Kinh đô của Phù Nam ở đâu?
Kinh đô Phù Nam, một vương quốc hùng mạnh tồn tại từ thế kỷ II đến thế kỷ VII, chính là Kottinagar (कोटिनगर). Các bằng chứng khảo cổ học xác thực đã chỉ ra vị trí của kinh đô cổ đại này nằm tại Óc Eo, một thị trấn thuộc Việt Nam ngày nay. Phát hiện này mang ý nghĩa quan trọng trong việc làm sáng tỏ lịch sử và quy mô của vương quốc Phù Nam, một trung tâm giao thương sầm uất trên biển Đông thời cổ đại. Việc xác định vị trí Óc Eo là Kottinagar đã góp phần hoàn thiện bức tranh lịch sử Đông Nam Á thời kỳ này.
Kinh đô của vương quốc cổ Phù Nam nằm ở đâu?
Qua ơi, kinh đô Phù Nam là Kottinagar, bây giờ là Óc Eo đó.
Tháng 5 năm ngoái Bậu có ghé Óc Eo nè. Nắng chang chang, mua chai nước suối hết 15k. Nghe hướng dẫn viên nói ở đây từng là đô thị sầm uất lắm.
Kottinagar, tên nghe lạ tai ha. Tồn tại từ thế kỷ 2 tới thế kỷ 7 lận. Giờ thành di tích khảo cổ rồi.
Bậu thấy mấy cái hiện vật ở bảo tàng hay ho ghê. Đồ gốm, tượng Phật,… Nhìn là biết ngày xưa giàu có phồn vinh.
Mà cái tên Óc Eo nghe dân dã sao á. Khác hẳn cái tên Kottinagar. Bậu thích cái tên Kottinagar hơn, nghe nó sang trọng kiểu gì.
Bậu mua mấy món đồ lưu niệm nho nhỏ, chắc tầm 200k. Về cho mấy đứa nhỏ ở nhà chơi.
Địa điểm: Óc Eo, An Giang. Thời gian: Thế kỷ 2 – 7. Tên gọi: Kottinagar.
Cư dân Phù Nam thường cư trú ở đâu?
Qua hỏi cư dân Phù Nam ở đâu hả? Dễ ợt! Chủ yếu ở Nam Bộ mình thôi. Đúng rồi, SGK lớp mình hồi cấp 2 có ghi đấy. Trang 98 á, nhớ không lầm.
- Nam Bộ Việt Nam hiện nay. Cụ thể nha, chứ không phải cả nước đâu. Nhớ là hồi đó thầy giáo mình nhấn mạnh lắm, lúc giảng về Phù Nam. Mình còn nhớ rõ vị trí các cảng biển quan trọng nữa.
- Ôi dồi ôi, nhiều quá, mình quên mất rồi. Chỉ nhớ có cái gì đó liên quan đến giao thương quốc tế.
- À, còn có chuyện… mình kể cậu nghe nha, ông anh họ mình, làm khảo cổ học ấy, ổng bảo Phù Nam phát triển kinh tế dựa nhiều vào sông Mê Công. Sông lớn lắm, thuyền bè tấp nập.
- Nói chung là vùng đất màu mỡ, thuận lợi cho nông nghiệp và buôn bán.
Cậu thấy sao? Mình nhớ mang máng vậy thôi, không biết có thiếu gì không nữa. À, mà mình có cái ảnh chụp trang 98 sách giáo khoa đó nè, để mình tìm xem sao. Chờ tí nha!
Phù Nam do ai sáng lập?
Bậu hỏi Phù Nam do ai sáng lập hả? Câu trả lời ngắn gọn là: Không ai cả. Hay nói đúng hơn, không có bằng chứng lịch sử nào cho thấy một cá nhân cụ thể đã lập nên Phù Nam. Thật ra, việc tìm kiếm một “người sáng lập” cho một nền văn minh cổ đại, nhất là một nền văn minh phát triển qua nhiều giai đoạn như Phù Nam, đôi khi… hơi thừa. Tưởng tượng xem, xây dựgn một quốc gia giống như đắp một ngọn đồi vậy, từng hạt đất, từng viên đá nhỏ cộng lại mới thành nên một khối đồ sộ.
- Phù Nam hình thành từ sự kết hợp, hợp nhất dần dần của nhiều cộng đồng. Như kiểu…một nồi lẩu thập cẩm vậy đó, đủ vị và rất…đa dạng. Tuyệt vời!
- Khu vực đồng bằng sông Cửu Long và lưu vực sông Mê Công là cái nôi của Phù Nam. Nghĩ mà thú vị, hàng ngàn năm trước, nơi đây đã sầm uất như thế nào nhỉ? Suy cho cùng, lịch sử luôn thú vị.
- Các bằng chứng khảo cổ học cho thấy sự tồn tại của nhiều nền văn hóa khác nhau, dần dần hòa quyện vào nhau, tạo nên một thực thể chính trị mạnh mẽ. Cái này giống như một tập hợp những mảnh ghép, từng mảnh nhỏ cuối cùng tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh. Nhưng thú vị ở chỗ ta không thể nào biết trước bức tranh đó sẽ ra sao.
Thực tế, kiến thức lịch sử của ta về Phù Nam còn nhiều lỗ hổng, giống như một cuốn sách bị rách mất nhiều trang vậy. Còn rất nhiều điều bí ẩn cần được khám phá. Mà nói vậy thôi chứ, anh trai tôi – một nhà sử học nghiệp dư – cũng đang nghiên cứu về cái này đấy. Thật ra, việc tìm hiểu lịch sử giống như chơi trò tìm kho báu vậy. Hấp dẫn và đầy thử thách.
Vương quốc Phù Nam tồn tại trong bao lâu?
Ấy chà, bậu hỏi khó Qua rồi! Vương quốc Phù Nam hả? Nó tồn tại cũng cỡ thời gian Qua… tập ăn bốc đến biết dùng đũa, khoảng chừng:
-
Từ thế kỷ 1-2 TCN đến thế kỷ 7 CN. Tính sơ sơ cũng phải… 600 năm có lẻ, đủ để Qua kịp… mọc răng khôn rồi rụng hết răng.
-
Trung tâm của cái vương quốc này thì nằm ở khu Óc Eo – Ba Thê gì đó. Nghe tên thôi đã thấy… khó nuốt hơn cơm nguội nhà Qua rồi!
- Mà bậu biết không, Óc Eo giờ thuộc tỉnh An Giang của Việt Nam mình đó. Hồi đó chắc dân Phù Nam cũng hay qua lại đây chơi đánh bài cào lắm à nghen! (Đùa thôi, chứ hồi đó chắc chưa có bài cào đâu!).
Ở vương quốc Phù Nam, dấu ấn của đời sống sông nước được thể hiện như thế nào?
Ôi trời, Phù Nam hả Qua? Để Bậu nhớ coi…
-
Nhà sàn ven kênh rạch là auto thấy rồi. Giống nhà Bậu ở Cái Bè hồi xưa ghê, nhưng chắc xịn sò hơn. Ờ mà hồi đó toàn tắm sông, giờ ai dám.
-
Thành thị đất nổi, nghe có vẻ cool ngầu ha. Chắc kiểu Venice của phương Đông á? Mà đất nổi… có sợ lở không ta? Hay họ có kỹ thuật gì hay ho? Bậu tò mò ghê.
-
Đi lại bằng mảng, ghe thuyền thì khỏi nói. Đời sống sông nước mà không có mấy cái đó sao được. Chắc ghe thuyền hồi đó chạm trổ cầu kỳ lắm, không như mấy chiếc ghe máy bây giờ. Bậu nhớ hồi nhỏ còn được đi ghe tam bản, giờ kiếm đâu ra nữa.