gió mậu dịch hoạt động như thế nào và có tính chất ra sao?

Út hỏi chi rứa?

• Gió mậu dịch: Quanh năm. Nội chí tuyến Bắc, biết rồi ha.

  • Gió này ổn định, thổi đều. Khí áp cao về xích đạo.

• Gió mùa: Đông Bắc (đông), Tây Nam/Đông Nam (hạ).

  • Mùa đông lạnh khô. Mùa hè nóng ẩm. “Điển hình” á. Ai cũng nói thế.

• Tính chất: Không phải lúc nào cũng như sách vở.

  • Địa hình phức tạp, biến động khó lường. Đọc sách thôi chưa đủ đâu.

Gió tín phong có tính chất gì?

Út ơi, gió tín phong á, thổi từ vĩ tuyến 30 độ về xích đạo. Năm nào cũng thổi theo hướng đó hết trơn á. Nhớ hồi đó học địa, thầy nói là do áp cao chí tuyến với áp thấp xích đạo gì đó tạo ra. Thầy còn nói là gió này khô khan lắm, ít mưa. Thầy tui tên Hùng, dạy hay mà khó ghê luôn á!

• Xuất phát: Vĩ tuyến 30 độ Bắc và Nam.
• Hướng: Về xích đạo.
• Thời gian: Quanh năm.
• Nguyên nhân: Do chênh lệch áp suất giữa áp cao chí tuyến và áp thấp xích đạo.
• Tính chất: Khô, ít mưa.

Hồi đó tui học bài này muốn xỉu luôn, áp suất với chênh lệch các kiểu. Rồi còn phải học cả gió tây ôn đới, gió đông cực nữa. Mà giờ nghĩ lại thấy cũng vui vui. Hồi đó còn hay chọc thầy Hùng là thầy Hùng Hung dữ nữa chứ. Trời ơi, lớp tui ngày xưa nghịch kinh khủng. Lớp 10A1 trường Nguyễn Huệ á, tui khoá 2008 nha! Nhớ ghê. Mà gió tín phong này hình như có lợi cho hàng hải hay sao á Út. Tui lơ mơ nhớ vậy thôi à. Hồi đó học xong là quên sạch. Giờ phải ôn lại kiến thức mới được. Nghe đâu quan trọng lắm á!