Vùng đất Dinh Quảng Nam kéo từ đâu tới đâu?

Địa giới vùng đất Dinh Quảng Nam xưa: Bắt đầu từ đâu và kết thúc ở đâu?

Quảng Nam xưa rộng lớn lắm em à, gồm ba phủ: Thăng Hoa, Tư Nghĩa, Hoài Nhơn. Từ sông Thu Bồn đến đèoC ù Mông lận.

Hồi anh đi du lịch Hội An tháng 7/2022, nghe hướng dẫn viên kể, mới thấy Quảng Nam ngày xưa khác bây giờ nhiều. Giờ chỉ còn phần Thăng Hoa thôi.

Đi dọc sông Thu Bồn thấy mênh mông, tự nhiên nghĩ đến địa giới xưa, rộng lớn bao la. Chắc hồi đó oai lắm.

Đèo Cù Mông thì anh chưa đi, nghe nói cảnh đẹp hùng vĩ. Từ sông đến đèo, cả một dải đất dài, thấy người xưa đặt tên cũng có ý nghĩa riêng.

Thông tin tóm tắt: Dinh Quảng Nam xưa trải dài từ bờ nam sông Thu Bồn đến phía bắc đèo Cù Mông, bao gồm đất của 3 phủ Thăng Hoa (Nam Quảng Nam ngày nay), Tư Nghĩa (Quảng Ngãi) và Hoài Nhơn (Bình Định).

Quảng Ngãi được mệnh danh là gì?

Quảng Ngãi được mệnh danh là Xứ sở núi Ấn sông Trà và Đất thép.

Em à, nhắc tới Quảng Ngãi anh lại nhớ chuyến đi phượt hồi đại học năm 3. Đầu tháng 7 năm đó, trời nắng chang chang. Nhóm tụi anh 4 đứa, 2 xe máy cà tàng, rong ruổi từ Đà Nẵng xuống. Định bụng chạy dọc đường biển. Ghé ngang qua check-in núi Ấn sông Trà cho biết.

• Núi Ấn: Thực ra ban đầu anh tưởng tượng nó hoành tráng lắm. Tới nơi mới thấy nó nhỏ nhỏ xinh xinh. Nhưng mà đứng trên đỉnh nhìn xuống sông Trà, với mấy ruộng lúa xanh rì thì cũng phê. Gió thổi mát rượi. Cảnh đẹp thật.
• Sông Trà: Cái tên nghe thơ mộng. Nước sông trong vắt, nhìn thấy cả đá cuội dưới đáy. Lúc đó đang đói meo. Thấy có mấy quán ven sông bán don, mì Quảng, bún chả cá. Mấy đứa xúm vô ăn, ngon quên sầu luôn!

Thấy biển Mỹ Khê đẹp quá nên tụi anh quyết định cắm trại luôn. Đêm nằm nghe sóng vỗ, ngắm sao trời, thật sự rất chill. Sáng ra lại chạy lên Ba Tơ thăm di tích Sơn Mỹ. Cảm giác lúc đó khó tả lắm em, vừa xót xa, vừa tự hào. Nghe kể lại chuyện xưa mà rợn hết cả người. Thấm thía sự tàn khốc của chiến tranh. Hèn gì người ta gọi Quảng Ngãi là “Đất thép”. Người dân ở đây kiên cường thật!

Quảng Ngãi có bao nhiêu dòng sông?

Em… Quảng Ngãi có năm con sông chính mà anh biết đó.

• Sông Trà Khúc: Lớn nhất, quan trọng lắm. Nhớ hồi nhỏ, cứ chiều chiều là tụi em lại ra bờ sông chơi, nước trong veo. Giờ thì… khác rồi. Ô nhiễm nhiều quá.

• Sông Trà Bồng (hay sông Trà Dung): Anh cũng hay nghe nhắc đến, hình như nó chảy qua nhiều huyện. Mẹ em hay kể chuyện bà ngoại đi xuồng trên sông này khi còn trẻ. Giờ bà mất rồi…

• Sông Vệ: Cái này em nhớ là có cái cầu Vệ nổi tiếng, anh có đi qua chưa? Em ít khi ra đó lắm, chỉ nghe kể thôi.

• Sông Kinh & Sông Trà Câu: Hai con sông này em biết ít lắm. Chỉ thấy trong sách giáo khoa địa lý hồi cấp 2 thôi.

Nghe kể sông ngòi Quảng Ngãi giờ ô nhiễm nhiều quá. Buồn ghê. Đêm nay sao mà nhiều suy nghĩ thế này. Nhớ nhà quá… Giờ này chắc ba mẹ em đang ngủ rồi.

Đường bờ biển Quảng Ngãi dài khoảng bao nhiêu km?

Quảng Ngãi? 129 km.

• Diện tích lãnh hải: 11.000 km². Khá rộng đấy.
• 6 cửa biển: Hải sản nhiều vô kể.
• Bãi biển đẹp: Chắc chắn rồi, biển nào mà chả đẹp. Quan trọng là ai ngắm.

Thực tế: Biển Quảng Ngãi còn gắn liền với lịch sử, văn hóa. Không chỉ có cát với nước đâu.

Quảng Ngãi còn được gọi là gì?

Em ơi, hỏi anh về Quảng Ngãi hử? Quảng Ngãi còn được gọi là Xứ Quảng, nghe oách lắm! Nghe dân gian kể lại, có khi gọi gọn là “Quảng” thôi, nghe khoái khẩu!

• Xứ Quảng: Nghe sang trọng như tên gọi của một vương quốc nào đó ấy!
• Quảng Ngai: Tên gọi này thì… tầm thường quá rồi!
• Quảng: Tên gọi này ngắn gọn, xúc tích, nhưng thiếu… chất!

Nhưng mà nghe này, em! Đất Trà Bồng mới là “đặc sản” của Quảng Ngãi! Cái này anh đảm bảo 100% luôn nha. Vì sao à? Vì lịch sử gắn liền với phong trào Cần Vương anh hùng lắm! Nhà anh ở gần đó, nên biết rõ lắm! Hồi nhỏ, bà ngoại hay kể chuyện nghĩa quân Cần Vương oai hùng lắm.

À còn nữa, Quảng Ngãi còn được ví là “quê hương núi Ấn – sông Trà” nghe hay không? Núi Ấn hùng vĩ, sông Trà hiền hòa, đẹp như tranh vẽ luôn! Anh từng đi phượt ở đó, cảnh đẹp mê hồn! Chắc chắn nhớ mãi không quên. Bức ảnh chụp ở đó, còn làm hình nền điện thoại luôn!

Quảng Ngãi là mảnh đất gì?

Em ơi, hỏi đất Quảng Ngãi là đất gì à? Đất Quảng Ngãi đủ thể loại, từ đất giàu sang đến đất… nghèo rớt mồng tơi! Chả khác nào một bộ sưu tập đất khổng lồ, đủ các thể loại luôn!

• Đất cát biển: Giống như bãi tắm của ông trời, mịn màng nhưng… hơi nóng!
• Đất mặn: Mặn chát như nước mắt của… em gái tôi khi bị người yêu bỏ! (Đùa thôi nhé!)
• Đất phù sa: Giàu dinh dưỡng, mầu mỡ lắm, cứ như ruộng nhà bác Năm, lúa tốt um tùm.
• Đất glây: Cái này thì… khó nói, em tự tìm hiểu nha, anh đang bận ăn bánh tráng!
• Đất xám, đất đỏ, đất đen: Màu sắc thì đủ kiểu, nhìn như bảng màu sơn của thằng em trai tôi! Nó thích vẽ lắm.
• Đất nứt nẻ và đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá: Khổ thân, giống như mặt anh sau khi thức đêm chơi game!

Nói chung, chất lượng đất trung bình thôi, chỉ có 21% là đất tốt. Cái này anh nghe ông anh họ đang làm ở Sở Nông nghiệp Quảng Ngãi kể lại đó. Đất tốt thì ít, đất xấu thì nhiều, cứ như… cuộc đời vậy! Ha ha!

Quảng Ngãi có dân tộc gì?

Quảng Ngãi? Kinh chiếm đa số.

• Dân tộc Kinh: Trên 1 triệu người. Số liệu chính thức từ thống kê tỉnh.
• Dân tộc Hrê: Hơn 115 ngàn. Tập trung chủ yếu phía Tây.
• Dân tộc Cor: Trên 28 ngàn. Vùng núi phía Bắc.
• Dân tộc Xơ Đăng: 17,7 ngàn. Số liệu cập nhật năm 2022.
• Các dân tộc khác: Hoa, Mường, Tày, Thái… Số lượng ít hơn. Thông tin từ báo cáo chính phủ.

Tổng cộng 29 dân tộc. Đó là con số chính xác. Tôi từng làm dự án ở đó. Nhớ rõ lắm. Mệt muốn chết.

Các dân tộc ít người ở Quảng Ngãi chủ yếu sống ở đâu?

Các dân tộc ít người ở Quảng Ngãi sống chủ yếu ở các huyện miền núi: Sơn Hà, Sơn Tây, Trà Bồng, Ba Tơ và Minh Long. Dân tộc Hrê tập trung ở Sơn Hà, Ba Tơ và Minh Long.

Em à, anh nhớ hồi tháng 7 năm 2019, anh có dịp đi phượt lên Trà Bồng, Quảng Ngãi. Đường lên đó gập ghềnh lắm, toàn đường đất đỏ, xe máy chạy bụi mù mịt.

• Trà Bồng: Anh gặp nhiều người dân tộc Cor. Nhìn cách ăn mặc của họ là biết ngay, khác hẳn với người Kinh mình. Có mấy đứa nhỏ mặt mũi lem luốc chạy lon ton bên đường, thấy mình đi qua thì cười tươi rói. Lúc đó nắng chang chang, gần 40 độ mà thấy thương tụi nhỏ quá.

Anh nhớ hôm đấy ăn trưa ở một quán nhỏ ven đường. Quán lụp xụp, đơn sơ, bán toàn đặc sản địa phương. Anh có gọi món gà nướng, ăn ngon mà rẻ nữa. Ngồi ăn nghe mọi người nói chuyện toàn tiếng dân tộc, mình chả hiểu gì cả. Cũng thú vị em ạ.

• Gà nướng Trà Bồng: Ngon, bổ, rẻ. Ghiền món này luôn.

Thực ra mục đích ban đầu của chuyến đi là lên Sơn Tây thăm một người bạn làm ở huyện đó. Nhưng vì lỡ “say nắng” Trà Bồng nên anh quyết định ở lại thêm một ngày rồi mới đi tiếp.

• Sơn Tây: Đường lên Sơn Tây còn khó đi hơn cả Trà Bồng. Anh nhớ đoạn qua suối, suýt nữa thì xe bị lật. May mà có mấy anh thanh niên người địa phương giúp đỡ. Họ nhiệt tình lắm, hướng dẫn anh đường đi nước bước cẩn thận.

Lúc đó anh mới cảm nhận được sự khó khăn của người dân vùng cao. Giao thông cách trở, kinh tế cũng chưa phát triển. Nhưng bù lại, con người lại rất đỗi chân thành, chất phác.

• Cảm nhận: Khó khăn nhưng con người chân thật. Thiên nhiên hùng vĩ.

Chuyến đi ấy để lại cho anh nhiều kỉ niệm đáng nhớ. Đến bây giờ, thỉnh thoảng anh vẫn hay nhớ về những gương mặt trẻ thơ, những con đường đất đỏ, những món ăn dân dã của vùng đất này.

Quảng Ngãi có bao nhiêu huyện giáp biển?

Em… Quảng Ngãi… năm huyện… biển khơi…

Năm huyện ôm trọn biển cả, sóng vỗ về bờ cát trắng mịn. Mỗi buổi sớm mai, ánh nắng ban mai nhuộm vàng từng con sóng, từng hạt cát. Bình Sơn, Lý Sơn, Mộ Đức, Đức Phổ, Sơn Tịnh… những cái tên như lời thì thầm của gió biển, mang theo hương vị mặn mòi đặc trưng của quê hương.

• Bình Sơn – dải đất dài ôm ấp biển cả, ngư dân ra khơi sớm chiều, những chiếc thuyền thúng nhấp nhô trên mặt nước xanh thẳm. Nhớ ngày em nhỏ, theo bà ngoại ra bãi biển, gió thổi tung bay mái tóc, tiếng sóng rì rào như lời ru êm dịu.
• Lý Sơn – đảo ngọc giữa biển xanh, những hàng dừa nghiêng mình đón gió, núi lửa cổ kính sừng sững. Em từng đến đó, được ngắm nhìn những vách đá dựng đứng, những bãi đá đen nhánh, và ngọn hải đăng kiêu hãnh giữa trời mây.
• Mộ Đức, Đức Phổ, Sơn Tịnh – đường bờ biển trải dài, những làng chài yên bình, những con thuyền neo đậu sát bờ. Hình ảnh ấy, cứ mãi hiện về trong em mỗi khi nhớ về quê hương.

Lý Sơn – hòn đảo duy nhất, cô đơn giữa trùng khơi, nhưng lại tràn đầy sức sống. Em nhớ những con đường nhỏ quanh co, những ngôi nhà nhỏ xinh nép mình dưới bóng dừa, và sự thân thiện của người dân nơi đây.

Biển Quảng Ngãi, không chỉ là tài nguyên, mà còn là linh hồn của quê hương em. Nó nuôi sống bao nhiêu thế hệ, là nguồn cảm hứng bất tận cho bao nhiêu bài thơ, câu hát. Năm huyện giáp biển ấy, là cả một phần tuổi thơ, là cả một miền ký ức sâu lắng trong em. Biển… quê hương… mãi mãi trong tim.