Tại sao Bình Định Phú Yên gọi là xứ nẫu?

Xứ Nẫu: Giai Thoại về Một Tên Gọi Độc Đáo

Trong bức tranh bản đồ Việt Nam đầy màu sắc, Bình Định và Phú Yên nổi bật như hai viên ngọc ẩn quý, không chỉ với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn cả một bản sắc văn hóa độc đáo. Và một trong những nét đặc trưng ấy chính là thuật ngữ “xứ Nẫu”, một tên gọi vừa gần gũi lại vừa ẩn chứa nhiều giai thoại thú vị.

Thuật ngữ “xứ Nẫu” bắt nguồn từ cách viết chệch của từ “Nẩu”, một đại từ địa phương chỉ ngôi thứ ba, hàm ý “người ta” hoặc “họ”. Từ này được sử dụng rộng rãi trong ngôn ngữ nói của người dân Bình Định – Phú Yên, vừa mang nét giản dị lại vừa thể hiện sự thân tình.

Truyền thuyết dân gian kể rằng, vào thời xa xưa, khi quân Tây Sơn đánh chiếm Phú Yên, một tướng lĩnh đã ra lệnh cho dân chúng nấu một nồi cơm to lớn phục vụ quân sĩ. Tuy nhiên, do bất cẩn, nồi cơm bị cháy đen như than. Tướng lĩnh tức giận, mắng dân chúng là “đồ Nẩu!”. Từ đó, thuật ngữ “xứ Nẫu” ra đời, ám chỉ vùng đất của những người nấu cơm cháy.

Một giai thoại khác lại cho rằng, “xứ Nẫu” bắt nguồn từ tính cách phóng khoáng, cởi mở của người dân bản xứ. Khi người ngoài đến thăm, họ thường được đón tiếp nồng hậu, mời vào nhà uống trà và trò chuyện. Trong tiếng địa phương, người dân Bình Định – Phú Yên thường dùng từ “Nẫu” để thay thế cho “họ” hoặc “mọi người”. Do đó, lâu dần, thuật ngữ “xứ Nẫu” được dùng để chỉ vùng đất của những người thân thiện, hiếu khách.

Dù nguồn gốc chính xác là gì, thì “xứ Nẫu” đã trở thành một tên gọi thân thương, tự hào của người dân Bình Định – Phú Yên. Đó là một lời nhắc nhở về bản sắc văn hóa độc đáo, về tình yêu quê hương sâu đậm và sự nồng hậu, mến khách của con người nơi đây.

Như vậy, thuật ngữ “xứ Nẫu” không chỉ mang ý nghĩa về mặt địa lý mà còn gói ghém cả lịch sử, giai thoại và bản chất của một vùng đất. Nó không phải là một sự chế giễu hay miệt thị, mà trái lại, là một lời tôn vinh tinh thần cộng đồng, sự chân thành và lòng hiếu khách của người dân Bình Định – Phú Yên.