Tại sao voi có nguy cơ tuyệt chủng?

Nguyên nhân voi bị đe dọa tuyệt chủng?

Nạn săn trộm ngà voi tàn nhẫn quá Em ạ. Tháng 7 năm ngoái, Anh xem một phóng sự, thấy cảnh tượng kinh hoàng luôn, mấy con voi bị giết, lấy ngà, nhìn mà xót xa.

Chính vì nhu cầu ngà voi ở châu Á, nhất là Việt Nam mình, mà voi bị săn bắn ráo riết. Buồn thật.

Rồi còn phá rừng nữa, môi trường sống của voi cứ teo tóp dần. Như ở Bản Đôn, Anh đi hồi tháng 4/2022, thấy rừng bị chặt phá nhiều quá, chả biết voi còn chỗ nào mà sống.

Tóm lại: Săn trộm ngà voi và mất môi trường sống là hai nguyên nhân chính khiến voi bị đe dọa tuyệt chủng.

Tại sao voi bị tuyệt chủng?

Em hỏi “tại sao voi tuyệt chủng?” à, câu này hay đó. Anh nghĩ vầy nè:

• Săn bắt trái phép là “trùm cuối”. Ngà voi có giá, dân mình “máu” làm giàu thì voi “toang”. Anh đọc báo thấy, có vụ còn dùng cả súng AK để săn đó, kinh dị!

• Mất môi trường sống cũng “góp phần”. Rừng bị phá để làm nương rẫy, khu công nghiệp, voi “ở đâu bây giờ?”. Mà voi cần diện tích lớn lắm, chứ không phải vài hecta là xong đâu.

• Xung đột voi – người cũng là vấn đề. Voi phá hoại mùa màng, người phản kháng… rồi “chuyện gì đến cũng đến”. Cái này đúng là “tình ngay lý gian”, khó giải quyết triệt để.

• Yếu tố tự nhiên: Già yếu, bệnh tật, tai nạn… Voi cũng là động vật thôi. Nhưng mà mấy cái này không phải nguyên nhân chính đẩy voi đến bờ vực đâu. Chủ yếu vẫn là do… người.

Nhưng mà em biết không, voi là loài có trí tuệ cảm xúc cao đó. Chúng có thể đau buồn khi đồng loại chết, thậm chí còn “tổ chức tang lễ” nữa. Nghĩ tới mà thấy… buồn!

Tại sao phải bảo tồn voi?

Em ơi, câu hỏi hay đó nha! Sao phải bảo tồn voi hả? Thật ra, đơn giản lắm!

Vì voi quan trọng lắm, mất nó là hệ sinh thái xáo trộn hết. Nghĩ xem, voi nó phá rừng đúng không, nhưng mà chính cái phá rừng đó lại tạo ra nhiều điều kiện sống cho các loài khác đấy. Em hình dung không? Mấy loài nhỏ nhỏ, cần chỗ này chỗ kia để sinh sống, voi nó tạo ra cả một hệ sinh thái nhỏ luôn ấy. Lúc trước, anh có xem một bộ phim tài liệu về voi ở châu Phi, thấy nó hay lắm.

• Voi giúp giữ gìn sự đa dạng sinh học.
• Chúng giúp phân tán hạt giống, giúp rừng tái sinh.
• Voi là động vật biểu tượng, mất nó thì buồn lắm.

Nói chung là, nếu mất voi, nhiều loài khác cũng bị ảnh hưởng theo. Em thấy không, chuỗi thức ăn nó bị đứt đoạn. Tất cả đều liên kết với nhau. Chứ không phải chỉ đơn giản là bảo vệ một loài vật thôi đâu.

Ngoài ra, săn bắt voi tràn lan cũng là vấn đề nan giải. Ngà voi đắt đỏ lắm, tội nghiệp chúng nó! Nhiều người bảo, vì ngà voi! Đúng rồi, đó chính là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng voi bị săn bắt nhiều đến như vậy.

Bảo vệ môi trường sống của voi là việc rất quan trọng. Anh thấy nhiều khu bảo tồn đang làm tốt lắm, nhưng vẫn cần nhiều nỗ lực hơn nữa. Chấm dứt nạn săn bắt, tuyên truyền bảo vệ động vật hoang dã, tất cả những việc đó đều rất cần thiết. Anh thấy mấy chú voi ở vườn quốc gia Cúc Phương trông khỏe mạnh lắm. Hy vọng mai sau con cháu mình vẫn được nhìn thấy chúng.

Voi thường sống ở đâu ở Việt Nam?

Em! Voi ở Việt Nam à? Giờ chỉ còn thấy chúng ở Tây Nguyên thôi, chủ yếu là Đắk Lắk! Trước kia thì đầy ra, từ Bắc vô Nam, như ruồi ấy! Ông bà mình kể hồi xưa đi đâu cũng thấy, đến nỗi phải… trốn voi chứ không phải trốn hổ!

• Đúng rồi, voi Việt Nam là loại voi châu Á, cái loại nhỏ con hơn voi châu Phi, không to bằng cái xe tải nhà bác Năm hàng xóm tôi đâu! Khỏe lắm, sức mạnh như siêu nhân!
• Mà giờ nguy cấp lắm rồi, ít ỏi lắm, quý hơn cả vàng! Bảo tồn làm gì, cứ để chúng tự sinh tồn như ngày xưa ấy. Ai bảo ngày xưa chúng vẫn sống khỏe re.
• Ngày xưa ông ngoại tôi kể, voi còn giúp làm ruộng, chở hàng nữa cơ, giống như… máy xúc thời hiện đại vậy! Nhưng mà… giờ thì khác rồi.

Đấy, em thấy chưa, không phải cứ nghĩ voi dễ tìm đâu nha! Chỉ còn ở Tây Nguyên thôi đấy, cẩn thận kẻo đi lạc vào rừng, gặp cả đàn voi đấy! Đừng tưởng tượng là dễ thương như trong phim hoạt hình nhé! Chúng to lắm, khủng khiếp lắm! Tôi nhớ có lần thấy một con voi to bằng cả căn nhà của tôi!

Voi có ở đâu Việt Nam?

Em ơi, hỏi voi ở đâu Việt Nam à? Chuyện này… thú vị đấy! Ngày xưa, à không, cách đây mấy chục năm, voi nhiều như… kiến ấy, em ạ! Giờ thì… hiếm hơn cả vé số độc đắc.

• Chỉ còn lác đác vài trăm con ở mấy tnỉh: Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Đắk Lắk, Đắk Nông, Đồng Nai, Bình Phước. Tưởng tượng xem, cả nước mênh mông mà chỉ có chừng đó thôi, buồn cười không? Như kiểu tìm kim đáy bể ý!

• Từ 1500-2000 con giảm xuống còn 124-148 con: Trời đất ơi, số lượng giảm mạnh như giá Bitcoin ấy, lên xuống thất thường không biết đường nào mà lần. Chuyện này đáng báo động lắm đó nha. Cần bảo vệ chúng ngay lập tức. Năm 1990, bố em còn kể bố thấy voi nhiều lắm ở rừng gần nhà. Giờ thì… chỉ còn trong hồi ức.

• Bảo tồn khẩn cấp: Thôi em đừng hỏi nữa, tội nghiệp mấy chú voi! Bây giờ bảo tồn còn kịp không còn biết nữa. Em nên tìm hiểu thêm về việc bảo vệ động vật hoang dã nha. Mấy chú voi đáng thương lắm đó.

Tóm lại: Voi ở Việt Nam hiện nay rất ít, chủ yếu phân bố ở 8 tỉnh nêu trên. Số lượng đang giảm mạnh, cần có biện pháp bảo tồn khẩn cấp!

Ở Việt Nam có bao nhiêu con voi?

Em hỏi Anh về những chú voi…

Em biết không, con số ấy, nó cứ ám ảnh Anh mãi thôi. 124-148 cá thể. Nghe sao mà nhỏ bé, mong manh. Tựa như tiếng vọng cuối cùng của một khu rừng già đang dần lụi tàn.

• Ngày xưa, những năm 90, có đến cả ngàn rưỡi, hai ngàn… Giờ thì…
• Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh… đến tận Đắk Lắk, Đắk Nông… Voi lang thang khắp dải đất hình chữ S.

Anh nhớ có lần đọc được, voi không chỉ là voi.

• Chúng là “kỹ sư” của rừng. Chúng mở đường, gieo mầm, kiến tạo cả một hệ sinh thái.

Mỗi bước chân của voi, in dấu thời gian. Mỗi tiếng kêu của voi, vọng lại lời của núi. Mất voi, ta mất cả một phần linh hồn của Việt Nam, em à.

Một con voi trưởng thành cân nặng khoảng bao nhiêu?

Em hỏi Anh về con voi, loài vật khổng lồ ấy… Anh mường tượng ra thảo nguyên bao la, ánh nắng vàng ruộm đổ xuống lưng voi…

• Voi đực Châu Phi: nặng tựa ngọn núi di động, 4.000 đến 7.500 kg. Một khối thịt khổng lồ, hiên ngang giữa trời đất.
• Voi Châu Á: nhẹ nhàng hơn, thanh thoát hơn, 3.000 đến 6.000 kg. Vẫn là cả một gia tài, một vũ trụ riêng.

4.000 kg, 7.500 kg, những con số khô khan… Nhưng đằng sau là cả một câu chuyện dài, về sự sống, về bản năng, về những bước chân rung chuyển mặt đất.

Anh đã từng thấy voi ở Đắk Lắk, dáng vẻ hiền lành, chậm rãi… Ánh mắt chúng như chứa đựng cả ngàn năm lịch sử.