Tên cũ của tỉnh Quảng Ninh là gì?

Quảng Ninh – cái tên vang danh với vịnh Hạ Long kỳ quan thiên nhiên thế giới, với những bãi tắm đẹp mê hồn và những di sản văn hóa lịch sử đồ sộ. Nhưng ít ai biết rằng, cái tên Quảng Ninh hiện tại chỉ là một dấu ấn tương đối mới trong dòng chảy lịch sử lâu dài của vùng đất này. Trải qua bao biến thiên thăng trầm của đất nước, vùng đất trù phú nằm ở cực Đông Bắc của Tổ quốc đã từng mang nhiều tên gọi khác nhau, phản ánh sự thay đổi về biên giới hành chính, sự phát triển kinh tế – xã hội và cả những thăng trầm lịch sử. Vậy trước khi được gọi là Quảng Ninh, vùng đất này mang tên gì? Câu trả lời không đơn giản chỉ là một cái tên duy nhất.

Trước năm 1948, vùng đất nay là tỉnh Quảng Ninh không tồn tại dưới dạng một tỉnh thống nhất. Thay vào đó, nó được chia cắt thành nhiều đơn vị hành chính nhỏ hơn, tạo nên một bức tranh địa lý hành chính phức tạp. Một phần quan trọng thuộc tỉnh Hải Ninh, bao gồm khu vực Móng Cái và các vùng phụ cận, nơi mà từ lâu đã nổi tiếng với hoạt động thương mại sầm uất, là cửa ngõ giao thương quan trọng với Trung Quốc và các nước khác trong khu vực. Hình ảnh những đoàn thuyền buôn tấp nập cập cảng, tiếng nói cười rộn rã của thương nhân đủ sắc tộc hòa quyện vào nhau đã tô đậm nên bức tranh sống động về một Hải Ninh giàu có và năng động. Tuy nhiên, Hải Ninh chỉ là một phần, chưa bao quát hết toàn bộ diện tích của Quảng Ninh ngày nay.

Bên cạnh Hải Ninh, một đơn vị hành chính khác cũng đóng vai trò không nhỏ trong bức tranh lịch sử này chính là khu đặc biệt Hòn Gai. Với vị trí địa lý thuận lợi, Hòn Gai trở thành trung tâm kinh tế quan trọng, thu hút sự chú ý của chính quyền. Tính đặc biệt của khu vực này thể hiện qua việc nó được đặt thành một khu riêng biệt, quản lý độc lập, khác hẳn với mô hình hành chính thông thường. Sự tồn tại song song của Hải Ninh và khu đặc biệt Hòn Gai phản ánh sự phức tạp trong quản lý hành chính của thời kỳ đó, cũng như sự phát triển không đồng đều giữa các vùng miền.

Mãi đến năm 1948, một bước ngoặt lớn đã diễn ra. Hải Ninh và khu đặc biệt Hòn Gai, hai thực thể hành chính từng tồn tại riêng biệt, chính thức được hợp nhất thành tỉnh Quảng Yên. Đây là một sự kiện đánh dấu quá trình thống nhất quản lý, tạo tiền đề cho sự phát triển toàn diện của vùng đất này. Tên gọi Quảng Yên tồn tại được một thời gian ngắn, phản ánh sự sắp xếp hành chính nhằm mục đích quản lý hiệu quả hơn. Tuy nhiên, lịch sử vẫn chưa dừng lại ở đó.

Chỉ 7 năm sau, vào năm 1955, tên gọi Quảng Ninh chính thức ra đời, thay thế cho Quảng Yên. Cái tên Quảng Ninh mang trong mình một ý nghĩa sâu sắc, phản ánh sự thay đổi về mặt địa lý, dân cư và kinh tế – xã hội của vùng đất này. Từ đó đến nay, Quảng Ninh đã phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những tỉnh có nền kinh tế năng động, thu hút đầu tư lớn và giữ một vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của cả nước. Tên gọi Quảng Ninh hiện nay, dù chỉ mới xuất hiện hơn nửa thế kỷ, đã trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức và lịch sử hào hùng của vùng đất này. Nó là minh chứng cho sự phát triển bền vững và khát vọng vươn lên của người dân Quảng Ninh.