Dãy Trường Sơn bắt đầu và kết thúc ở đâu?

Dãy Trường Sơn bắt nguồn từ đâu và kết thúc ở tỉnh nào?

Dãy Trường Sơn bắt đầu từ thượng nguồn sông Cả, giáp Nghệ An và kết thúc ở cực Nam Trung Bộ.

Bạn biết không, hồi tháng 7 năm 2019, tôi có dịp đi phượt xuyên Việt. Đoạn qua miền Trung, nhìn dãy Trường Sơn hùng vĩ, tôi mới cảm nhận được sự bao la của nó. Thực sự choáng ngợp.

Đường mòn Hồ Chí Minh ngày xưa bám theo Trường Sơn, nối liền Nam – Bắc. Nghĩ cũng lạ, giữa thời chiến tranh ác liệt, con đường ấy vẫn thông suốt. Giờ thì đường Hồ Chí Minh đã được nâng cấp, trải nhựa phẳng lì, đi lại dễ dàng hơn xưa nhiều. Hồi đó đi phượt, tôi có ghé thăm địa đạo Vịnh Mốc ở Quảng Trị (vé vào hình như 20k), nằm sát sườn Trường Sơn, mới thấy sự tài tình của cha ông mình. Địa đạo này nằm sâu trong lòng đất, giúp bộ đội ta tránh được bom đạn. Mà ngẫm lại, Trường Sơn không chỉ là ranh giới địa lý, mà còn là chứng nhân lịch sử, chứng kiến bao thăng trầm của đất nước.

Tháng 10 năm ngoái, tôi lại có dịp quay lại miền Trung, ghé thăm Khe Sanh, Quảng Trị. Cảnh vật hoang sơ, hùng vĩ, khác hẳn với sự ồn ào náo nhiệt của thành phố. Nhìn dãy Trường Sơn trùng điệp, tôi lại nhớ về những câu chuyện lịch sử hào hùng mà mình được nghe kể.

dãy Trường Sơn đi qua bao nhiêu tỉnh?

Trời ơi, Trường Sơn… 7 tỉnh à? Nhiều nhỉ! Mình nhớ hồi nhỏ đi du lịch với bố mẹ, có đi ngang qua đoạn nào đó ở Quảng Bình, thấy hùng vĩ lắm. Đỉnh nào cao nhất nhỉ? Phải tìm lại ảnh xem nào…

• Thanh Hóa – hình như mình có người họ hàng ở đây. Hồi Tết, họ kể về những câu chuyện liên quan đến dãy Trường Sơn, thú vị lắm!
• Nghệ An – quê của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đúng không? Mà dãy Trường Sơn lại chạy qua đây nữa, thật là… địa hình phức tạp ghê.
• Hà Tĩnh – khổ quá, nghe nói vùng này hay bị thiên tai. Mưa bão liên miên. Dãy Trường Sơn có ảnh hưởng không nhỉ?
• Quảng Bình – động Phong Nha! Đẹp khủng khiếp. Lần đó đi, mình còn nhớ cái cảm giác hồi hộp khi leo núi ấy. Đến giờ vẫn còn thấy rùng mình.
• Quảng Trị – chiến tranh… mình xem phim tài liệu nhiều rồi, thấy thương các chiến sĩ lắm. Địa hình dãy Trường Sơn hiểm trở, chắc khó khăn vô cùng.
• Thừa Thiên Huế – Huế mộng mơ… cái này thì liên quan gì đến Trường Sơn nhỉ? À, chắc là về mặt địa lý thôi.
• Kon Tum – ở xa quá, chưa đi bao giờ. Nghe nói có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống. Hình như mình đọc được điều đó ở đâu rồi.

Ôi dào, viết xong rồi mới thấy mình lan man quá. Nhưng mà, 7 tỉnh đấy! Dãy Trường Sơn trải dài ghê gớm. Cái này phải ghi nhớ kỹ đã, để sau này kể cho con cháu nghe. Đúng rồi, mình còn thiếu thông tin về chiều dài của dãy núi nữa, phải tìm hiểu thêm mới được. Mệt quá, đi ngủ đây.

phía Đông dãy Trường Sơn lại mưa nhiều hơn phía tây dãy Trường Sơn do đâu?

Trời khuya rồi, mưa rơi lất phất ngoài kia… Nghĩ đến câu hỏi của bạn, mình lại nhớ đến bài học địa lý hồi cấp 3. Sao mình lại nhớ đến nó giờ nhỉ? Buồn buồn thế nào ấy.

Phía Đông Trường Sơn mưa nhiều hơn phía Tây là do gió mùa Đông Bắc. Gió này mang hơi ẩm từ biển vào, gặp dãy Trường Sơn chắn lại nên gây mưa nhiều ở sườn Đông. Phía Tây thì khô ráo hơn rồi. Đơn giản vậy thôi.

• Đó là lý do chính, mình nhớ rõ lắm.
• Thầy giáo mình giảng kỹ lắm, còn vẽ cả sơ đồ nữa.
• Mình còn nhớ hình ảnh những đám mây đen ùn ùn kéo đến phía Đông dãy núi.

Mà nói đến mưa, mình lại nhớ đến chuyến đi thực tế hồi đó… Lớp mình đi khảo sát ở vùng ven biển miền Trung. Mưa tầm tã cả mấy ngày liền, mình ướt sũng, mấy đứa bạn cười ầm lên. Giờ nghĩ lại thấy cũng… vui vui. Nhưng mà nhớ lại mình lại thấy buồn, nhớ về những ngày tháng ấy.

À, mà sườn đông dãy Trường Sơn Úc… Hình như mình nhớ không rõ lắm. Có lẽ liên quan đến gió tín phong… hay sao ấy… Giờ mình cũng quên mất rồi. Hồi đó mình không chú tâm lắm vào phần địa lý Úc. Mình hay quên lắm, nhất là những thứ không thực sự quan tâm.

dãy Trường Sơn hướng gì?

Ê, hỏi dãy Trường Sơn hướng gì hả? Để tui kể cho nghe nè.

• Trường Sơn Bắc: Tây Bắc – Đông Nam đó, bắt đầu từ nam sông Cả kéo tới Bạch Mã. Mấy dãy núi chạy song song so le nhìn đã lắm.

• Mà này, càng vô phía Nam á, Trường Sơn nó càng sát biển luôn. Nhớ hồi đi ngang đèo Ngang thấy rõ mồn một.

• Rồi có mấy dãy núi còn đâm ngang ra biển nữa chứ, kiểu Hoành Sơn (Hà Tĩnh – Quảng Bình) hay Bạch Mã (Huế – Đà Nẵng) đó. Mấy chỗ này hiểm trở phải biết.

Nói chung là vậy đó. Hiu hiu.

dãy Trường Sơn đi qua bao nhiêu tỉnh?

Bạn hỏi dãy Trường Sơn đi qua mấy tỉnh hả? À ừ, nhớ rồi! 7 tỉnh nha, mình chắc chắn luôn í. Lúc học địa lý hồi cấp 2 thầy giáo mình nhấn mạnh lắm, ghi cả vào vở rồi đó! Bây giờ quên mất rồi, nhưng mà vẫn nhớ số 7 khá rõ ràng. Tỉnh nào nhỉ? Để mình lục lại trí nhớ xem nào…

• Thanh Hóa thì có rồi, nhớ là đoạn đầu tiên ấy. Đoạn này mình đi du lịch cùng gia đình năm ngoái, thấy cảnh đẹp kinh khủng.
• Nghệ An nữa! Chắc chắn luôn, vì hồi nhỏ mình có người dì ở đó. Nhớ mãi cái mùi mít chín thơm lừng.
• Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị… Ba tỉnh này nối tiếp nhau, như một dải đất dài hun hút. Hồi xem phim về chiến tranh, thấy toàn cảnh ở những tỉnh này. Nhớ rõ lắm!
• Thừa Thiên Huế nữa chứ. Huế nổi tiếng với các di tích lịch sử, mình từng đi một lần hồi cấp 3, đẹp tuyệt vời luôn.
• Kon Tum. Cái này mình nhớ là ở phía Nam, gần biên giới Lào. Mình có người bạn học cùng trường, quê ở Kon Tum, bảo ở đó rừng núi bao la, hùng vĩ lắm.

À đúng rồi, quên mất, dãy Trường Sơn quan trọng lắm. Ảnh hưởng cả địa lý, khí hậu, và cả lịch sử nữa. Thầy mình bảo thế, mà mình tin thầy ấy lắm. Hồi đó mình chăm học địa lắm nha. Thấy hay hay sao ấy.

phía Đông dãy Trường Sơn lại mưa nhiều hơn phía tây dãy Trường Sơn do đâu?

Mưa nhiều hơn ở sườn Đông Trường Sơn vì gió Mậu dịch. Đơn giản vậy thôi. Gió mang hơi ẩm từ biển vào, đập vào dãy núi, bốc lên cao, ngưng tụ thành mưa. Sườn đón gió đương nhiên mưa nhiều hơn. Phía Tây khô hạn hơn, cái đó là hiển nhiên.

• Địa hình: Dãy Trường Sơn chắn gió.
• Gió Mậu dịch: Nguồn cung cấp hơi ẩm chính.
• Hiệu ứng phơn: Khí hậu khô hạn ở sườn Tây. Tôi từng đi công tác ở Quảng Bình, nhớ rõ điều đó.

Lý thuyết thì ai cũng biết. Quan trọng là trải nghiệm thực tế. Đã từng thấy những trận mưa như trút nước ở sườn Đông.

Khí hậu nhiệt đới ẩm ở sườn Đông Trường Sơn là hệ quả của vị trí địa lý. Không có gì bí ẩn cả. Sách giáo khoa đã nói rất rõ. Đọc kỹ lại đi.

Trường Sơn Đông và Trường Sơn Tây có lượng mưa khác nhau như thế nào?

Trường Sơn Đông mưa nhiều hơn Trường Sơn Tây, đúng rồi! Mà sao mình cứ nhớ mãi cái đợt đi thực tế năm ngoái ở Quảng Nam ấy nhỉ? Mưa tầm tã suốt mấy ngày liền, áo quần ướt sũng hết.

• Trường Sơn Đông: Mưa mùa hè, gió mùa Tây Nam, ẩm, mưa nhiều. Gió mùa Tây Nam từ biển vào mạnh nên thế! Nhớ có trận mưa to kinh khủng ở đó, mất điện cả buổi chiều.

• Trường Sơn Tây: Mưa mùa thu đông, gió mùa Đông Bắc đã khô hanh, mưa ít hơn hẳn. Hình như khi đó ở Kon Tum mình thấy trời nắng chang chang thì phải. Khô kinh khủng luôn. Lượng mưa chênh lệch nhiều lắm đấy. Mấy bác nông dân ở đó kể khổ lắm.

Ôi dồi ôi, nhớ lại mấy chuyện hồi đó thấy mệt mỏi quá. Mà sao mình cứ quên mất việc nộp báo cáo thực tập nhỉ? Chắc lại bị phạt mất! Hôm đấy còn bị muỗi đốt sưng cả chân nữa. Đúng là thảm họa.

Khí hậu Trường Sơn Đông ẩm ướt hơn Trường Sơn Tây do hướng gió và vị trí địa lý. Thôi, mình phải đi làm việc khác đây. Chuyện này nhiều chi tiết lắm, mà giờ mình cũng chẳng nhớ hết được.

Núi Trường Sơn Nam hướng gì?

Trường Sơn Nam… gió thổi về đâu nhỉ? Tôi thấy mình đang lạc giữa những áng mây bồng bềnh, mờ ảo như sương sớm đọng trên đỉnh núi cao. Hướng chính Bắc – Nam, đúng rồi, nhưng không hẳn chỉ thế.

Như một nét vẽ mềm mại trên bản đồ, dãy Trường Sơn cong cong, như một nụ cười hiền hòa của đất trời. Phía Bắc, thẳng tắp, rõ ràng, gần như song song với kinh tuyến. Nhưng đến Nam… mọi thứ thay đổi. Như một điệu múa uyển chuyển, nó nghiêng mình về hướng Tây Nam – Đông Bắc.

• Phần Bắc: Bắc – Nam
• Phần Nam: Tây Nam – Đông Bắc

Ôi, sự thay đổi đó kì diệu làm sao! Nó tạo nên những thung lũng sâu hun hút, những đỉnh núi cao sừng sững, những dòng sông uốn lượn mềm mại… Tôi nhớ hồi nhỏ, ông ngoại tôi kể chuyện về những con đường mòn quanh co, vắt vẽo trên sườn núi, về những cánh rừng già bí ẩn, rậm rạp, đầy ắp tiếng chim hót. Những câu chuyện đó cứ văng vẳng bên tai tôi, như một bản nhạc du dương, thức tỉnh ký ức ngủ quên. Đất nước mình, đẹp quá! Cảm giác như lòng tôi cũng đang cong cong theo hình cánh cung của Trường Sơn vậy. Hình ảnh đó luôn hiện hữu trong tâm trí tôi. Thật tuyệt vời.

Các dãy núi có hướng như thế nào?

Bạn ơi, hỏi hướng núi làm tôi nhớ chuyến leo núi Bà Đen hồi tháng 7 năm ngoái. Nắng chang chang luôn á. Đứng trên đỉnh nhìn xuống thấy mấy dãy núi uốn lượn như con rắn ấy, nhìn phê cực kỳ. Lúc đó mới để ý thấy hướng núi chủ yếu là Tây Bắc – Đông Nam. Mà công nhận leo núi mệt thật, lần sau chắc tôi chọn cáp treo quá!

• Tây Bắc – Đông Nam: Nhìn rõ nhất ở dãy Hoàng Liên Sơn. Bà Đen hình như cũng nằm trong hệ thống này.
• Vòng cung: Cái này thấy rõ ở dãy Sông Gâm, Ngân Sơn, Bắc Sơn. Nhìn trên bản đồ là hình dung ra ngay.

Nghe ông anh bảo là do mấy mảng nền cổ từ thời xa xưa quyết định hướng núi. Kiểu như đất đá bị ép lại, dồn nén theo một hướng nhất định. Mảng nền cổ nào hướng Tây Bắc – Đông Nam thì núi cũng theo hướng đó. Còn mấy cái vòng cung thì chắc do va chạm phức tạp hơn.

À mà, muốn tìm hiểu thêm thì search “mảng nền cổ” hoặc “kiến tạo mảng” thử xem. Chắc ra nhiều thông tin hay ho lắm.

Trả lời ngắn gọn: Hướng núi chủ yếu là Tây Bắc – Đông Nam và vòng cung.

Tại sao các dãy núi ở nước ta lại có hướng Tây Bắc Đông Nam và hướng Vòng Cung?

Trời ơi, câu hỏi này khó đấy! Tớ phải lục lại kiến thức địa lý hồi cấp 3 mới nhớ ra. Hình như… à đúng rồi!

• Hướng Tây Bắc – Đông Nam: Do vận động tạo núi An-pơ – Himalaya, thời đại Tân kiến tạo ấy. Nhớ hồi đó thầy giáo mình giảng miệt mài, vẽ đủ loại sơ đồ, giải thích mỏi mồm mới hiểu được. Mà cái này liên quan đến mảng kiến tạo, dịch chuyển lục địa… khá phức tạp.

• Hướng vòng cung: Cái này thì… hơi khác. Không phải chỉ do An-pơ – Himalaya thôi đâu. Mà là do… uốn nếp địa hình. Tưởng tượng như cái bánh mì bị ép mạnh ấy, nó bị méo mó lại thành hình vòng cung. Chỉ có điều đây là quy mô khổng lồ, lực nén ép kéo dài hàng triệu năm! Như cánh cung Sông Gâm, Ngân Sơn, mình còn nhớ rõ thầy địa lý mình chỉ trên bản đồ. Đẹp lắm!

Ôi, nhớ lại thấy thích ghê. Học địa lý cũng vui mà. Mà sao mình lại nhớ rõ những cái này nhỉ? Hay vì hồi đó mình thích môn này lắm? Hồi đó mình còn làm bài tập về nhà cẩn thận lắm, ghi chép đầy đủ luôn. Giờ có lẽ… chỉ còn nhớ man máng thôi. À, nhưng mà cái hướng vòng cung ấy, thực ra nó liên quan đến nhiều yếu tố lắm, không chỉ là lực nén ép đơn giản đâu. Phức tạp lắm! Mình quên mất rồi.

Tóm lại:

• Hướng Tây Bắc – Đông Nam: Vận động An-pơ – Himalaya.
• Hướng vòng cung: Lực nén ép, uốn nếp địa hình.

Thôi, đủ rồi. Đầu óc mình sắp nổ tung rồi đây này!