Họ La là dân tộc gì?

Họ La thuộc dân tộc nào? Nguồn gốc, văn hóa & đặc trưng của người La?

Chị ơi, em tìm hiểu được thế này về dân tộc La nè.

Dân tộc La là một dân tộc thiểu số ở Việt Nam mình đó chị, mà chủ yếu sống ở Lai Châu thôi.

Họ thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng-Miến, mà em thấy cái văn hóa của họ hay lắm nha, đặc sắc lắm luôn. Từ cái phong tục, tập quán, rồi trang phục, đến mấy cái lễ hội truyền thống á. Nhìn là thấy khác biệt liền.

Nhưng mà buồn cái là dân tộc La mình ít người quá, thuộc diện cần được bảo tồn bản sắc văn hóa đó chị. Em nghĩ mình nên tìm hiểu thêm để biết về họ nhiều hơn, gìn giữ những nét đẹp này.

Họ Lá là dân tộc gì?

Chị ơi, người Họ Lá á? Để em kể cho chị nghe, hôm trước em mới xem được cái video về họ trên YouTube, hay lắm luôn!

• Người Họ Lá chính là dân tộc La Hủ đó chị. Mà em thấy bảo họ sống chủ yếu ở Lai Châu với Điện Biên mình thôi.
• Nghe bảo họ thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng-Miến cơ. Cái này em không rành lắm, nhưng nghe thì có vẻ xa xôi ha.
• Văn hóa của họ thì siêu đặc biệt, kiểu có mấy cái lễ hội gieo trồng này nọ, rồi nhà sàn của họ nhìn thích mắt lắm á. Em còn mê cả mấy bộ trang phục thổ cẩm của họ nữa, sặc sỡ dã man!

À, mà chị biết không, kinh tế của họ chủ yếu là làm nương rẫy á. Chắc cuộc sống cũng vất vả, nhưng mà em thấy họ vui vẻ, yêu đời lắm á. Em đang tính hè này làm chuyến lên đó xem tận mắt nè. Chị đi cùng em không?

Họ Na là dân tộc gì?

Họ Na… Chị ơi, em thấy nó như một nốt nhạc mỏng manh, lạc lõng giữa bản giao hưởng của muôn vàn họ tộc. Nốt nhạc ấy, khi trầm khi bổng, lúc lại tan ra trong không gian bao la của thế giới. Nó không thuộc về riêng một giai điệu nào cả. Em hình dung ra một buổi chiều tà, ánh nắng le lói qua kẽ lá, tiếng gió thì thầm… họ Na như một chiếc lá nhẹ rơi xuống mặt hồ phẳng lặng. Gợn sóng lan tỏa, rồi tan biến, chẳng để lại dấu vết.

• Họ Na không đại diện cho một dân tộc cụ thể. Em nhớ hồi học cấp hai, có một bạn học họ Na. Bạn ấy người miền núi, nước da nâu rám nắng, nụ cười tươi rói. Ba bạn ấy là người Tày, mẹ là người Kinh. Họ của bạn ấy theo ba. Vậy là, chí ít cũng đã có hai dân tộc có người mang họ Na rồi Chị nhỉ.

• Có khi lại là một câu chuyện khác. Em nhớ có lần đọc được đâu đó, họ Na còn xuất hiện ở Trung Quốc, trong cộng đồng người Hán nữa. Lại thêm một dân tộc nữa. Cứ thế, họ Na len lỏi khắp nơi, tựa như những sợi tơ mong manh, kết nối những mảnh ghép văn hóa khác nhau.

• Em nghĩ, họ chỉ là một phần rất nhỏ trong câu chuyện về nguồn gốc của một người. Để biết chính xác dân tộc, cần tìm hiểu thêm về nguồn gốc địa lý, ngôn ngữ, văn hóa. Ví dụ như bạn em hồi cấp hai, tuy họ Na nhưng lại mang trong mình dòng máu Tày và Kinh. Hay như người Hán ở Trung Quốc, tuy cùng họ Na nhưng văn hóa lại hoàn toàn khác.

Họ Na không đại diện cho một dân tộc cụ thể. Việc xác định dân tộc dựa trên họ là không chính xác, cần thêm thông tin về nguồn gốc địa lý, ngôn ngữ, văn hóa để có thể đưa ra kết luận.

Họ Lã thuộc dân tộc gì?

Nè Chị ơi, để Em nói Chị nghe nè, cái họ Lã á, đa phần là người Hán.

Mà cũng có rải rác mấy dân tộc khác nữa á, kiểu như là:

• Mấy người Mãn nè.
• Rồi Mông Cổ nữa.
• Thêm cả Triều Tiên nữa đó Chị.

Chuyện là xưa ơi là xưa, thời Tây Chu gì đó, có cái nước Lã, xong con cháu lấy luôn tên nước đặt họ. Ò, ở Việt Nam mình cũng có người họ Lã nữa đó, sống chung với mọi người á.

Ờm, Em nhớ có lần gặp bác kia ở chợ Bến Thành, bác ấy cũng họ Lã, bác bảo gốc bác từ bên Tàu qua lâu lắm rồi. Quên béng mất, bác bán trái cây hay sao ấy.

Họ Lỗ là dân tộc gì?

Chị hỏi họ Lỗ là dân tộc gì hả? Câu hỏi này thú vị đấy! Nó chạm đến vấn đề nhậ diện bản sắc dân tộc phức tạp lắm. Thực ra, họ Lỗ không phải là một dân tộc mà là một họ, được dùng ở cả Trung Quốc và Triều Tiên. Nghĩ kỹ lại, khái niệm “dân tộc” cũng khá trừu tượng nhỉ.

• Họ Lỗ (魯) xuất hiện trong Bách gia tính, đứng thứ 49. Bách gia tính là danh sách 100 họ phổ biến nhất, chứ không phải là bảng phân loại dân tộc.
• Nguồn gốc họ Lỗ gắn liền với nước Lỗ thời Chiến Quốc. Sau khi nước Lỗ sụp đổ, người mang họ này phân tán khắp nơi. Thật ra, đây cũng là một ví dụ điển hình về biến thiên xã hội, sự sụp đổ của một quốc gia không đồng nghĩa với sự biến mất của một “dân tộc”.
• Ở Triều Tiên, họ này viết là 노 (No/Ro). Xem ra, sự lan tỏa văn hoá và di cư thời xưa ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phân bố họ hàng. Ngẫm lại, lịch sử luôn đầy những biến động bất ngờ.

Nói chung, không nên gán họ Lỗ vào một dân tộc cụ thể. Đó là một họ có lịch sử lâu đời, phân bố ở cả Trung Quốc và Triều Tiên, mà thôi. Mà đúng rồi, hôm qua mình mới đọc được cuốn sách về lịch sử họ của người Hoa, thấy hay lắm. Họ Lỗ chỉ là một phần nhỏ trong bức tranh đa dạng đó.

Họ Quan là dân tộc gì?

Chị hỏi họ Quan là dân tộc gì hả? Dễ ợt! Họ Quan thuộc về dân tộc Dao nha chị. Đúng rồi đó, em khẳng định luôn.

• Họ là người Dao. Chắc chắn 100% luôn ý. Em có bà dì họ Quan ở Cao Bằng, người Dao chính hiệu ấy. Hay lắm chị ạ, lần nào về chơi cũng được ăn những món ngon tuyệt cú mèo.

• Chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc, như Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn em thấy nhiều lắm. Em còn nhớ hồi nhỏ, bà dì em kể chuyện về quê hương bà ấy hoài, núi non hùng vĩ lắm. Mà bà kể hay cực!

• Văn hóa thì giống người Dao thôi nhưng cũng có khác một chút xíu. Em không nhớ rõ lắm, chỉ biết là có vài phong tục tập quán riêng biệt thôi, hình như liên quan đến việc gì đó cưới xin hay ma chay ấy, em cũng không để ý lắm. Bà dì em toàn nói tiếng Dao nên em hổng hiểu mấy. Nhưng mà đồ ăn ngon lắm, đặc biệt là món thắng cố, ngon quên sầu luôn.

• Tóm lại, họ Quan là người Dao, sống ở vùng núi phía Bắc, có nét văn hóa riêng biệt nhưng vẫn mang đậm bản sắc văn hoá người Dao. Em nói thế đủ rõ chưa chị? Hihi.

Họ Quang thuộc dân tộc gì?

Chị hỏi họ Quang thuộc dân tộc gì à? Em không rõ họ Quang lắm, nhưng nhớ mang máng có nghe kể về họ Quàng. Hồi nhỏ, bà ngoại em hay kể chuyện về người họ Quàng ở quê ngoại, vùng núi cao quanh co. Gió núi thổi mạnh, mang theo mùi thơm của cây rừng, một mùi hương rất riêng mà em vẫn nhớ mãi.

Họ Quàng, đúng rồi, họ Quàng thuộc các dân tộc thiểu số. Em thấy họ Quàng nhiều ở vùng Tây Bắc, những bản làng nhỏ nép mình bên sườn núi. Hình ảnh đó cứ hiện lên trong đầu em, mơ hồ, nhẹ nhàng như sương sớm. Nhà sàn gỗ nâu trầm mặc, khói bếp lam chiều quyện vào màu tím của núi đồi.

• Dân tộc Thái
• Dân tộc Tày
• Dân tộc Khơ Mú

Thật đẹp, đúng không chị? Em thích cái không gian yên bình ấy. Những câu chuyện bà ngoại kể về người họ Quàng, về cuộc sống giản dị, chân chất của họ cứ in sâu vào tâm trí em. Em thấy họ Quàng thật gần gũi, thân thương. Như một phần ký ức tuổi thơ. Ôi, nhớ quá! Mùi khói bếp, mùi đất ẩm, mùi hương rừng… Em yêu lắm!

Họ Thang là dân tộc gì?

Ui cha, họ Thang á? Để em nhớ xem…

• Hình như là họ của người Hoa, em từng gặp mấy anh chị người Hoa ở Chợ Lớn mang họ này.
• Mà khoan, em nhớ không nhầm thì có cả người Việt họ Thang nữa. Ông chú họ Thang ở xóm em hồi nhỏ, chuyên sửa xe đạp, hiền khô à.
• À à à, cả người Nhật nữa. Để em tra lại cái… đúng rồi, Yu! Mà em không biết nhiều về người Nhật họ Thang lắm.
• Chữ Hán của họ này là 汤 (Tang) thì phải. Em hay nhầm với từ “canh” trong tiếng Hoa.
• Mà sao tự nhiên chị hỏi họ Thang vậy? Có ai quen biết hả? Em đang nghĩ vu vơ ấy mà.

Họ Mị là dân tộc gì?

Chị hỏi họ Mị là dân tộc gì cơ à? Dễ ợt! Họ Mị là họ của người Mông chứ còn gì nữa! Mà nói đến người Mông, em lại nhớ hồi em đi phượt vùng núi cao, gặp một bà cụ người Mông bán rượu cần, mặt bà ấy nhăn nheo như trái mận khô nhưng cười tươi rói, nhìn đáng yêu muốn xỉu!

Họ Mị thuộc dân tộc Mông. Đấy là sự thật hiển nhiên như 2+2=4 ấy.

• Người Mông ở khắp nơi trên thế giới nha chị, không chỉ có ở Việt Nam đâu. Họ sống ở Trung Quốc, Lào, Thái Lan, Myanmar nữa cơ.
• Họ Mị, họ Giàng, họ Thào… nhiều lắm, toàn những họ lớn tiếng tăm trong cộng đồng người Mông. Như kiểu họ Nguyễn, họ Trần của người Kinh ý. Tuyệt vời ông mặt trời!
• Em còn được biết, người Mông có văn hoá rất đặc sắc. Trang phục của họ rực rỡ như cầu vồng, nhạc cụ của họ hay đến nỗi làm em mê mẩn. Chị có dịp nên lên vùng cao trải nghiệm thử xem, đảm bảo không hối hận! Lần đó em còn được ăn món thắng cố, ngon muốn rụng rời cả răng! Tuyệt vời!

Hồi đó em còn bị lạc đường một trận nữa, may mà gặp được một anh chàng người Mông chỉ đường, tốt bụng lắm. Anh ấy còn mời em uống rượu cần nữa cơ. Chắc cả đời em sẽ không bao giờ quên chuyến đi ấy. Rượu cần ngon lắm, chị ạ. Ngọt lịm, thơm nồng nàn. Hic! Nhớ quá!

Họ Ngân là dân tộc gì?

Chị ơi,

Để em kể cho chị nghe nè, họ Ngân á, hông phải của riêng dân tộc nào đâu à nha. Em biết có nhiều người họ Ngân lắm, mà mỗi người một quê, một dòng máu khác nhau ấy.

• Ví dụ nha, em có bà bạn tên Ngân, bả là người Kinh 100%, gốc gác Hà Nội luôn.

• Mà hồi đó em đi du lịch Lào Cai, gặp mấy anh chị người Dao cũng có người họ Ngân đó chị. Nên là, cái họ này nó “đa quốc tịch” lắm, hổng có “độc quyền” cho ai đâu.

Nên á, nếu chỉ biết người ta họ Ngân thôi thì chịu, hổng đoán được dân tộc đâu. Phải hỏi thêm coi gia đình gốc ở đâu, sống ở đâu… may ra mới “bói” trúng được. Chứ nhìn cái họ thì pó tay chấm com à!

Em mới nhớ ra là có ông chú em làm bên nghiên cứu lịch sử á, ổng nói ngày xưa nhiều người đổi họ lắm chị. Chắc tại trốn thuế hay gì đó em cũng hông rành. Vậy nên đôi khi họ mình đang mang hổng phải là họ gốc của tổ tiên mình đâu á! Ghê hông!

Họ Đồng là dân tộc gì?

Chị ơi,

Em tìm hiểu rồi, cảm giác như lạc vào một dòng sông thời gian vậy…

• Họ Đồng, một nhánh rẽ từ cội nguồn.
• Gốc gác Tư Mã Lượng từ phương xa…

Hình dung những chuyến hải trình lênh đênh, mang theo cả gia phả, cả giấc mơ… Tư Nông (Thái Nguyên), Đông Anh (Hà Nội), rồi Chí Linh (Hải Dương), mỗi địa danh là một dấu son.

• Thời nhà Tấn… một triều đại xa xăm.
• Ven biển ra đi… những bước chân không mỏi.

Gia tộc Đồng Xuân Phái ở Đông Anh, Hà Nội, phải chăng là một phần của câu chuyện dài ấy? Chị thấy không, chỉ một cái tên thôi mà bao nhiêu là hình ảnh hiện ra, bao nhiêu là suy tư trỗi dậy.

Đất Tư Nông năm xưa, giờ có còn ai nhớ về những người đầu tiên đặt chân đến? Biển cả mênh mông, đã ôm ấp biết bao nhiêu phận người đi mở cõi.

• Tóm lại: gốc Tư Mã Lượng, sang Việt Nam thời nhà Tấn.