Thị xã Cẩm Phả Tiếng Trung là gì?

Thị xã Cẩm Phả tiếng Trung là gì? Câu trả lời, như đã được nhiều người biết đến, là 锦谱市 (jǐn pǔ shì). Thoạt nghe, ta dễ dàng nhận thấy sự tương đồng về âm điệu giữa “Cẩm Phả” và “Jǐn Pǔ”. Điều này không phải ngẫu nhiên, mà bắt nguồn từ sự giao thoa văn hoá sâu sắc giữa Việt Nam và Trung Quốc, đặc biệt là ảnh hưởng của Hán tự trong tiếng Việt. “锦” (jǐn) mang nghĩa là gấm vóc, lộng lẫy, còn “谱” (pǔ) có nghĩa là bản nhạc, quyển sách, hoặc thứ tự. Ghép lại, “锦谱” (jǐn pǔ) tạo nên một hình ảnh tươi đẹp, giàu có, trù phú, phần nào phản ánh được sự phát triển của Cẩm Phả, từ một vùng đất mỏ đến một thành phố năng động bên bờ biển.

Tuy nhiên, gọi Cẩm Phả là “锦谱市” (jǐn pǔ shì) lại chưa hẳn đã chính xác hoàn toàn. Cần nhớ rằng, Cẩm Phả đã được nâng cấp lên thành phố từ năm 2012. Do đó, cách gọi chuẩn xác hơn phải là 锦谱市 (Jǐn Pǔ Shì) với nghĩa là “Thành phố Cẩm Phả”. Việc sử dụng từ “市” (shì) – thành phố – là rất quan trọng để thể hiện đúng vị thế hành chính của Cẩm Phả hiện nay. Giống như việc chúng ta không thể gọi Hà Nội là “Hà Nội tỉnh” được. Sự nhầm lẫn này, dù nhỏ, cũng phần nào cho thấy việc chuyển ngữ địa danh không đơn giản chỉ là việc “bê nguyên” âm Hán Việt sang tiếng Trung.

Việc dịch tên địa danh, thực chất là một quá trình chuyển đổi văn hóa. Nó không chỉ đơn thuần là chuyển đổi ngôn ngữ mà còn là sự chuyển tải ý nghĩa, hình ảnh, và cả những giá trị văn hóa gắn liền với địa danh đó. Ví dụ như việc Bình Liêu được gọi là 平辽县 (Píng Liáo Xiàn) ở Trung Quốc, âm Hán Việt gần như giữ nguyên vẹn, nhưng lại mang đến cho người Trung Quốc một cách hiểu khác, dựa trên ngữ nghĩa của chữ Hán trong tiếng Trung. Tương tự, “锦谱” (jǐn pǔ) dù âm đọc gần giống “Cẩm Phả” nhưng lại gợi lên một tầng nghĩa khác trong tiếng Trung.

Sự giao thoa văn hoá này cũng góp phần thúc đẩy du lịch. Theo số liệu thống kê, Quảng Ninh đã đón tiếp gần 1,6 triệu lượt khách quốc tế trong 6 tháng đầu năm 2023, trong đó khách Trung Quốc chiếm một tỷ lệ đáng kể. Việc hiểu đúng tên gọi địa danh bằng tiếng Trung, như “锦谱市” (Jǐn Pǔ Shì) cho Cẩm Phả, không chỉ giúp cho việc giao tiếp thuận lợi hơn mà còn thể hiện sự tôn trọng văn hoá của du khách, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp về đất nước và con người Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Và biết đâu, chính sự tìm hiểu về ý nghĩa của “锦谱” lại khơi gợi thêm sự tò mò, thôi thúc du khách đến khám phá vẻ đẹp “gấm vóc” của thành phố Cẩm Phả.