RBC giảm khi nào?

Khi Nào Chỉ Số Hồng Cầu (RBC) “Rớt Hạng”?

Chỉ số hồng cầu (RBC), hay còn gọi là số lượng hồng cầu, là một trong những thước đo quan trọng đánh giá sức khỏe tổng thể, đặc biệt là khả năng vận chuyển oxy trong máu. Khi RBC giảm, đó là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng thiếu máu, một vấn đề sức khỏe không nên xem nhẹ. Tuy nhiên, điều quan trọng cần hiểu là RBC “rớt hạng” không phải là một bệnh, mà là một triệu chứng, báo hiệu có điều gì đó không ổn trong cơ thể. Vậy, khi nào chỉ số RBC có thể giảm?

Chúng ta hãy hình dung RBC như những “chiến binh” chuyên chở oxy. Khi số lượng “chiến binh” này suy giảm, cơ thể sẽ gặp khó khăn trong việc cung cấp đủ oxy cho các tế bào, dẫn đến mệt mỏi, chóng mặt, và nhiều triệu chứng khác. Sự suy giảm này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, chia thành các nhóm chính sau:

1. Mất Máu: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Mất máu có thể xảy ra một cách đột ngột (cấp tính) hoặc kéo dài âm thầm (mãn tính).

• Mất máu cấp tính: Tai nạn gây chấn thương, phẫu thuật lớn, hoặc xuất huyết tiêu hóa ồ ạt (như nôn ra máu, đi ngoài phân đen) đều có thể dẫn đến mất máu nhanh chóng, khiến RBC giảm đột ngột.
• Mất máu mãn tính: Tình trạng này thường khó phát hiện hơn vì lượng máu mất đi rất nhỏ, diễn ra trong thời gian dài. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
  • Kinh nguyệt ra nhiều: Phụ nữ có kinh nguyệt kéo dài và ra nhiều máu thường dễ bị thiếu máu do thiếu sắt, từ đó ảnh hưởng đến số lượng RBC.
  • Loét dạ dày tá tràng: Các vết loét nhỏ trong đường tiêu hóa có thể rỉ máu từ từ trong thời gian dài, dẫn đến mất máu mãn tính.
  • Polyp đại tràng: Tương tự như loét, polyp đại tràng cũng có thể gây ra tình trạng mất máu âm thầm.
  • Sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Sử dụng kéo dài các loại thuốc này có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày, dẫn đến chảy máu.

2. Suy Giảm Sản Xuất Hồng Cầu: Tủy xương là “nhà máy” sản xuất hồng cầu. Nếu “nhà máy” này hoạt động kém hiệu quả, số lượng RBC sẽ giảm. Các nguyên nhân có thể bao gồm:

• Thiếu hụt dinh dưỡng: Sắt, axit folic (vitamin B9) và vitamin B12 là những nguyên liệu cần thiết để sản xuất hồng cầu. Thiếu hụt các chất dinh dưỡng này sẽ khiến tủy xương không thể sản xuất đủ hồng cầu.
• Bệnh lý tủy xương: Các bệnh như suy tủy xương, bệnh bạch cầu (leukemia), hoặc hội chứng loạn sản tủy có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sản xuất hồng cầu của tủy xương.
• Bệnh thận mãn tính: Thận sản xuất erythropoietin (EPO), một hormone kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu. Khi chức năng thận suy giảm, lượng EPO giảm, dẫn đến sản xuất hồng cầu kém hiệu quả.
• Các bệnh mãn tính khác: Một số bệnh mãn tính như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống, hoặc nhiễm trùng mãn tính có thể ức chế sản xuất hồng cầu.

3. Phá Hủy Hồng Cầu: Trong một số trường hợp, tủy xương vẫn sản xuất đủ hồng cầu, nhưng hồng cầu bị phá hủy quá nhanh, dẫn đến giảm số lượng RBC. Tình trạng này được gọi là tan máu. Các nguyên nhân gây tan máu bao gồm:

• Bệnh tự miễn: Cơ thể tấn công chính hồng cầu của mình.
• Rối loạn di truyền: Một số bệnh di truyền như bệnh hồng cầu hình liềm hoặc thalassemia khiến hồng cầu dễ bị phá hủy.
• Nhiễm trùng: Một số loại nhiễm trùng có thể gây tan máu.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tan máu.

Vậy, cần làm gì khi nghi ngờ RBC giảm?

Khám sức khỏe định kỳ là chìa khóa để phát hiện sớm tình trạng giảm RBC. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi kéo dài, chóng mặt, da xanh xao, khó thở, hoặc có bất kỳ triệu chứng nào khác nghi ngờ thiếu máu, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và làm các xét nghiệm cần thiết. Bác sĩ sẽ tìm ra nguyên nhân gây giảm RBC và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Đừng chủ quan với những dấu hiệu nhỏ, vì việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp bạn tránh được những biến chứng nguy hiểm của thiếu máu. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của mình bằng cách duy trì chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng, và khám sức khỏe định kỳ.