Máy bay cất cánh được là do đâu?
Lực nâng đưa máy bay lên trời! Cánh máy bay thiết kế đặc biệt, mặt trên cong hơn mặt dưới. Không khí di chuyển nhanh hơn trên mặt cong, tạo áp suất thấp hơn so với mặt dưới. Sự chênh lệch áp suất này tạo ra lực nâng, thắng lực hút trái đất. Cùng với lực đẩy của động cơ, máy bay đạt tốc độ cần thiết, lực nâng đủ lớn, máy bay rời mặt đất. Tóm lại: cánh máy bay + tốc độ = cất cánh.
Lực đẩy nào giúp máy bay cất cánh?
Ờ, để Tui nói Ông nghe về vụ máy bay cất cánh nhé. Cái này á, không phải chuyện đơn giản một phát ăn ngay đâu.
Lực đẩy giúp máy bay cất cánh là lực nâng khí động lực học (hay còn gọi là lực nâng Joukowski).
Nhưng mà hiểu cho sâu á, thì phải kể đến mấy ông lực khác nữa. Ví dụ, lực kéo, cái này do động cơ máy bay tạo ra, giúp nó lao về phía trước. Rồi á, lực cản của không khí, kiểu như gió tạt vào mặt mình khi đi xe máy nhanh đó.
Rồi còn lực hấp dẫn nữa chớ, cái lực mà cứ kéo mình xuống đất suốt ngày đó. Và cuối cùng, quan trọng nhất, là cái lực nâng. Lực này mới là “trùm cuối”, nó đẩy máy bay lên trời xanh đó Ông ạ!
Tui nhớ hồi nhỏ, Tui hay ra sân bay Nội Bài xem máy bay cất cánh. Lúc đó cứ thắc mắc sao cái cục sắt to đùng lại bay được. Giờ thì hiểu rồi, nhờ cái lực nâng khí động lực học kia đó! Mà cái lực này á, nó lại phụ thuộc vào hình dạng cánh máy bay, tốc độ, rồi góc tấn của cánh nữa. Nói chung là cả một bầu trời kiến thức luôn á! Hồi đó tui cứ tưởng nó có cái công tắc bật lên là bay thôi chứ!
Máy bay dùng để làm gì?
Ông hỏi máy bay dùng để làm gì hả? Tui nói cho ông nghe, đơn giản thôi: vận chuyển. Nhưng vận chuyển cái gì thì lại là cả một vấn đề rộng lớn, phức tạp lắm nhé! Như việc con người ta sinh ra đã có nhu cầu di chuyển, từ chỗ này sang chỗ khác, từ vùng này sang vùng khác. Đó là bản năng thôi, hiểu không?
-
Vận chuyển hành khách: Máy bay dân dụng, ai cũng biết rồi, chuyên chở người. Năm nay, riêng hãng hàng không VietJet Air đã vận chuyển hơn 20 triệu hành khách, con số ấn tượng phải không? Nghĩ lại, cả một hành trình, từ khâu chuẩn bị cho đến lúc đáp xuống, thật thú vị!
-
Vận chuyển hàng hóa: Máy bay chở hàng thì khác. To hơn, mạnh mẽ hơn, chuyên chở đủ thứ hàng hóa. Từ hàng điện tử, quần áo, thực phẩm… đến các thiết bị y tế, tất cả đều có thể được vận chuyển bằng máy bay. Thử tưởng tượng xem, nhờ máy bay mà hoa quả tươi ngon từ Đà Lạt có thể đến được bàn ăn của người dân khắp cả nước nhanh chóng.
- Cái này liên quan đến chuỗi cung ứng toàn cầu đấy, một hệ thống phức tạp liên kết kinh tế thế giới.
-
Mục đích quân sự: Máy bay quân sự thì lại khác xa rồi, để bảo vệ an ninh quốc gia, thực thi nhiệm vụ quốc phòng, có cả máy bay chiến đấu, máy bay vận tải quân sự… Mỗi loại lại có chức năng riêng, ông cứ hình dung như một dàn nhạc giao hưởng vậy, mỗi nhạc cụ đóng vai trò quan trọng riêng.
Trực thăng thì lại là một câu chuyện khác, có thể dùng trong nhiều mục đích, từ cứu hộ, cứu nạn đến vận chuyển hàng hóa ở những địa hình khó khăn. Mà nói đến đây, tui lại nhớ đến chuyến đi thực tế của tui hồi năm ngoái, được tận mắt chứng kiến một chiếc trực thăng cứu hộ đang hoạt động, thật ấn tượng. Thật là một thiết bị đa năng, đáng ngưỡng mộ.
Tóm lại, máy bay có rất nhiều công dụng, tùy thuộc vào loại máy bay và mục đích sử dụng. Cái này liên quan đến nhiều ngành nghề, kinh tế, chính trị, quốc phòng… Nói chung là rất rộng. Đúng không?
Máy bay huấn luyện để làm gì?
Tui nói cho Ông rõ.
-
Đào tạo phi công: Khởi đầu sự nghiệp bay lượn. Gốc rễ của mọi kỹ năng.
- Ví dụ: Phi công F-16 lừng danh đều trải qua huấn luyện cơ bản.
-
Nâng cao tay nghề: Từ cơ bản đến chuyên sâu. Mài giũa bản lĩnh thép.
- Ví dụ: Huấn luyện bay đêm, bay trong điều kiện thời tiết xấu.
-
Chọn lọc nhân tài: Thử thách khắc nghiệt. Tìm kiếm những người ưu tú nhất.
- Ví dụ: Loại bỏ những ứng viên không đủ tố chất ngay từ đầu.
-
Bảo trì kỹ năng: Bay thường xuyên. Đảm bảo phản xạ luôn ở mức cao nhất.
- Ví dụ: Phi công chiến đấu vẫn cần bay huấn luyện định kỳ để giữ vững phong độ.
Tóm lại, máy bay huấn luyện là bệ phóng cho những giấc mơ trên không.
Trực thăng bay để làm gì?
Trực thăng bay để làm gì? Vận chuyển trên không.
- Cứu thương: Đưa người bị thương, bệnh nặng đến bệnh viện nhanh chóng, nhất là những vùng khó tiếp cận bằng đường bộ. Ví dụ như vụ tai nạn giao thông ở vùng núi năm 2024.
- Cứu nạn: Hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn trên biển, núi, khu vực thiên tai. Như vụ sạt lở đất ở Yên Bái năm nay.
- Cảnh sát: Tuần tra, truy bắt tội phạm, giám sát giao thông từ trên cao. Camera tầm nhiệt gắn trên trực thăng giúp phát hiện đối tượng dễ dàng hơn.
- Kiểm soát giao thông: Theo dõi tình hình giao thông, đặc biệt là trong các dịp lễ tết hay sự kiện lớn. Đường cao tốc hay tắc nghẽn thì trực thăng là giải pháp tối ưu.
- An ninh: Bảo vệ biên giới, tuần tra các khu vực trọng yếu, phản ứng nhanh với các sự cố an ninh. Ví dụ như bảo vệ các sự kiện chính trị quan trọng.
- Thể thao: Quay phim, truyền hình trực tiếp các sự kiện thể thao. Những góc quay từ trực thăng luôn đem lại trải nghiệm khác biệt cho người xem.
- Báo chí: Thu thập tin tức, đưa tin từ hiện trường, đặc biệt là những sự kiện nóng hổi. Như vụ cháy rừng ở Hà Tĩnh hồi tháng 6.
- Ứng dụng khác: Phun thuốc trừ sâu, gieo hạt, du lịch ngắm cảnh, vận chuyển hàng hóa đến vùng sâu vùng xa. Thậm chí là cầu hôn trên không trung cũng có. Cuộc sống muôn màu.
Máy bay cánh quạt hoạt động như thế nào?
Ông hỏi máy bay cánh quạt hoạt động thế nào? Thì tui nói thế này:
-
Cánh quạt quay, tạo lực đẩy. Đơn giản vậy thôi. Giống như cái quạt trần nhà ông, nhưng mạnh hơn nhiều. Cái này học hồi cấp 2 rồi.
-
Nguyên lý khí động học. Khí động học nói chung là liên quan đến chuyển động của không khí. Cánh quạt nghiêng, không khí bị đẩy xuống, tạo phản lực đẩy máy bay lên. Nhà tôi có bộ sách giáo khoa vật lý cấp 3, giải thích kỹ lắm.
-
Góc nghiêng cánh quạt quan trọng. Góc này ảnh hưởng lực đẩy. Thay đổi góc, thay đổi lực đẩy. Như lái xe, điều chỉnh ga ấy. Tôi nhớ năm ngoái có xem phim tài liệu về thiết kế máy bay trực thăng, nói rõ lắm.
-
Động cơ cung cấp năng lượng. Động cơ quay cánh quạt, đơn giản thế thôi. Năm nay, động cơ cánh quạt thường dùng là loại tuabin khí, hiệu suất cao.
Đấy, chỉ cần hiểu thế là đủ. Cuộc sống ngắn lắm, ông đừng suy nghĩ nhiều quá.