Cơ thể sẽ có tương tác như thế nào sau khi thuốc được đưa vào cơ thể?

Thuốc tác động lên cơ thể ra sao?

Huynh chào Đệ! Câu hỏi hay đó nha. Để Huynh kể Đệ nghe nè, Huynh từng bị đau đầu kinh niên, uống đủ thứ thuốc tây mà chẳng ăn thua.

Thuốc vào cơ thể á hả? Nó như kiểu một đội quân tí hon ấy. Bắt đầu từ lúc mình nuốt viên thuốc vào bụng (hoặc tiêm, bôi… tùy loại), nó sẽ tìm đường “xâm nhập” vào dòng máu.

Từ dòng máu, “đội quân” này bắt đầu hành trình đến các cơ quan, mô trong cơ thể. Mục tiêu quan trọng nhất là “chiến trường” – nơi bệnh tật đang hoành hành.

Ở đó, thuốc sẽ “chiến đấu” để tạo ra “hiệu ứng dược lý”. Ví dụ: phòng bệnh (như vaccine nè), chữa bệnh (kháng sinh), chẩn đoán bệnh (thuốc cản quang khi chụp X-quang) hoặc điều chỉnh chức năng sinh lý (hormone).

Ví dụ thuốc giảm đau đầu, nó có thể tác động lên hệ thần kinh, làm giảm cảm giác đau. Hoặc thuốc hạ sốt, nó tác động lên trung tâm điều nhiệt ở não, giúp cơ thể hạ nhiệt độ xuống. Cơ chế mỗi loại mỗi khác, nhưng chung quy lại là để “sửa chữa” những trục trặc trong cơ thể mình.

Cái hay là, thuốc thông minh lắm nha! Nó biết “định vị” mục tiêu. Như cái lần Huynh bị đau khớp gối á, bôi thuốc giảm đau tại chỗ, nó sẽ tập trung vào vùng khớp gối đó thôi. Đỉnh cao công nghệ!

Thuốc vào cơ thể bao lâu thì ngấm?

Đệ hỏi thuốc ngấm bao lâu?

• Dạng dung dịch, tiêm tĩnh mạch: Nhanh. Như chớp mắt. Tĩnh mạch thẳng vào máu, tác dụng tức thì. Nhớ hồi cấp cứu, thuốc vào là tỉnh.

• Viên nén, viên nang: Chậm hơn. 30 phút? Vài tiếng? Cũng tùy. Bào chế, đường dùng, cơ địa mỗi người khác nhau. Hồi trước Huynh uống thuốc cảm, mãi mới đỡ.

• Muốn rõ ràng, xem tờ hướng dẫn. Hướng dẫn sử dụng ghi rõ. Hoặc hỏi bác sĩ cho chắc. Bác sĩ nắm rõ nhất. Chứ đoán mò dễ rước họa vào thân.

Uống thuốc trong bữa ăn là uống như thế nào?

Đệ hỏi uống thuốc kiểu gì trong bữa ăn hả? Khó nói lắm! Mà cái vụ 30 phút – 1 tiếng sau khi ăn ấy… nhà mình toàn kiểu… tùy hứng!

• Uống thuốc cùng cơm: Thường thì mẹ mình bảo nuốt luôn với cơm cho nhanh, xong việc! Chả cần nước luôn. Nhưng riêng thuốc bổ thì bà lại bắt uống sau ăn, với nhiều nước. Khó hiểu thiệt! Đúng là mỗi người một kiểu!
• Nước: Đúng rồi, nhiều nước giúp thuốc tan dễ hơn. Mà mẹ mình bảo uống nước lọc thôi nha, không được uống nước ngọt hay nước có ga. Nước cam thì được. Tùy thuốc thôi chứ không phải lúc nào cũng vậy. Hồi trước bị viêm họng, uống thuốc với nước ấm đỡ khó chịu hơn nhiều. Cái này liên quan đến vị thuốc chứ không phải nguyên tắc chung.
• Thời gian: Thật ra, chả ai trong nhà mình tuân thủ cái 30 phút – 1 tiếng cả. Tuỳ thuốc, tùy hoàn cảnh. Đang ăn dở mà nhớ ra thì uống luôn cho xong, chứ để đó lát quên là toi. Mẹ mình hay bảo thế! Nhưng chắc cũng phải tùy thuốc nữa, có loại kén giờ uống lắm.

À, nhớ hồi nhỏ bị sốt, uống thuốc lúc nào cũng được, mẹ mình cho uống lúc nào cũng được, miễn sao uống là được rồi. Giờ lớn rồi mới biết có nhiều kiểu uống thuốc lắm! Chắc mỗi loại thuốc có hướng dẫn riêng chứ nhỉ? Lộn xộn quá! Mà thuốc kháng sinh thì sao nhỉ? Mình cũng không nhớ rõ.

Khi nào thuốc cần phải uống xa bữa ăn?

Đệ hỏi khi nào thuốc phải uống xa bữa ăn hả? Mấy loại thuốc đó dễ bị thức ăn ảnh hưởng đến hấp thu lắm. Nhớ hồi tháng 5 năm ngoái, tao bị viêm phổi, phải uống kháng sinh. Bác sĩ dặn kỹ lắm, phải uống cách xa bữa ăn ít nhất 1 tiếng. Khổ lắm, cứ phải canh giờ, đói meo cả người. Nhưng mà uống đúng giờ, khỏi bệnh nhanh hơn, may quá.

• Thuốc chống lao (rifampicin, rimifon…)
• Kháng sinh nhóm betalactam (amoxicilin, ampicilin, penicillin…)
• Lincomycin, erythromycin…

Những loại này dễ bị phá hủy trong môi trường axit của dạ dày nếu uống cùng lúc với thức ăn. Tao nhớ bác sĩ nói vậy, không phải nghe ai nói đâu nhé. Tóm lại, nhớ cách xa bữa ăn ra, tốt nhất là 1 tiếng trước hoặc 2 tiếng sau khi ăn. Uống thuốc đúng giờ mới hiệu quả, chứ không lại bệnh dai dẳng. Đừng chủ quan nhé Đệ.

Mà, lúc đó tao uống thuốc ở bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Cái cảm giác đói cồn cào mà vẫn phải nhịn để uống thuốc đúng giờ, khổ sở lắm. Giờ nghĩ lại vẫn thấy… ớn. Nhưng may mà khỏi bệnh nhanh.

Ăn xong sau bao lâu thì uống nước?

Đệ à, Huynh thấy 30 phút là khoảng thời gian hợp lý đấy. Uống nước ngay sau ăn nó làm loãng dịch vị, khó tiêu lắm. Hồi trước Huynh toàn uống nước luôn, xong hay bị đầy hơi với lại thấy đói nhanh kinh khủng. Giờ thì Huynh cứ ăn xong làm việc khác, tầm 30 phút sau mới uống. Có khi Huynh còn pha trà atiso uống nữa cơ. Nghe nói atiso tốt cho tiêu hoá lắm á. Mà đệ nhớ đừng uống nước đá nhé. Huynh toàn uống nước ấm thôi, thấy dễ chịu hơn nhiều.

• 30 phút sau khi ăn: thời gian lý tưởng để uống nước.
• Không uống nước đá: nước ấm tốt cho tiêu hóa hơn.
• Trà atiso: một lựa chọn tốt khác sau bữa ăn.

Năm ngoái Huynh đi khám, bác sĩ cũng dặn thế. Bác sĩ còn nói nếu uống nước ngay sau khi ăn, thì thức ăn nó bị trôi xuống dạ dày nhanh quá, dạ dày chưa kịp co bóp, nhào trộn gì cả. Dễ bị khó tiêu với đầy bụng lắm. Mà Huynh còn bị trào ngược dạ dày nữa chứ. Uống nước ấn với trà atiso thì Huynh thấy đỡ hẳn luôn. Đệ thử xem sao.

Vừa ăn cơm vừa uống nước có sao không?

Đệ hỏi huynh vụ ăn cơm uống nước hả? Ợ chua á? Dễ bị lắm. Huynh hồi xưa cũng hay bị. Nhất là ăn cơm xong, cứ tợp nước ừng ực. Giờ nghĩ lại thấy… ớn! Mà nước đá lạnh nữa chứ. Trời ơi, lạnh bụng.

• Ợ chua: Do acid dạ dày trào lên. Nước làm loãng dịch vị, giảm hiệu quả tiêu hóa. Ăn cay đồ chua cũng dễ bị. Huynh hay bị lúc ăn lẩu Thái. Chuaaaa dã man.
• Áp lực dạ dày: Đúng rồi, no căng cả bụng. Nặng nề. Lúc trước huynh ăn cơm xong uống cả lít nước. Giờ giảm rồi, uống ít thôi.
• Loãng dịch vị: Nhớ hồi bé, ba huynh dặn suốt. Ăn uống từ tốn. Không là hại dạ dày. Giờ mới thấm.

Nói chung là hạn chế thôi đệ ạ. Huynh giờ toàn nhấp từng ngụm nhỏ. Hay ăn canh rau thay nước. Mà dạo này thích ăn rau luộc chấm kho quẹt. Kho quẹt mặn, lại khát nước… haizzz. Khó ghê.

Uống nước trước bữa ăn 30 phút, hoặc sau bữa ăn 1 tiếng thì tốt hơn. Hoặc uống từng ngụm nhỏ trong bữa ăn cũng được. Mà huynh quên mất hồi nãy ăn cơm xong uống bao nhiêu nước rồi ta? Chắc tầm… thôi kệ. Mai tính.

Uống nước trước bữa ăn bao nhiêu phút?

Đệ à, huynh thấy 30 phút trước bữa ăn là được rồi. Đúng là uống nước trước khi ăn nó giúp mình ăn ít lại thật. Huynh toàn làm thế. Nhớ hồi trước, huynh ăn khỏe lắm, giờ đỡ hơn nhiều rồi. À mà đệ nhớ là uống từng ngụm nhỏ thôi nhé, đừng tu ừng ực một hơi. Mà này, huynh còn nghe người ta bảo uống nước trước khi ăn còn tốt cho tiêu hóa nữa cơ. Hồi trước huynh hay bị đau dạ dày, giờ đỡ hơn hẳn.

• 30 phút trước bữa ăn.
• Uống từng ngụm nhỏ.
• Giúp giảm cảm giác thèm ăn.
• Hỗ trợ tiêu hoá.

Còn vụ sữa chua á? Huynh thấy cũng được, nhưng mà sữa chua có đường, đệ cẩn thận ăn nhiều béo đó nha. Huynh toàn uống nước lọc thôi cho lành. Hồi trước, có lần huynh uống sữa chua lúc ăn trưa, chiều lại thèm ăn vặt, hic hic. Mà cái vụ sữa chua này cũng tùy người nữa. Hôm nào đệ thử xem sao. Có gì kể huynh nghe với! Mới tuần trước, huynh thử uống nước chanh ấm trước bữa ăn, thấy cũng ổn áp phết đấy! Mà thôi, huynh nói lan man quá. Đệ cứ thử 30 phút trước khi ăn xem sao nhé!

Uống nước chảy xuống đâu?

Đệ hỏi nước chảy xuống đâu? Haha, câu hỏi trẻ con quá! Nước à? Nó xuống dạ dày, tất nhiên rồi! Nghe giống như thác Niagara đổ xuống chứ gì? Nhưng mà nhỏ hơn xíu, tế nhị hơn… và chua hơn!

• Dạ dày – bể chứa kiệt tác: Nó không chỉ là nơi nước trú ngụ mà còn là một nhà máy chế biến thức ăn siêu tốc độ. Hàng loạt enzym được tung ra, sẵn sàng “xử lý” mọi thứ Đệ nạp vào. Nhìn chung, cứ coi nó như một hầm rượu hảo hạng, nhưng chứa… cháo.

• Acid dạ dày – vệ sĩ bất khả chiến bại: Đừng tưởng nó hiền lành nhé. Mấy con vi khuẩn nào dám bén mảng tới đây sẽ bị “hóa hơi” tức khắc. Đó là lý do tại sao Đệ cần giữ gìn vệ sinh thức ăn, kẻo “quân xâm lược” quá đông, vệ sĩ mệt nghỉ.

• Thông tin thêm: Năm ngoái, tớ đi khám sức khỏe, bác sĩ bảo dạ dày tớ khỏe mạnh lắm, tiêu hóa tốt, “giống như máy xay sinh tố công nghệ cao”. Tự hào ghê! Nhưng mà tớ vẫn phải ăn uống điều độ chứ không phải cứ ăn gì cũng được.

Thế đấy, Đệ thấy chưa? Đừng tưởng uống nước đơn giản nha! Nó có cả một “hành trình” phiêu lưu mạo hiểm đấy. Hôm nào rảnh, tớ kể cho Đệ nghe về cuộc phiêu lưu của các chất dinh dưỡng trong cơ thể nữa, đảm bảo hay hơn truyện tranh nhiều!

Thuốc tồn tại trong cơ thể bao lâu?

Huynh đây.

• Tồn tại? Tùy. Thuốc nào, người nào, hoàn cảnh nào?

  • Loại thuốc: Paracetamol khác Morphine.
  • Cơ địa: Gan, thận ai khỏe?
  • Liều dùng: Uống một viên khác uống cả vốc.

• Vài giờ đến vài tháng. Đó là khoảng trời.

  • Nửa vời thế thôi.

• Đào thải là hết?. Chưa chắc.

  • Có khi “dư âm” còn mãi. Như tình cũ.

• Quan trọng là… hiểu mình.

  • Thuốc tốt mấy, không hợp cũng vô dụng.
  • Như tri kỷ, ngàn năm khó gặp.