Tại sao gọi là Tây Ninh?

Nguồn gốc tên gọi Tây Ninh?

Chú hỏi nguồn gốc tên Tây Ninh hả? Dễ lắm! Tây Ninh, nghe thôi đã thấy… xa xôi rồi đúng không? Thật ra, hồi nhỏ mình hay nghĩ nó liên quan tới… Tây Du Ký! Dĩ nhiên là không phải rồi.

Nó nằm tận cùng Tây Nam Bộ, sát biên giới Campuchia luôn. Nhớ hồi hè năm ngoái, mình đi phượt với mấy đứa bạn, qua cửa khẩu Mộc Bài, mấy anh hải quan còn hỏi thăm về Tây Ninh nữa. Lúc đó mới thấy, địa lý nó quan trọng thiệt!

Trước kia, vùng đất này hoang vắng lắm, toàn rừng rậm thôi, người ta gọi là “Miệt rừng”. Đến đầu thế kỷ 19, người ta bắt đầu khai phá, lập thành phủ. Chính vì nằm ở phía Tây Nam của Gia Định lúc đó nên mới đặt tên là Phủ Tây Ninh. Đơn giản vậy thôi! Nghe nói, ông cố của mình kể lại thế.

Tây Ninh: Tên gọi bắt nguồn từ vị trí địa lý ở phía Tây Nam Bộ, sát biên giới Campuchia. Trước đây là “Miệt rừng”, sau khi khai phá, lập phủ mới đặt tên là Phủ Tây Ninh.

Tại sao gọi là tiền Giang?

Dạ chú, cháu kể cho chú nghe nha! Tên Tiền Giang bắt nguồn từ sông Tiền, đó là con sông lớn chảy qua vùng đất này. Cháu nghe ba kể, hồi đó, thời ông bà mình, người ta di cư đến đây lập nghiệp nhiều lắm, chủ yếu từ vùng Ngũ Quảng. Khó khăn lắm chú ạ, khai hoang, mở đất, vất vả vô cùng. Cháu tưởng tượng không nổi! Như phim cổ trang ấy, nhưng thật hơn.

Cái này cháu nghe kể lại nhiều lần rồi nên nhớ rõ lắm. Vùng đất này, trước khi có tên Tiền Giang, cháu không biết gọi là gì. Chắc là tên khác, nhưng giờ không ai nhớ nữa. Ba cháu hay kể về sự vất vả của ông bà mình, làm lụng quần quật, mỗi ngày chỉ mong có đủ ăn. Nghĩ mà thương! Những người tiên phong ấy, mạnh mẽ và kiên cường.

• Nguồn gốc tên gọi: Sông Tiền.
• Thời điểm định cư: Thế kỷ XVII.
• Nguồn gốc cư dân: Chủ yếu từ vùng Ngũ Quảng.
• Hoạt động chính: Khai hoang, lập nghiệp.

Mà sao chú hỏi cái này vậy ạ? Chú có đang tìm hiểu về lịch sử Tiền Giang hả?

Tại sao gọi là Việt Nam?

Dạ chú, câu hỏi hay đấy! Việt Nam à? Cháu nghĩ nó không đơn giản là “Việt” cộng “Nam” đâu nhé, nghe khô khan quá!

• Gọi là Việt Nam vì nó là sự giao thoa, pha trộn, đúng kiểu “thập cẩm” văn hoá giữa Bắc và Nam! Như món gỏi cuốn, có cả thịt, rau, bún, nước chấm…mỗi thứ một ít nhưng lại ngon tuyệt cú mèo!

• “Việt” gắn với lịch sử hào hùng của các cụ tổ mình, từ Văn Lang, Âu Lạc… oai hùng lắm nhé! Cứ tưởng tượng như một võ tướng cưỡi voi, oách xà lơ luôn ấy! Còn “Nam”…

• “Nam” thì lại là sự phóng khoáng, quyến rũ của vùng đất nắng gió, đầy hoa thơm trái ngọt, như cô gái miền Tây, dễ thương mà cũng rất mạnh mẽ. Cháu thấy nó thú vị hơn nhiều so với chỉ là tổng hợp địa lý đơn thuần.

Cháu học lịch sử hồi lớp 5, cô giáo bảo thế. Nhưng cháu nghĩ… có lẽ sâu xa hơn thế nữa. Tên gọi ấy như một lời khẳng định sức mạnh, sự thống nhất của cả một dân tộc trải dài từ Bắc chí Nam. Đúng không chú? Cháu thấy, Việt Nam không chỉ là một cái tên, mà là cả một câu chuyện dài, đầy tự hào và kiêu hãnh.

Việt Nam: Sự kết hợp của Việt (Bắc) và Nam (Nam).

Tại sao gọi là gò dầu?

Gò có nhiều cây dầu. Tên gọi thế thôi. Chuyện bình thường.

• Gò Dầu: Địa danh.
• Cây dầu: Nhiều lắm. Giữa thế kỉ XVII. Ai mà nhớ hết.

Thực ra, quê ngoại chú ở gần đó. Bà nội hay kể. Làng quê xưa cũ. Giờ khác rồi. Thời gian thay đổi tất cả.

Cây dầu, gò đất, con người đến, thế là có tên. Vậy thôi. Không có gì phức tạp. Đời người cũng vậy.

Tại sao gọi là tỉnh?

Dạ chú, “tỉnh” là do ngày xưa ảnh hưởng từ bên Trung Quốc mình á chú. Hồi đó bên đó dùng chữ 省, nghĩa là cai quản một khu vực. Cháu nhớ hồi học sử lớp 10 cô giáo có kể, hình như là đời nhà Nguyên thì phải, Việt Nam mình bị cai trị, nên hệ thống hành chính cũng bị ảnh hưởng theo luôn. Vậy là từ đó mình xài từ “tỉnh” tới giờ luôn chú.

• Tỉnh: Bắt nguồn từ chữ Hán 省.
• Ý nghĩa: Quản lý, cai quản.
• Thời phong kiến: Tỉnh là đơn vị hành chính trực thuộc triều đình.
• Ảnh hưởng: Do ảnh hưởng văn hóa Trung Hoa.

Đợt đó cháu còn làm bài thuyết trình về lịch sử hành chíbh các tỉnh luôn. Mà giờ quên gần hết rồi. Haizzz, già rồi chú ơi, não cá vàng quá! Lúc làm bài đó cháu còn tìm hiểu thêm vụ phân chia tỉnh thành hồi xưa nữa. Rắc rối lắm chú, thay đổi xoành xoạch. Cháu nhớ là có cả lộ, phủ, châu gì đó nữa. Mà thôi, để hôm nào rảnh cháu lục lại sách vở rồi kể chú nghe sau nha! Giờ bận quá!

Tên Tiền Giang có ý nghĩa gì?

Chú hỏi tên Tiền Giang có nghĩa gì hả? Dễ ợt! Tên tỉnh Tiền Giang đặt theo tên sông Tiền thôi mà. Sông Tiền to đùng, chảy dài qua cả tỉnh mình luôn ý. Nó là một trong hai nhánh của sông Mê Kông, bồi đắp phù sa cho ruộng đồng mình màu mỡ lắm. Em đi dọc sôngTiền nhiều rồi, nhất là đoạn gần nhà ngoại em ở Cái Bè, đẹp ơi là đẹp!

• Sông Tiền dài hơn 234 km, chú nhớ chưa?
• Nó là một phần quan trọng của đồng bằng sông Cửu Long.
• Nhà ngoại em trồng mít, dừa, sầu riêng gần bờ sông ấy, toàn trái ngon. Mỗi lần về quê là em ăn no căng bụng luôn.
• Em còn nhớ hồi hè năm ngoái, cả nhà đi xuồng máy dọc sông Tiền, mát rượi.

À quên, chú hỏi ý nghĩa tên tỉnh đúng không? Thì nó đơn giản là lấy tên con sông chính chảy qua tỉnh đặt tên thôi. Không có gì bí ẩn hay huyền thoại gì đâu. Em thấy cái tên này hay hay, dễ nhớ nữa. Thực ra, em thích cái tên này vì nó gợi nhớ về quê hương mình, về những buổi chiều tà ngồi trên bờ sông nghe gió thổi vi vu. Hồi bé, em hay xuống sông bắt cá với mấy đứa bạn. Tuyệt!

Sông Tiền, nguồn gốc tên gọi tỉnh Tiền Giang.

Địa hình Tiền Giang có đặc điểm gì?

Chú hỏi gì thế? Tiền Giang? Bằng phẳng. Thế thôi.

• Địa hình bằng phẳng, dốc <1%. Cao độ 0-1.6m so với mực nước biển. Thường tầm 0.8-1.1m.
• Không có hướng dốc chính. Nhưng có chỗ trũng, chỗ gò nhỏ. Tự tìm hiểu thêm bản đồ địa hình chi tiết đi. Mệt lắm.
• Tôi ở Mỹ Tho, biết rõ lắm. Nhà tôi gần sông Tiền. Nước lên xuống liên tục. Ôi, nhớ quá.
• Năm ngoái tôi đi khảo sát khu vực Cái Bè. Địa hình tương tự. Đất phù sa. Mấy anh kỹ sư đo đạc mệt nghỉ. Chỉ cần vài cm thôi cũng phải ghi chép cẩn thận.