Tai sao khiếm thính không nói được?

Tại Sao Người Khiếm Thính Khó Nói? Vượt Lên Rào Cản Âm Thanh

Câu hỏi “Tại sao người khiếm thính không nói được?” thoạt nghe có vẻ đơn giản, nhưng ẩn chứa bên trong nó là một quá trình phát triển ngôn ngữ phức tạp và sự phụ thuộc chặt chẽ của lời nói vào thính giác. Thay vì chỉ đơn thuần là “không nghe được thì không nói được”, hãy cùng nhau khám phá những yếu tố sâu xa hơn, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thách thức mà người khiếm thính phải đối mặt.

Trước hết, cần nhấn mạnh rằng không phải tất cả người khiếm thính đều không nói được. Mức độ khiếm thính, thời điểm mất thính giác (trước hay sau khi học nói) và các phương pháp can thiệp, giáo dục đều đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, đối với những người điếc bẩm sinh hoặc mất thính giác từ khi còn rất nhỏ, việc phát triển ngôn ngữ nói gặp nhiều trở ngại lớn.

Ngôn ngữ nói, một sản phẩm của sự bắt chước và luyện tập:

Ngôn ngữ nói không phải là một bản năng bẩm sinh. Trẻ em học nói bằng cách lắng nghe, bắt chước và lặp đi lặp lại những âm thanh, từ ngữ mà chúng nghe được từ môi trường xung quanh. Quá trình này diễn ra một cách tự nhiên và liên tục trong những năm đầu đời. Thính giác đóng vai trò như một “người hướng dẫn” không thể thiếu, giúp trẻ phân biệt các âm thanh khác nhau, nhận biết cao độ, âm lượng và ngữ điệu. Từ đó, trẻ sẽ dần điều chỉnh các cơ quan phát âm (lưỡi, môi, thanh quản…) để tạo ra những âm thanh tương tự.

Khiếm thính, một rào cản trong quá trình học ngôn ngữ:

Đối với người khiếm thính, đặc biệt là điếc bẩm sinh, “người hướng dẫn” thính giác này bị “tắt tiếng”. Họ không thể nghe rõ (hoặc hoàn toàn không nghe thấy) những âm thanh xung quanh, khiến cho quá trình học ngôn ngữ tự nhiên bị gián đoạn. Việc thiếu thông tin đầu vào về âm thanh dẫn đến những khó khăn sau:

• Không thể phân biệt âm thanh: Trẻ không thể phân biệt được sự khác biệt giữa các âm vị (các đơn vị âm thanh nhỏ nhất trong ngôn ngữ), ví dụ như /p/ và /b/, /m/ và /n/. Điều này khiến cho việc bắt chước và tái tạo âm thanh trở nên vô cùng khó khăn.
• Khó kiểm soát âm lượng và cao độ: Do không nghe được âm thanh mình tạo ra, trẻ khó có thể kiểm soát được âm lượng, cao độ và nhịp điệu của giọng nói. Điều này có thể dẫn đến việc nói quá to, quá nhỏ, giọng đều đều hoặc không có ngữ điệu.
• Phát âm sai: Việc không nghe rõ âm thanh khiến cho trẻ phát âm sai lệch so với âm chuẩn. Các lỗi phát âm này có thể rất đa dạng và gây khó khăn cho việc giao tiếp.

Vượt qua rào cản: Can thiệp sớm và phương pháp giáo dục đặc biệt:

Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là khiếm thính không đồng nghĩa với việc không thể giao tiếp. Với sự can thiệp sớm và các phương pháp giáo dục đặc biệt, người khiếm thính hoàn toàn có thể học ngôn ngữ, dù là ngôn ngữ ký hiệu, ngôn ngữ nói được hỗ trợ bởi thiết bị trợ thính hoặc cấy ốc tai điện tử, hay các phương pháp hỗ trợ giao tiếp khác.

Ngôn ngữ ký hiệu, ví dụ, là một hệ thống ngôn ngữ hoàn chỉnh sử dụng cử chỉ, biểu cảm khuôn mặt và ngôn ngữ cơ thể để truyền đạt ý nghĩa. Nó cho phép người khiếm thính giao tiếp một cách hiệu quả và tự nhiên.

Ngoài ra, các thiết bị trợ thính và cấy ốc tai điện tử có thể giúp người khiếm thính tiếp nhận âm thanh tốt hơn, từ đó hỗ trợ quá trình học ngôn ngữ nói. Các phương pháp giáo dục đặc biệt, tập trung vào việc phát triển khả năng nghe, nói và ngôn ngữ, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người khiếm thính vượt qua những thách thức trong giao tiếp.

Kết luận:

Việc người khiếm thính gặp khó khăn trong việc nói là do sự gián đoạn trong quá trình học ngôn ngữ tự nhiên, vốn dựa trên việc lắng nghe và bắt chước âm thanh. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ và can thiệp đúng đắn, người khiếm thính hoàn toàn có thể phát triển khả năng ngôn ngữ và giao tiếp hiệu quả, phá bỏ những rào cản và hòa nhập vào cộng đồng. Thay vì nhìn nhận khiếm thính như một “sự thiếu hụt”, chúng ta nên tập trung vào những tiềm năng và khả năng đặc biệt mà người khiếm thính có thể mang lại.