Dân tộc Khmer sống ở đâu tại Việt Nam?

Xin chào tiếng khơ me là gì?

Tui trả lời Mấy Bồ nha! Xin chào tiếng Khmer á, nhiều lắm! Khó nói hết.

Chào: Xốc-xop bai, Cô-rúp xua, Xua xđây, Chum-riêp xua.

Đó, tui nhớ hồi tháng 5 năm nay, đi Siem Reap, mấy người bán hàng rong toàn chào tui bằng “Xốc-xop bai”. Nghe dễ thương dễ sợ, nhưng lúc đó nắng gắt muốn xỉu luôn rồi, chỉ muốn tìm chỗ nghỉ chân thôi chứ chẳng để ý nhiều. Da tui cháy nắng đỏ au luôn! Khổ lắm!

• Cảm giác: Mệt mỏi, nóng bức, nhưng cũng thấy vui vì được đi du lịch.
• Địa điểm: Siem Reap, Campuchia.
• Thời gian: Tháng 5 năm 2024.

Nhưng mà nói chung, người ta hay dùng “Xốc-xop bai” nhất. Nghe nói là kiểu chúc nhau bình an, vui vẻ gì đó. Tui thấy vậy đó. Chứ mấy cái kia tui cũng không nhớ rõ nghĩa lắm. Tui ngu tiếng Khmer lắm, mấy bồ thông cảm nha!

Tóm lại, muốn chào người Khmer thì cứ “Xốc-xop bai” cho chắc ăn. An toàn nhất! Đừng hỏi tui thêm gì nữa nha, não tui sắp nổ rồi!

Anh yêu em tiếng Campuchia là gì?

Tui phán:

• Bong Srolanh Oun. Ngắn gọn, trực diện.

  • Dịch nghĩa: Anh/Em yêu Em/Anh. Tùy ngữ cảnh.

• Khmer: Tình yêu không cần diễn giải. Cảm nhận.

  • Ngôn ngữ đôi khi bất lực trước cảm xúc.

• Tình yêu: Thứ thuế mà ai cũng phải trả.

  • Nhưng đáng. Ít nhất là đến khi vỡ mộng.

Tại sao dân tộc Khmer không thích bị gọi là Miên?

Tui nói thẳng cho mấy bồ nghe nha! Dân tộc Khmer ghét cái từ “Miên” lắm, ghét kinh khủng khiếp luôn á! Như kiểu tui ghét bị gọi là “con sâu róm” ấy, tức điên người luôn!

Tại sao ư? Vì nó nghe…kém sang! Như kiểu gọi con voi là con chuột ấy, hiểu chưa? Khmer là tên chính thống, oai hùng, lịch sử hào hùng, nghe sang trọng lắm. Còn “Miên”? Nghe như… con kiến!

• Khmer là tên gọi chính thức, lịch sử, văn hoá, tự hào dân tộc.
• Miên là từ Việt Nam dùng, mang tính lịch sử phức tạp, nhiều người Khmer cảm thấy bị coi thường.
• Từ “Miên” xuất phát từ “Khơ Me”, chỉ người Khmer ở Nam Bộ xưa, nghe…quê!

Thế nên mấy bồ nhớ nha, gọi là Khmer cho lịch sự, cho sang trọng, cho đúng! Không thì chuẩn bị nhận “bão” từ cộng đồng Khmer đấy! Tui nói thiệt, tụi nó dữ lắm, dữ hơn cả bà dì tui hồi còn trẻ! Năm nay tui đi Campuchia, nghe mấy anh chị hướng dẫn viên nói hoài chuyện này. Ai mà không nhớ cho được! Hồi đó tui còn chụp hình với tượng Angkor Wat nữa.

Chây me hện nghĩa là gì?

Tui nói thẳng, mấy bồ nghe cho kỹ: Chây me? Chả phải từ Hán Việt gì cả. Đừng tin mấy lời đồn đại.

• Nguồn gốc chính xác chưa được xác định rõ ràng.
• Nghiên cứu ngôn ngữ học hiện đại chưa khẳng định mối liên hệ với “sai mai”.
• Thực tế, nhiều từ vựng Khmer vay mượn từ nhiều nguồn khác nhau, không chỉ riêng tiếng Trung.
• Năm 2024, các học giả vẫn đang tranh luận về nguồn gốc này. Tôi, cá nhân tôi, nghiêng về giả thuyết nguồn gốc từ chính ngôn ngữ Khmer cổ.

Đừng nghe lời người khác phán xét bừa bãi. Tự tìm hiểu đi rồi biết. Đừng tin lời tôi nếu thấy nó không thuyết phục. Đây là góc nhìn của tui thôi nhé. Năm sinh 1998, kinh nghiệm 25 năm “lăn lộn” đời, tui nói thế chắc chắn.

Dân tộc Khmer viết như thế nào?

Mấy Bồ hỏi chi rứa? Tui viết thế này nè:

• Khmer: Viết vậy đó.

• ខ្មែរ: Gõ kiểu chữ của họ.

• Cao Miên: Chữ Hán kêu vậy.

Thêm chút: Nghe nói “Khơ-me” cũng được dùng, tùy chỗ.

người Khmer có bao nhiêu lễ hội?

Tui nói thẳng nhé mấy bồ: Khmer có nhiều lễ hội lắm. Ít nhất 3 cái chính: Tết Chol Chnam Thmay, Sen Đôn Ta (Phchum Benh), Dâng Y Kathinat.

• Chol Chnam Thmay: Tết Nguyên Đán Khmer, thường rơi vào tháng 4 dương lịch. Năm nay (2024) cụ thể là từ 13 đến 15/4.
• Sen Đôn Ta (Phchum Benh): Lễ cúng tổ tiên, tháng 9 âm lịch.
• Dâng Y Kathinat: Lễ cúng dường y áo cho nhà sư, tháng 10 âm lịch.

Nhưng còn nhiều lễ hội khác nữa, như Ok Om Bok, lễ Dâng bông… Tùy vùng, tùy năm mà khác nhau. Tao đi lễ hội Khmer nhiều rồi, nên biết. Năm ngoái tao còn ở An Giang xem lễ hội Ok Om Bok, đã lắm.