Bình Định gọi là xứ gì?

Bình Định: Xứ Nào Nổi Tiếng Về Văn Hóa?

Tao nghe nói Bình Định nổi tiếng văn hóa Champa, đúng không? Nhớ hồi hè năm ngoái, tao đi Quy Nhơn, thấy đền tháp nhiều lắm, kiến trúc lạ hoắc, khác hẳn những cái tao thấy ở Huế hay Hà Nội. Giá vé vào tham quan tầm 20k – 30k gì đó, không nhớ rõ.

Xứ Nẫu á? Tao thấy người ta hay dùng ở Bình Định, Phú Yên thôi. Chứ hỏi người Quảng Ngãi hay Gia Lai có lẽ họ không hiểu đâu. Nó kiểu… thân thuộc, gần gũi hơn cách nói “người ta” phải không? Ví dụ như bà bán bánh xèo gần chợ đêm Quy Nhơn, bà ấy nói chuyện với khách toàn dùng từ “nẫu” kìa.

Nghe dân địa phương kể, “nẫu” không chỉ là đại từ xưng hô đâu. Nó thể hiện cả văn hoá ứng xử nữa, nhẹ nhàng, dịu dàng hơn hẳn. Tao thấy hay hay. Tao nghĩ đây cũng là một nét đặc sắc văn hoá riêng của vùng này.

Thông tin ngắn gọn: Bình Định, Phú Yên nổi tiếng văn hóa Champa, sử dụng từ “nẫu” làm đại từ nhân xưng.

Người Bình Định tại sao gọi là dân nẫu?

Bây ơi, tao nói cho nghe nè. Dân Bình Định gọi là dân Nẫu vì họ xài từ “nẫu” thay cho “họ” hoặc “người ta”. Đơn giản vậy thôi. Nẫu là đại từ nhân xưng ngôi thứ ba số nhiều. Ví dụ, thay vì nói “họ đi chợ”, dân Nẫu nói “nẫu đi chợ”.

• “Nẫu” là đặc trưng của tiếng địa phương Bình Định và Phú Yên, một biến thể thú vị của tiếng Việt. Nghĩ cũng hay, mỗi vùng miền lại có cách gọi riêng, tạo nên sự đa dạng ngôn ngữ. Đúng là “ngôn ngữ là bản đồ văn hóa” mà. Tao nhớ hồi đi Quy Nhơn, nghe người ta nói chuyện toàn “nẫu” với “nẫu”, thấy cũng dễ thương. Tự dưng lại nhớ tô bún chả cá Quy Nhơn hôm đó quá trời luôn.

• Mà không chỉ có “nẫu” đâu nha. Tiếng Nẫu còn có rất nhiều từ ngữ, ngữ pháp khác biệt so với tiếng Việt phổ thông. Ví dụ, “tui” là tôi, “mi” là mày, “mô” là đâu,… Càng tìm hiểu càng thấy thú vị. Hồi đó tao còn mua cả cuốn từ điển tiếng Nẫu nữa. Định bụng học cho vui, ai ngờ bận quá, giờ vứt xó nào rồi cũng không biết.

• Nhiều người nhầm tưởng “Nẫu” chỉ dùng ở Bình Định. Kỳ thực, Phú Yên cũng xài “nẫu” rần rần nha bây. Hai tỉnh này có mối liên hệ lịch sử, văn hóa khá gần gũi, nên việc dùng chung một số từ ngữ cũng là điều dễ hiểu. Hồi đi học, tao mê sử lắm, đọc sách thấy ghi là ngày xưa Bình Định và Phú Yên là một. Đúng là “tìm về quá khứ để hiểu hiện tại”, phải hông?

• Nói chung là, “dân Nẫu” là cách gọi thân thương dành cho người Bình Định và Phú Yên, xuất phát từ việc họ sử dụng đại từ nhân xưng “nẫu”. Chứ không phải dân Nẫu là một dân tộc riêng biệt gì đâu nha. Có khi nào bây lại nghĩ dân Nẫu là một bộ tộc sống tách biệt với thế giới bên ngoài không? Tao nói chơi thôi chứ bây thông minh vậy chắc không có nghĩ vậy đâu ha.

Quy Nhơn còn gọi là gì?

Bây này… Đêm nay sao tĩnh lặng thế… Tao đang nghĩ về Quy Nhơn…

Quy Nhơn còn gọi là Đồ Bàn, đúng rồi, tao nhớ trong sách sử có nhắc đến. Chắc chắn luôn. Tên này nghe cổ kính ghê, mà giờ ít ai dùng.

• Đồ Bàn – tên gọi thời Chăm Pa. Tao nhớ rõ lắm. Đọc nhiều tài liệu nên nhớ. Hồi đại học, tao chuyên ngành lịch sử, mà.
• Thành phố biển xanh – cái này thì ai cũng biết. Biển Quy Nhơn đẹp thật, nước trong veo. Tao đi Nha Trang rồi, Phú Quốc nữa, nhưng Quy Nhơn vẫn có nét riêng.
• Thành phố thi ca – thì nghe cũng lãng mạn đấy. Tao thấy nhiều bài thơ viết về Quy Nhơn lắm. Tao cũng thích thơ. Mỗi tội viết dở tệ.

Giờ Quy Nhơn phát triển kinh tế mạnh lắm rồi. Tao nghe nói có cả khu du lịch lớn. Tao muốn quay lại Quy Nhơn lắm. Nhớ không khí biển, nhớ cả mùi gió mặn mòi… Ước gì có nhiều thời gian hơn… để trở lại… Ôi… nhớ quá…

Tại sao Bình Định Phú Yên gọi là xứ nẫu?

Ừ nhỉ, tại sao gọi là xứ Nẫu ta? Nẫu là họ, người ta… À, nhớ rồi hình như do mấy ông đồ ngày xưa ghi chép lại. Phát âm quen miệng Nẩu thành Nẫu. Ghi lại thành chữ viết luôn. Mà cũng hay á. Nghe thân thương, gần gũi.

• Nẩu viết thành Nẫu: Do các vị có chữ nghĩa ghi chép theo phát âm.
• Nẫu = họ/người ta: Đại từ nhân xưng ngôi thứ ba số ít và số nhiều. Ví dụ như câu: Nẫu đi đâu đó? Hay là: Nẫu ăn cơm chưa? Câu nào cũng được hết trơn á.
• Bình Định, Phú Yên là xứ Nẫu: Tiếng địa phương gọi là tiếng Nẫu. Năm ngoái tao đi Phú Yên, toàn nghe người ta xài từ nẫu. Thấy cưng dễ sợ. À mà hồi đó tao đi ăn bánh hỏi lòng heo. Ngon bá cháy. Ở Tuy Hòa á. Quán gì mà đông khiếp.