Củ đậu ngoài Bắc gọi là gì?

Củ Đậu – Hành Trình Ngôn Ngữ và Ẩm Thực Bắc Nam

Khi bước chân ra khỏi mảnh đất phương Nam trù phú, mang theo những hương vị thân quen, tôi chợt nhận ra rằng một vài thứ, dù hình dáng, vị giác vẫn vẹn nguyên, nhưng cái tên lại thay đổi đến ngỡ ngàng. Một trong số đó chính là củ đậu, thứ quà vặt dân dã, ngọt ngào mà tôi yêu thích từ thuở bé.

Ở miền Nam, ai ai cũng biết củ đậu. Nó là một phần không thể thiếu trong những món gỏi cuốn thanh mát, những đĩa nộm giòn tan hay đơn giản chỉ là những miếng củ gọt sẵn, chấm muối ớt, nhâm nhi trong những buổi trưa hè oi ả. Nhưng khi tôi hỏi về củ đậu ở miền Bắc, nhiều người ngơ ngác. Họ không biết đó là gì, hoặc chỉ mơ hồ đoán là một loại củ nào đó tương tự.

Thì ra, ở miền Bắc, người ta gọi củ đậu bằng một cái tên khác, gần gũi hơn với bản chất của nó: củ sắn nước. Cái tên này quả thực rất gợi hình, bởi củ đậu chứa một lượng nước lớn, tạo nên vị ngọt thanh, giòn tan đặc trưng. Cái vị ngọt ấy không gắt, không đậm đà như mía đường, mà dịu nhẹ, mát lành, như dòng nước ngầm thấm đẫm lòng đất.

Củ sắn nước, hay củ đậu, không chỉ là một món ăn ngon, mà còn là một phần của văn hóa ẩm thực Việt Nam. Nó thể hiện sự phong phú, đa dạng trong cách sử dụng nguyên liệu địa phương, đồng thời phản ánh sự khác biệt trong cách gọi tên, cách chế biến của từng vùng miền.

Củ đậu/sắn nước là một loại củ rất dễ tìm thấy ở chợ hoặc siêu thị. Hình dáng của nó tròn trịa, lớp vỏ mỏng màu vàng nhạt bao bọc phần ruột trắng ngần. Khi gọt vỏ, ta sẽ cảm nhận được ngay sự tươi mát, mọng nước từ bên trong.

Người miền Bắc cũng sử dụng củ sắn nước tương tự như người miền Nam. Họ ăn sống để thưởng thức trọn vẹn vị ngọt tự nhiên, giòn tan. Họ dùng nó để làm nộm, kết hợp với các loại rau thơm, lạc rang, tạo nên món khai vị hấp dẫn. Hoặc họ nấu canh, kết hợp với sườn non, cà rốt, khoai tây, tạo nên món canh thanh ngọt, bổ dưỡng.

Một điều quan trọng cần lưu ý là củ sắn nước khác hoàn toàn với sắn dây. Sắn dây cũng là một loại củ, nhưng mục đích sử dụng lại khác biệt. Sắn dây chủ yếu được dùng để chế biến tinh bột, tạo thành bột sắn dây, một loại thực phẩm quen thuộc trong nhiều gia đình Việt Nam. Còn củ sắn nước, như đã nói, là một loại củ ăn trực tiếp, không cần qua chế biến cầu kỳ.

Sự khác biệt này cho thấy sự tinh tế trong cách sử dụng các loại nguyên liệu của người Việt. Mỗi loại củ, mỗi loại rau đều có những đặc tính riêng, phù hợp với những mục đích sử dụng khác nhau.

Việc khám phá sự khác biệt trong ngôn ngữ và ẩm thực giữa các vùng miền là một trải nghiệm thú vị. Nó giúp chúng ta hiểu thêm về văn hóa Việt Nam, đồng thời trân trọng hơn những giá trị truyền thống. Từ nay, mỗi khi ăn củ đậu, tôi sẽ nhớ đến cái tên củ sắn nước ở miền Bắc, và mỉm cười với sự phong phú của tiếng Việt.