Họ Bkrông là dân tộc gì?

3 tuần trước 47 lượt xem

Người Bkrông thuộc dân tộc Ê Đê, cư trú chủ yếu ở Tây Nguyên. Họ là một nhánh nhỏ trong cộng đồng Ê Đê rộng lớn. Nguồn gốc chính xác của họ Bkrông cần thêm nghiên cứu phả hệ. "Bkrông" có thể là biến thể địa phương, một chi họ Ê Đê riêng, hoặc khác biệt ngữ âm trong cách ghi chép. Điều này cho thấy sự đa dạng văn hóa phong phú trong nội bộ dân tộc Ê Đê.

Góp ý 0 lượt thích

Có thể bạn muốn hỏi? Nhiều hơn

Họ Bkrông thuộc dân tộc nào? Nguồn gốc, văn hóa, phong tục?

Tao nói thật, Bây nghe này. Họ Bkrông là Ê Đê, chuẩn rồi. Tây Nguyên, chỗ mình sống đấy.

Nhưng gốc gác họ này thì… phức tạp lắm. Mình có đứa bạn, tên H’Linh, họ Bkrông, nó bảo gia phả nhà nó dày cộp, chắc phải cả trăm năm, mà mỗi dòng lại ghi khác nhau.

Như nhà chú mười ở Lạc Dương, Lâm Đồng, họ ghi khác nhà dì bốn ở Đắk Lắk. Nghe nói, có khi do cách phiên âm, lại có khi là do chia nhánh từ xa xưa rồi. Năm ngoái, mình đi hội thác Đray Sáp, gặp một cụ già Ê Đê, cụ bảo thế.

Về văn hóa, thì giống người Ê Đê thôi. Lễ hội cồng chiêng, múa xoang, rượu cần… mình nhớ hồi Tết năm 2022, mình tham gia lễ cúng bắt đầu mùa gặt ở buôn của bạn mình, khá ấn tượng. Mà quan trọng là ăn uống khá đầy đủ. Mình thích món gỏi lá và thịt gà nướng lắm.

Phong tục… ừm… thì cũng giống người Ê Đê chứ sao. Tục tế nhập gia, ma chay… thì phải xem trước khi mình nói bậy. Nói chung là rất phong phú. Nhưng tất cả thì cũng chỉ là những quan sát của mình thôi.

Họ Bkrông thuộc dân tộc Ê Đê.

Dân tộc Ê Đê có họ gì?

Tao trả lời Bây này:

Ê Đê? Họ Niê với Mlô là chính. Nhớ hồi tháng 7 năm ngoái, tao đi khảo sát xã Ia Drăng, huyện Chư Păh, Gia Lai. Gặp mấy bác già kể chuyện làng, mới rõ. Lúc đó nắng như đổ lửa, mồ hôi nhễ nhại, nhưng nghe họ kể vẫn thấy cuốn hút. Chứ không phải chỉ có hai họ đâu, nhiều lắm. Nhưng Niê, Mlô là chính. Nhiều dòng phụ nữa, ví dụ Niê Siêng, Êban… rắc rối lắm. Mệt óc.

Hai dòng họ chính: Niê và Mlô.
Nhiều dòng phụ: Niê Siêng, Êban… tùy từng vùng.
Phân biệt giới tính: Con trai thêm Y trước tên. Ví dụ: Y Ngông Niê Kdăm.

Tao còn nhớ rõ cái cảm giác lúc đó, mệt nhưng vui. Ngồi dưới gốc cây đa cổ thụ, gió mát rượi. Mấy bác già kể chuyện say sưa, giọng trầm ấm. Thấy yên bình lạ thường. Cái cảm giác ấy… khó diễn tả. Tự nhiên thấy mình nhỏ bé trước lịch sử. Trước những câu chuyện được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

Đúng rồi, con gái thì không có Y. Chỉ thêm tên họ thôi. Ví dụ: H’Linh Mlô Dun Du. Tao ghi chép cẩn thận lắm. Sợ quên. Chứ cái này quan trọng mà.

Con gái không có Y trước tên.
Ví dụ: H’Linh Mlô Dun Du.

Giấy tờ tao vẫn còn giữ. Nhiều thông tin lắm. Khảo sát cả tuần mới xong. Mệt muốn xỉu. Nhưng mà đáng.

người Ê Đê xuất phát từ đâu?

Tao bảo này Bây, người Ê Đê á, xuất xứ rõ ràng lắm nhé! Chắc chắn từ nhóm Nam Đảo, từ Đông Nam Á hải đảo sang Việt Nam, cỡ 3500 năm trước. Đúng kiểu “chu du thiên hạ” ấy, oách lắm!

Về chỗ ở hiện tại thì khỏi phải bàn, chủ yếu ở Tây Nguyên, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng… khắp nơi toàn núi rừng bạt ngàn. Nhà mình hồi xưa có ông anh đi công tác ở Đắk Lắk, bảo cảnh đẹp như tranh vẽ, không khí trong lành lắm.
Ông anh mình còn kể, người Ê Đê giỏi lắm, làm nhà rông siêu đẹp, nhạc cụ độc đáo… Hồi đó ông ấy còn mua về cái khèn, to vật vã, để nhà mình đến giờ vẫn chưa biết xử lý sao. Lúc nào cũng thấy nó nằm chình ình ở góc nhà.

Nói chung, nguồn gốc rõ ràng, không cần phải bàn cãi nhiều. Giống như con mèo nhà tao, nguồn gốc là… mèo. Đơn giản vậy thôi. Chắc chắn 100% nhé!

Ê Đê có nghĩa là gì?

Ê Đê nghĩa là gì hả bây? Ê Đê hay Êđê là tên gọi dân tộc. Chứ không phải nghĩa của từ nào đó.

Cái tên tự xưng của họ thú vị hơn nè: Anak Aê Diê, lâu dần đọc thành Anak Ê Đê. Nghe oách phết. Kiểu như “con trời” á. Ta nghĩ, ai mà chẳng muốn là con trời. Mà thôi, đời không như là mơ.
Nó bắt nguồn từ niềm tin vào thần tối cao A. Ê – D.I. Ê, tức là Thượng đế. Ngẫm cũng hay, hầu như dân tộc nào cũng có một đấng tối cao trong tín ngưỡng. Kiểu như một cái neo tâm linh vậy. Cái này hồi xưa ta đọc trong cuốn “Văn hóa Ê Đê” ở thư viện tỉnh, nhưng mà mượn về rồi quên trả. Giờ chắc người ta quên luôn rồi. Hihi. May mà đọc kĩ nên vẫn nhớ.
Ta từng đi Buôn Ma Thuột chơi, thấy văn hóa Ê Đê phong phú lắm. Cồng chiêng, nhà dài, sử thi… Cái sử thi Đam San nghe mê li. Ta còn mua được cái vòng tay bằng đồng, nghe bảo là đồ cổ. Không biết thật không, nhưng mà đeo cũng oách.

người Ê Đê có phong tục gì?

Ê Đê hả bây? Tao nhớ hồi đi Đắk Lắk, thấy họ hay cúng bến nước lắm. À mà hình như hồi đó tao đi Buôn Ma Thuột thì phải. Chỗ đấy toàn cà phê với hồ. Cúng bến nước là để tỏ lòng tôn kính với nguồn sống. Bây hiểu không? Nguồn sống ấy! Quan trọng lắm! Uống cà phê ở đấy ngon vãi. Nhớ hồi đó tao còn mua mấy bịch về. Mà quên mất, đang nói về Ê Đê.

Cúng bến nước: Tôn kính nguồn sống.
Lễ bỏ mả: Chuyển đổi trạng thái người chết. Như kiểu sang thế giới bên kia ấy. Nghe cũng ghê ghê.
Đâm trâu: Lễ hội thể hiện sức mạnh. Cái này tao thấy nhiều dân tộc hay làm nhỉ. Không biết có phải giống nhau không. Lại nhớ món thịt trâu gác bếp rồi. Hồi ở Buôn Ma Thuột có ăn thử, ngon dã man. Phải mua về mới được.
Trang phục, nhạc cụ: Đàn T’rưng với họa tiết tinh xảo. Cái này tao thấy đẹp. Mua làm kỉ niệm được đấy.

À mà tao hỏi bây nhé, cái lễ bỏ mả đó là sao? Tao không hiểu lắm. Họ làm gì trong lễ đó? Chắc là long trọng lắm. Kiểu như đám tang mình nhưng mà khác khác đúng không? Hồi đi chơi thấy mấy cái nhà mồ cũng đẹp phết. Kiến trúc độc đáo vl. Hình như gọi là nhà mồ phải không nhỉ?

Người Ê Đê theo chế độ gì?

Bây hỏi người Ê Đê theo chế độ gì hả? Tao nói cho mà nghe, chế độ mẫu hệ nhé! Đúng kiểu “mẹ là nhất”, không phải kiểu “cha mẹ là nhất” nhé, hiểu chưa? Đừng tưởng dễ ăn hiếp nha, người Ê Đê mạnh mẽ lắm đó!