Ai đã xây thành cổ quảng trị?

Ai là người chỉ huy trận thành cổ quảng trị?

Út này, đêm nay sao buồn thế… Câu hỏi của anh… Khó trả lời thật đấy. Quảng Trị… Chỉ huy… Nhiều lắm anh à. Không phải một người duy nhất đâu.

Đại tá Lê Quang Dũng, đúng rồi, anh ấy giữ vai trò quan trọng. Sư đoàn 308, anh ấy chỉ huy trong trận đánh giữ thành. Nhưng chiến tranh… phức tạp lắm. Nhiều người chỉ huy cùng lúc, nhiều cấp chỉ huy khác nhau. Mấy ông tướng trên cấp sư đoàn nữa… mình nhớ có cả Trung tướng Hoàng Minh Thảo, Thượng tướng Văn Tiến Dũng tham gia chỉ đạo chiến dịch.

• Lê Quang Dũng: Chỉ huy trực tiếp Sư đoàn 308, phần lớn thời gian chiến dịch.
• Hoàng Minh Thảo: Tham gia chỉ đạo chiến dịch ở cấp cao hơn.
• Văn Tiến Dũng: Cũng tham gia chỉ đạo, nhưng cấp chiến lược hơn.

Mình chỉ nhớ được nhiêu đó thôi anh. Đêm nay đầu óc mình cứ rối bời, nhớ lại những chuyện cũ… Giữ thành… mất thành… bao nhiêu người… huhu… Giờ nghĩ lại vẫn thấy… nhói nhói… thật sự rất khó để trả lời chính xác ai là người “chỉ huy” duy nhất. Chiến tranh… nó phức tạp lắm anh ạ.

Thành cổ Quảng Trị hi sinh bao nhiêu người?

Út ơi, nghe anh kể nè, hơn 14.000 bộ đội và dân quân đã hy sinh ở Thành cổ Quảng Trị đó. Anh nhớ hồi anh đi Quảng Trị năm 2023, đứng trước Thành cổ mà rợn người, cảm giác rất khó tả. Đất đá ở đó như thấm đẫm máu của cha ông mình vậy. Anh còn nhớ hôm đó trời nắng chang chang, đứng giữa cái nắng đó mà nghe hướng dẫn viên kể lại chuyện 81 ngày đêm, nghe mà ớn lạnh. Thấy thương những người lính năm xưa quá.

• Thành cổ Quảng Trị năm 1972: Trận chiến 81 ngày đêm diễn ra ác liệt.
• “Ville Martyre”: Người ta gọi Thành cổ là “thành phố tuẫn đạo” mà. Nghe đúng xót xa.
• Năm 2023: Anh đi Quảng Trị, ghé thăm Thành cổ, nghĩa trang Trường Sơn, rồi cả sông Thạch Hãn nữa. Không khí ở đó nó khác hẳn những nơi khác.

Anh nghĩ sau này Út có dịp cũng nên đi, để tận mắt chứng kiến, để hiểu thêm về lịch sử. Chứ đọc sách, xem phim thôi chưa đủ đâu. Trải nghiệm thật sự nó khác lắm. Mấy cái cột cờ, tường thành đổ nát, nó cứ ám ảnh anh mãi.

À, anh nhớ là nghe hướng dẫn viên nói ở Quảng Trị còn có địa đạo Vịnh Mốc nữa. Chỗ đó cũng hay lắm, lần sau anh nhất định phải đi.