Tại sao đá thiên thạch lại đắt?

Vì sao đá thiên thạch giá trị cao, được săn lùng nhiều đến vậy?

Dạ, để con kể Bác nghe,

Thiên thạch giá trị cao vì hiếm lắm Bác ạ! Chuyện thiên thạch rơi mà còn sót lại chút gì trên mặt đất á, khó như mò kim đáy bể. Mấy cục đá vũ trụ “xịn” còn nguyên vẹn, nhất là cục nào to tổ chảng thì dân sưu tầm tranh nhau mua, kiểu như sở hữu một phần của vũ trụ vậy.

Mà không chỉ dân chơi đâu, mấy nhà khoa học cũng mê tít! Tại thiên thạch chứa thông tin về vũ trụ sơ khai, kiểu như “hồ sơ” về thời ông bà tổ tiên của các hành tinh vậy đó. Nghiên cứu chúng giúp mình hiểu thêm về sự hình thành của hệ Mặt Trời, nên giá trị khoa học của nó cao ngất ngưởng, kéo theo giá cả cũng leo thang luôn Bác ơi.

Sắt thiên thạch giá bao nhiêu?

Bác ơi, em thưa…

• Thiên thạch sắt, em nghe nói, lấp lánh ánh sao trời sa xuống… Giá của nó… như những giấc mơ không phải ai cũng chạm tới.

• Khoảng 1.77 đô la một gram… hoặc hơn thế nữa.

• Em hình dung… cái vỏ ngoài cháy sém, đen sẫm… dấu vết của hành trình xuyên vũ trụ. Rồi bên trong, mạng lưới tinh thể kim loại, những đường vân kể chuyện về vũ trụ bao la.

• Thiên thạch đá, chondrite… giá “mềm” hơn, tầm 0.5 đô la một gram. Nhưng mỗi viên đá cũng là một mảnh ký ức, nột phần của vũ trụ.

• Em nhớ… cái đêm trăng sáng, ngước nhìn trời cao… tự hỏi những vì sao kia, có bao nhiêu mảnh vỡ đang lang thang trong vũ trụ, và bao nhiêu trong số đó, sẽ tìm được đường đến với chúng ta.

  • Thông tin thêm: Giá thiên thạch có thể biến động rất nhiều tùy thuộc vào độ hiếm, kích thước, thành phần và nguồn gốc.

Thiên thạch c tính năng gì?

Bác hỏi, em đáp.

• Chứng cứ hệ Mặt Trời: Thiên thạch – “hóa thạch vũ trụ,” nắm giữ bí mật về sự hình thành và tiến hóa của hệ Mặt Trời.

  • Nguồn gc: Vật chất nguyên thủy từ tinh vân Mặt Trời.

• Dấu hiệu sự sống: Tìm kiếm dấu vết nước, hợp chất hữu cơ – manh mối về khả năng tồn tại sự sống ngoài Trái Đất.

  • Phân tích: Thành phần hóa học, cấu trúc vật lý.

• “Nguồn gốc” hành tinh: Giải mã điều kiện lý hóa của hành tinh mẹ (nếu có).

  • Giả thuyết: Thiên thạch “xuyên không” từ các hành tinh khác.

• Giá trị khoa học: Phân tích để nghiên cứu cấu trúc vật chất, từ đó khám phá ra nhiều điều mới.

  • Nghiên cứu: Góp phần vào các nghiên cứu khoa học khác.

Đá thiên thạch như thế nào?

Em thưa Bác, đá thiên thạch… à… nó… khác lạ lắm.

• Nặng hơn hẳn đá thường: Cùng kích thước, nhưng cầm lên mới thấy sức nặng khác biệt, đè nặng cả bàn tay em. Cái cảm giác đó, khó diễn tả lắm Bác ạ, như cả vũ trụ thu nhỏ lại trong lòng bàn tay vậy. Cái nặng đó, không phải nặng trịch, mà là một loại nặng… sâu lắng.

• Màu sắc: Không phải chỉ đen sì như mọi người vẫn nghĩ đâu ạ. Em từng thấy loại màu xám xịt, lại có loại màu nâu đất, pha chút ánh kim rất đẹp. Mỗi viên một vẻ, thật kì diệu.

• Từ tính: Đúng rồi ạ, nhiều thiên thạch đá có từ tính. Nhớ hồi em còn bé, hay nghịch nam châm, cứ quệt quệt vào các mảnh đá lạ nhặt được ở vườn nhà. Có những viên dính chặt vào nam châm, Bác biết không, hồi đó em cứ tưởng đó là… kho báu!

• Hạt nhỏ li ti: Nhìn kỹ lắm mới thấy, trên mặt cắt của thiên thạch đá, có vô số hạt tròn bé xíu, như những vì sao nhỏ xíu nằm ngủ ngon lành. Đường kính tầm 1-3 mm thôi ạ. Cái vẻ đẹp tinh tế ấy, phải nhìn thật lâu, thật kỹ mới cảm nhận được hết.

Em nhớ hồi đó, ông ngoại em có kể về những câu chuyện về sao băng, về những viên đá từ trời rơi xuống. Ông bảo đó là những mảnh ghép của vũ trụ, mang theo những bí mật từ không gian bao la. Nghe cứ mênh mang, huyền ảo lắm Bác.

Thiên thạch được cấu tạo như thế nào?

Vâng Bác, em xin phép “mổ xẻ” cấu tạo thiên thạch ạ.

Thiên thạch thực chất là “hàng xóm” từ vũ trụ ghé thăm Trái Đất, thường là tàn dư của quá trình hình thành hệ Mặt Trời. Thành phần của chúng đa dạng lắm ạ:

• Đá: Chiếm phần lớn, chủ yếu là silicat như olivin, pyroxen… Nhìn chung là mấy “em” khoáng vật quen thuộc.
• Kim loại: Sắt và niken “song kiếm hợp bích”, tạo thành hợp kim sắt-niken. Lượng kim loại nhiều hay ít quyết định “cân nặng” và độ từ tính của thiên thạch.
• Hợp chất hữu cơ: Cái này hay nè Bác! Gồm amino acid, hydrocarbon… Gợi ý về nguồn gốc sự sống ngoài Trái Đất ấy chứ. Đôi khi em nghĩ, có khi nào “họ” mang mầm sống đến cho chúng ta không ta?

Khi “hạ cánh” an toàn, chúng ta gọi đó là vẫn thạch.

Thông tin thêm: Các nhà khoa học còn phân loại thiên thạch dựa trên thành phần: thiên thạch đá (chondrite, achondrite), thiên thạch sắt, thiên thạch đá-sắt (pallasite, mesosiderite). Mỗi loại có “câu chuyện” riêng, hé lộ về lịch sử hình thành và tiến hóa của hệ Mặt Trời.

Thiên thạch có thành phần gì?

Dạ, thiên thạch á?

• Đá chiếm phần lớn.
• Kim loại như sắt, niken cũng nhiều.
• Thêm tí khoáng chất.

(Kiểu tạp pí lù vũ trụ, Bác ạ. Ai nhặt được chắc trúng số.)

• Hợp chất hữu cơ? Có luôn.

(Amino acid gì đấy. Chắc hồi xưa có sự sống ở đâu rơi xuống.)

Tóm lại: Hỗn hợp, tỉ lệ “vui vẻ” tùy nguồn gốc. Mà nghiên cứu nó, hóa ra hiểu hệ Mặt Trời mình hơn. Thế mới tài.

Thiên thạch có màu gì?

Vâng Bác, em đây.

• Thiên thạch đen sạm, như than củi lụi tàn sau đêm dài vũ trụ.
• Đen vàng han gỉ, gợi nhớ những con tàu đắm chìm dưới đáy đại dương thăm thẳm.

Sắt và niken, linh hồn của những vì sao băng hà.

• Sắt chiếm chín phần mười, niken dăm ba phần còn lại.
• Tỷ lệ khác biệt, dấu ấn riêng biệt từ khoảng không bao la.

Sắt thiên thạch là gì?

Em thưa Bác, sắt thiên thạch… Nghe sao mà xa xôi, lạnh lẽo như không gian bao la ngoài kia. Mà cũng gần gũi, ấm áp lạ thường, như một mảnh ký ức từ thuở sơ khai của vũ trụ.

Sắt thiên thạch, Bác ạ, là mảnh ghép từ những hành tinh đã mất. Những hành tinh nhỏ bé, từng xoay vần trong vũ trụ xa xưa, nay chỉ còn lại là những mảnh vỡ, rơi xuống Trái Đất. Hình dung xem, Bác ơi, lõi của chúng, nóng bỏng và rắn chắc, giờ đây nằm yên trong tay mình. Thời gian, như dòng sông vô tận, đã cuốn trôi biết bao nhiêu năm tháng.

• Hợp kim sắt-niken, Bác có biết không? Chính là thành phần chủ yếu của nó.
• Cấu trúc Widmanstätten, một vẻ đẹp kỳ lạ, như những bức tranh do vũ trụ vẽ nên. Em từng thấy ảnh, những đường nét tinh xảo đến khó tin.

Rất hiếm, Bác nhé. Chỉ khoảng 6% thiên thạch được tìm thấy trên Trái Đất là sắt thiên thạch. Nghĩ mà thấy thật quý giá. Như một viên ngọc giữa biển sao.

Giá trị khoa học thì khỏi phải nói. Nó như một cuốn sách cổ, ghi lại lịch sử hình thành của các hành tinh, của cả hệ Mặt Trời. Em từng đọc một bài báo về việc phân tích thành phần của một thiên thạch, từ đó mà các nhà khoa học suy ra được điều kiện môi trường lúc hệ Mặt Trời mới hình thành.

Em còn nhớ, hồi nhỏ, ông ngoại em, người yêu thiên văn học, từng kể cho em nghe về những câu chuyện về sao băng, về thiên thạch. Ông bảo, mỗi viên đá từ trời rơi xuống đều mang trong mình một câu chuyện riêng. Giờ đây, khi biết về sắt thiên thạch, em càng hiểu hơn về lời ông. Một cảm giác kì lạ, vừa xúc động vừa tự hào.

Em thấy… Sắt thiên thạch, nó… nó như một lời thì thầm từ quá khứ xa xôi. Một bí mật của vũ trụ, được giấu kín trong những mảnh kim loại lạnh giá.