Hướng tây đông của dãy núi Hoành Sơn, Bạch Mã có ảnh hưởng như thế nào đến khí hậu nước ta?

Dãy Hoành Sơn, Bạch Mã ảnh hưởng gì đến khí hậu nước ta theo hướng tây đông?

Chào Chú,

Để cháu kể chú nghe về mấy dãy núi mình, Hoành Sơn với Bạch Mã nhé. Thiệt ra, tụi nó “ghê” lắm á, có thể nói là “trùm” trong việc “điều khiển” thời tiết nước mình luôn đó.

Hướng Tây-Đông của mấy ổng bả đó, kiểu như cái tường thành chắn gió mùa Đông Bắc ấy. Chú cứ tưởng tượng, gió lạnh từ phương Bắc muốn tràn xuống, gặp ngay Hoành Sơn, Bạch Mã là “tắc đường”, “quay xe” hoặc yếu xìu à. Nhờ vậy, miền Nam mình ấm áp hơn hẳn so với miền Bắc đó chú.

Chuyện mưa gió cũng hay lắm nha. Cái này cháu “mục sở thị” luôn nè. Hồi đó, cháu đi phượt Bạch Mã (tháng 3/2018 thì phải), bên sườn đón gió á, mưa như trút nước, đi đứng muốn “lộn cổ”. Qua tới bên kia sườn núi, trời quang mây tạnh, nắng vàng ươm, khác một trời một vực luôn. Rõ ràng là, sườn nào “hứng” gió thì “lãnh” trọn mưa bão, còn sườn khuất gió thì “khô ráo” hơn hẳn.

Tóm lại, Hoành Sơn và Bạch Mã ảnh hưởng đến khí hậu nước ta theo hướng Tây-Đông như sau:

• Ngăn gió mùa Đông Bắc: Giúp miền Nam ấm hơn.
• Phân bố mưa: Sườn đón gió mưa nhiều, sườn khuất gió mưa ít.

Vậy đó Chú, cháu chia sẻ chút kinh nghiệm thực tế, mong chú thấy thú vị ạ.

Các dãy núi hướng vòng cung ở miền Đông Bắc Bộ đã tác động như thế nào đến khí hậu?

Chú ơi, cái vụ vòng cung Đông Bắc này cháu thấy hay ho phết.

• Hướng vòng cung: Eo ơi, cứ như kiểu cái phễu đón gió mùa Đông Bắc ấy chú nhỉ. Hồi trước cháu đi Bắc Kạn, tháng Mười mà lạnh run cầm cập.
• Đông Bắc lạnh lâu: Thì đúng là đến sớm, kết thúc muộn rồi còn gì. Mấy đứa bạn cháu ngoài đó kêu suốt, rét run người. Cháu ở trong Nam sướng hơn hẳn. Haiz, cơ mà Tết nhất ra đó chơi thì thích, không khí lạnh lạnh zui phết. Năm ngoái cháu ra Hà Nội, cuối tháng Hai mà vẫn lạnh căm căm. Ngồi nướng thịt, phê chữ ê kéo dài!
• Độ cao: À, vụ này cháu nhớ rõ. Cứ lên 100m thì giảm 0,6 độ C. Học địa lý cô giáo cứ dặn đi dặn lại. Hôm nọ xem phim thấy mấy đỉnh núi cao cao phủ tuyết trắng xóa đẹp mê hồn. Chắc trên đó lạnh lắm chú ha? Sa Pa hình như cũng ở Đông Bắc đúng không nhỉ? Cháu nhớ có lần đọc báo thấy Sapa xuống tận âm độ C luôn. Brrrr. Mà ở dưới xuôi thì vẫn nóng như đổ lửa. Khác biệt ghê.

Tóm lại: Hướng vòng cung làm gió mùa Đông Bắc đi sâu vào, mùa đông đến sớm, kết thúc muộn. Độ cao thì càng lên cao càng lạnh.

Khí hậu tác động đến sông ngòi nước ta như thế nào?

Chú hỏi về ảnh hưởng của khí hậu đến sông ngòi à? Ôi trời, nhiều thứ lắm!

• Lượng mưa: Mưa nhiều thì sông nhiều nước, đúng rồi! Nhớ hồi mưa lũ năm ngoái ở Huế kinh khủng lắm, nước ngập hết cả đường Trần Hưng Đạo. Nhà bà ngoại mình bị ngập gần hết luôn. Mất hết rau muống, tiếc ghê! Cái này ảnh hưởng trực tiếp đến lượng nước sông.

• Mùa mưa mùa khô: Mưa nhiều thì sông đầy nước, mùa khô thì cạn. Rất rõ ràng. Như sông Hương quê mình đó, mùa mưa nước chảy siết lắm, mùa khô thì hiền hòa hơn nhiều. Mình hay đi bơi ở đó hồi nhỏ. Giờ chắc không dám nữa, nước bẩn lắm rồi.

• Cắt xẻ địa hình: À đúng rồi, mưa lớn làm đất bị bào mòn, sông ngòi bị cắt xẻ mạnh. Địa hình nước ta lại đa dạng nữa nên càng nhiều sông thôi. Nhớ hồi học Địa lý lớp 6, cô giáo giảng bài này hay lắm.

Thật ra mình cũng không nhớ rõ lắm chi tiết từng cái, nhưng đại khái là thế. Lượng mưa quyết định hết ấy. Mà sao tự nhiên lại nhớ đến chuyện đi bơi hồi nhỏ nhỉ? Hay là mình già rồi nên hay nhớ lại quá khứ vậy? Mà thôi, trả lời chú xong rồi mình đi ăn cơm thôi. Đói quá rồi!

Biến đổi khí hậu tác động đến sông ngòi như thế nào vào mưa cạn?

• Mùa khô: Cạn kiệt. Dòng chảy giảm, mực nước chạm đáy, hạn hán triền miên, xâm nhập mặn lan rộng. (Ví dụ: Đồng bằng sông Cửu Long đang đối mặt với tình trạng này.)

• Mùa mưa: Lũ lụt. Dòng chảy mùa lũ tăng, lũ lớn hoành hành, thiệt hại nặng nề. (Tham khảo số liệu thống kê về thiệt hại do lũ lụt ở miền Trung những năm gần đây.)

Biến đổi khí hậu tác động như thế nào đến lưu lượng nước sông?

Chú hỏi về biến đổi khí hậu ảnh hưởng thế nào đến nước sông à? Hay thật đấy, đêm nay ngồi nghĩ lại mới thấy nhiều thứ…

Lưu lượng nước sông thay đổi nhiều lắm. Nhiệt độ tăng, mưa thất thường… Hồi hè vừa rồi, sông quê em cạn đến mức nhìn thấy đáy luôn. Nhà bà ngoại em ở tận đầu nguồn, bà kể cả năm nay hạn nặng quá, ruộng đồng nứt nẻ hết. Lúc đó em mới thấy rõ, biến đổi khí hậu nó thật sự đáng sợ.

• Mưa ít hơn, sông cạn.
• Mưa nhiều quá lại gây lũ.
• Cái gì cũng cực đoan cả.

Ôi, nhớ lúc nhỏ, cứ đến mùa nước nổi là cả nhà em lại háo hức lắm. Bây giờ thì… sợ lũ hơn là háo hức. Lũ lụt dữ dội hơn, thiệt hại nhiều hơn, em thấy rõ điều đó.

Chất lượng nước cũng xuống cấp. Sông cạn thì rác thải, chất ô nhiễm tập trung, nước bẩn kinh khủng. Em nhớ có lần đi về quê, thấy cả đống rác trôi nổi trên sông, bốc mùi nồng nặc… Nghĩ mà xót xa.

• Ô nhiễm nguồn nước gia tăng đáng kể.
• Thiếu nước sạch ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất.

Chắc tại em sống ở vùng quê nên thấy rõ tác động này hơn. Em hay nghĩ về tương lai, về cái sông quê em, sợ nó không còn trong trẻo như trước nữa… Đêm nay sao nhiều cảm xúc thế nhỉ.

Tác động của biến đổi khí hậu đối với khí hậu và thủy văn Việt Nam như thế nào?

Chú hỏi hay đấy! Cháu phải suy nghĩ đã chứ, vấn đề này “to” như… con voi ma mút thời tiền sử ấy! Không đùa đâu nha, biến đổi khí hậu ở Việt Nam, nói chung là thảm!

• Nhiệt độ: Tăng vù vù, nóng như… lò luyện kim thời nhà Trần! Mùa hè thì dài ra, mùa đông thì ngắn lại, cứ như ai đó “đánh cắp” mất mùa đông của mình vậy. Năm ngoái nhà cháu ở Hà Nội, Tết vẫn phải bật quạt đấy chú ạ! Kỉ lục nhiệt độ cao liên tục lập ra, khủng khiếp.

• Mưa: Lúc thì mưa như trút nước, lũ lụt “à ơi” làm nhà cửa ngập chìm, lúc thì hạn hán “khát khô” ruộng đồng nứt nẻ. Cứ như trời đang “bật chế độ chơi khăm” với người dân mình. Cụ thể nhé: Trung bộ đang bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi xâm nhập mặn, phải di dời dân cư rất nhiều. Nghe tin mà cháu thấy xót xa.

• Thời tiết cực đoan: Bão lũ, hạn hán, rét đậm, rét hại… xuất hiện với tần suất và cường độ ngày càng mạnh. Cháu nghe nói, ở miền Trung, bão cứ đến như khách quen vậy đó! Đợt bão năm ngoái mạnh đến mức… làm cháu sợ luôn ấy.

• Thủy văn: Sông ngòi thì thay đổi thất thường, mực nước hồ, đầm, nước ngầm cứ xuống thấp. Nước mặn xâm nhập sâu vào trong đất liền. Nghĩ mà thấy lo cho tương lai nước mình quá chú ơi! Tài nguyên nước đang cạn kiệt dần, tương lai sẽ ra sao đây? Cháu thấy lo.

/ul>

Tóm lại: Biến đổi khí hậu đang tác động tiêu cực đến khí hậu và thủy văn Việt Nam một cách nghiêm trọng. Cứ đà này thì… khổ lắm chú ạ! Cháu thấy cần phải có nhiều biện pháp mạnh để ứng phó với tình trạng này.

Địa hình nước ta nghiêng theo hướng Tây Bắc Đông Nam do đâu?

Dạ chú, cháu trả lời nhé. Địa hình nước ta nghiêng theo hướng Tây Bắc – Đông Nam là do vận động tạo núi Anpơ – Himalaya trong Tân kiến tạo.

Chú biết rồi đấy, nước mình nằm ở rìa Đông Nam của cái vận động này. Mà tây bắc mình thì gần tâm của vận động hơn hẳn so với phía đông nam. Thành ra, phía tây bắc bị nâng lên mạnh hơn, kiểu như mình đẩy một tấm ván, chỗ gần tay mình thì nó nhô lên cao hơn ấy chú. Còn phía đông nam thì xa tâm vận động hơn nên chịu tác động ít, nâng lên ít hơn. Thế là địa hình nó thấp dần từ tây bắc xuống đông nam. Hiểu nôm na là vậy.

Thêm nữa nè chú. Vận động Tân kiến tạo làm trẻ hoá địa hình.

• Đứt gãy, uốn nếp.
• Hình thành các cao nguyên badan. Ở Tây Nguyên nhà mình nhiều lắm chú.
• Nâng cao địa hình, làm cho sông ngòi trẻ lại, bào mòn mạnh mẽ hơn. Ví dụ sông Đà hùng vĩ.
• Xuất hiện các đồng bằng phù sa trẻ. Đồng bằng sông Cửu Long là điển hình đó chú. Cháu nhớ hồi nhỏ được học là do sông bồi đắp phù sa đó.

Nói chung là cái vận động này nó tác động lên địa hình nước ta dữ lắm chú ạ. Cháu nhớ hồi đó học địa lý, cô giáo hay cho làm bài tập về mấy cái này nè.