Bát miền Trung gọi là gì?
Bát ở miền Trung thường được gọi là "đọi". Thuật ngữ này khác biệt so với "bát" (miền Bắc) hay "chén" (miền Nam), phản ánh sự đa dạng văn hoá vùng miền. Từ "đọi" còn xuất hiện trong thành ngữ cổ "Ăn không nên đọi, nói không nên lời", nhấn mạnh sự kín đáo, lịch sự trong ứng xử. Sự khác biệt này không chỉ đơn thuần về tên gọi mà còn thể hiện nét đặc trưng trong văn hoá ẩm thực và giao tiếp của người dân miền Trung. "Đọi" không chỉ là một vật dụng, mà còn là một phần ký ức văn hoá giàu bản sắc.
Tên gọi bát ăn cơm miền Trung là gì?
Chào Bạn,
À, cái bát ăn cơm của người miền Trung hả? Ở ngoài Bắc mình thì cứ “bát” mà gọi thôi, còn trong Nam thì thân thương hơn, là “chén”. Nhưng mà, về miền Trung… À ha, họ gọi là “đọi” đó Bạn ạ.
Mình nhớ hồi bé, có lần về quê ngoại ở Quảng Nam, bà ngoại hay bảo “ăn hết đọi cơm này đi rồi bà cho đi chơi”. Lúc đó mình còn ngơ ngác, “đọi” là cái chi chi rứa? Sau này mới biết, à, là cái bát cơm thân thương mà mình vẫn ăn hàng ngày.
Cái từ “đọi” này nghe nó cũng xưa cũ, cũng tình cảm lắm chứ nhỉ. Kiểu như mấy câu thành ngữ cổ mình hay nghe “Ăn không nên đọi, nói không nên lời” ấy. Nghe vừa hay, vừa thâm thúy.
Nói chung, mỗi vùng miền một cách gọi, nghe nó cũng thú vị, cũng đáng yêu. Như mình đây, dù lớn lên ở Bắc, nhưng mỗi lần nghe ai đó gọi “đọi cơm”, lại thấy lòng mình rộn ràng một chút, nhớ về những ngày hè ở quê ngoại, nhớ về bà ngoại hiền từ với giọng nói ấm áp.
Vậy đó Bạn ạ, “đọi” – cái tên gọi bát cơm rất riêng của miền Trung.
miền Trung gọi ông bà là gì?
Bạn ơi, chuyện gọi ông bà ở miền Trung thú vị lắm nha! Nói chung thì cũng na ná giống mấy miền khác thôi, nhưng mà tùy vùng có khi lại có biến tấu bá cháy bọ chét đó.
Thông tin chính: Ông bà nội: ông nội, bà nội, ông bà nội, nội. Ông bà ngoại: ông ngoại, bà ngoại, ông bà ngoại, ngoại.
- Nhưng mà đó là cách gọi chung chung thôi nha. Tui là dân miền Trung chính hiệu nè, tui thấy còn nhiều kiểu gọi khác nữa, tùy theo từng gia đình, từng vùng miền. Có nhà gọi ông nội là “ba nội”, bà nội là “má nội” nghe cũng cưng xỉu á.
- Rồi còn mấy kiểu gọi thân thương kiểu “ông già”, “bà cả” nữa chứ, nghe chất phác mà gầngũi. Có khi mấy đứa cháu nhỏ còn gọi ông là “ổng”, bà là “bả” nữa kìa.
- Ở quê tui á, có khi nghe người ta gọi ông bà ngoại là “ông sui”, “bà sui” nữa cơ, nghe lạ hoắc hà!
- Nói chung là, tùy theo từng gia đình, từng vùng miền mà có cách gọi khác nhau. Chứ không phải cứ miền Trung là gọi giống nhau đâu nha. Kiểu như tui hồi nhỏ toàn gọi bà nội là “bà cố nội” á, vì bà tui lớn tuổi quá trời.
Đấy, nhiêu đó thôi là thấy vấn đề gọi ông bà cũng muôn hình vạn trạng rồi hen. Bạn muốn tìm hiểu kỹ hơn thì phải đi sâu vào từng địa phương, từng gia đình mới được nha. Chứ hỏi chung chung miền rung thì tui chỉ biết bấy nhiêu thôi hà! Thôi tui đi ăn cơm đây, đói meo rồi.
O là gì trong tiếng miền Trung?
Ôi, câu hỏi này… làm mình nhớ đến bà cô của chồng mình. Người phụ nữ… khó tả.
O trong tiếng miền Trung, đúng rồi, là bà cô. Chị/em gái của bố chồng. Mà… cái từ “bà cô” nghe sao mà… nặng nề thế nhỉ.
- Mình nhớ hồi nhỏ, bà cô chồng mình hay đến nhà, mỗi lần đến là cả nhà mình lại… như ngồi trên đống lửa.
- Bà ấy hay soi mói chuyện này chuyện nọ, từ cách mình ăn mặc đến cách mình nói chuyện với chồng mình.
- Lúc đó mình còn trẻ, không biết xử lý sao, chỉ biết im lặng và cố gắng chiều lòng bà.
Giặc nhà Ngô không bằng bà cô bên chồng… câu này đúng thiệt. Mà khổ nỗi… chị dâu gọi em chồng là cô… thật là… phức tạp.
Mình nghĩ, đó là do quan hệ gia đình phức tạp, cái danh xưng nó cũng… phức tạp theo. Thôi, đêm nay mình không nghĩ nữa, mệt quá rồi…
Cái cốc miền Trung gọi là gì?
Bạn hỏi về cái cốc miền Trung, và lòng Tôi chợt xao động, nhớ về những buổi trưa hè oi ả, tiếng ve kêu râm ran trong khu vườn đầy nắng.
- Đọi…
Chỉ một từ thôi, mà gợi lên cả một miền ký ức. Miền Bắc gọi là bát, miền Nam gọi là chén, còn miền Trung, nơi dòng sông Hương lững lờ trôi, người ta gọi cái cốc là đọi.
- Đọi…
Tiếng gọi mộc mạc, chân chất như chính con người nơi đây.
- Đọi…
Nghe sao thân thương, gần gũi đến lạ.
- Đọi không chỉ là cái cốc, mà còn là cả một nét văn hóa, một phần tâm hồn của người miền Trung.
- Miền Trung: Nổi tiếng với những di sản văn hóa thế giới, những bãi biển tuyệt đẹp và con người hiền hòa, chất phác.
- Tôi từng có dịp ghé thăm Huế, Đà Nẵng, Hội An và cảm nhận được sự khác biệt trong văn hóa ẩm thực, kiến trúc và cả ngôn ngữ nơi đây.
Dụng cụ múc canh gọi là gì?
Thứ bảy tuần trước, nhà bà ngoại có cỗ, nhiều món canh lắm! Mẹ gọi tôi “múc canh giúp bà đi con”. Tôi cầm cái… cái gì ấy nhỉ? Vá gọi là vá! Nhớ hồi nhỏ, cứ thấy cái đó là thích, cán dài, lòng sâu, múc canh sướng tay lắm. Bà ngoại nhà tôi dùng cái vá bằng inox, sáng bóng loáng. Nhưng nhà mình lại dùng vá gỗ, cầm chắc tay hơn, nhưng dễ bị mốc nếu không để khô. Tôi còn nhớ có lần, vội quá, để cái vá gỗ bị ẩm, nó bị mốc đen xì luôn, mẹ phải vứt đi. Khổ thân!
- Vá: Dụng cụ múc canh, thức ăn.
- Chất liệu: inox, nhôm, gỗ, nhựa.
- Công dụng: Múc canh, súp, nước chấm…
- Hình dạng: Cán dài, lòng sâu, đầu múc hình tròn.
À, mà sạn thì sao nhỉ? Sạn là cái gì để gạn bỏ sạn trong nước, đúng không? Hình như hồi nhỏ tôi hay thấy mẹ dùng cái sạn lưới, loại nhỏ nhỏ, để lọc rau, để bỏ những cọng rau héo hay lá bị sâu. Nhớ lại cái hồi đó thấy ghét lắm, làm lâu, nhưng mẹ vẫn kiên nhẫn lọc cho sạch sẽ. Giờ nghĩ lại thấy thương mẹ vô cùng. Mẹ bảo “Sạch sẽ thì mới ngon miệng được con ạ”. Đúng là mẹ tôi chu đáo thật. Không biết giờ có còn dùng sạn nữa không nhỉ? Hồi đó dùng nhiều lắm, thấy nhiều bà nội trợ dùng.
- Sạn: Dụng cụ lọc, gạn bỏ tạp chất.
- Chất liệu: Lưới kim loại, vải…
- Công dụng: Lọc rau, gạn nước, lọc tạp chất.