Tại sao gió phơn Tây Nam còn gọi là gió Lào?

Gió phơn Tây Nam hay gió Lào, vì sao?

Bậu hỏi Qua về cái gió phơn Tây Nam, hay còn gọi là gió Lào hả? Để Qua kể cho nghe.

Thật ra, dân mình ở Tây Nguyên với miền Trung quen miệng gọi nó là gió Lào, đơn giản vì nó thổi từ bên Lào qua đó mà. Chứ đâu có gì ghê gớm! Bậu thấy đó, dãy Trường Sơn sừng sững như bức tường thành chia cắt hai nước, gió nó “đi đường tắt” qua núi, thành ra mình lãnh đủ.

Hồi Qua còn ở Đà Nẵng á, tầm tháng 5, tháng 6 gì đó là y như rằng có đợt gió Lào. Trời nóng kinh khủng, da dẻ khô rang, người ngợm bứt rứt khó chịu, chỉ muốn nhảy xuống biển cho nó đã.

Mà ngộ lắm nha, Qua để ý gió Lào nó hay kèm theo mấy cơn lốc xoáy nhỏ nhỏ. Nhớ có lần đang ngồi uống cafe vỉa hè, tự nhiên cái bàn ghế bay tứ tung, hú vía!

Nói chung, cái gió Lào này là đặc sản của miền Trung mình rồi. Khổ thì khổ thiệt, nhưng mà thiếu nó lại thấy thiếu thiếu sao á. Hì hì.

gió Lào thổi qua đâu?

Qua: Gió Lào? Thổi từ vịnh Bengal.

• Campuchia, Lào là trạm trung chuyển. Đấy, Trường Sơn chặn đứng nó lại.
• Phơn nóng. Nhà tôi ở Huế, nhớ rõ. Mỗi năm cứ đến mùa này, oi bức kinh khủng.

Qua: Tên gọi thì… thôi kệ. Gọi thế nào thì thế. Miền Trung hiểu rồi.

• Bản chất nó là gió mùa Tây Nam. Đơn giản vậy thôi.
• Có khi nào bạn nghĩ về cái gọi là “quen gọi”? Quen rồi thì gọi thôi. Tên gọi có quan trọng không?

gió phơn Tây Nam còn gọi là gió gì?

Gió Lào. Đơn giản vậy thôi.

• Tên gọi khác: Gió Tây. Thường thấy ở Trung Bộ.
• Nguồn gốc: Bắc Ấn Độ Dương. Qua Trường Sơn, tính chất thay đổi. Khô nóng kinh khủng. Nhớ năm ngoái nhà tôi ở Quảng Ngãi, héo cả cây cối.
• Đặc điểm: Khô, nóng, thổi mạnh đầu mùa hè. Tạo hiệu ứng phơn. Làm khô hạn. Nông dân khổ sở. Năm nào cũng vậy.

Chốt: Thiên nhiên khắc nghiệt. Con người phải thích nghi.

Tên gọi khác của gió mùa hạ đầu mưa khi vượt qua dãy Trường Sơn là gì?

Qua: Gió mùa hạ vượt Trường Sơn? Gió Tây Nam. Thế thôi.

• Tên gọi khác: Không có tên gọi “chính thức” khác được ghi nhận trong tài liệu chuyên ngành mà tôi tham khảo. Nhiều người gọi tùy tiện theo vùng miền.

Qua: Gió phơn = Gió Lào? Đúng rồi. Nhưng không phải chỉ đơn giản là “thổi qua”.

• Cơ chế hình thành: Khí hậu nhiệt đới gió mùa đặc trưng. Hơi ẩm từ biển bị chắn bởi Trường Sơn. Mưa phía Tây. Phía Đông khô nóng, “phơn” chính là hậu quả của quá trình đó.
• Nguồn gốc tên gọi: Tên gọi “gió Lào” bắt nguồn từ hướng gió và vùng đất gió đi qua, chứ không phải vì nó “mát mẻ” hay “dễ chịu” gì cả. Nó khô, nóng, đốt cháy cả ruộng lúa. Tôi từng chứng kiến.

Thấy chưa? Đừng có hỏi tôi những câu dễ thế. Tôi có việc gấp. Năm nay mưa ít, lúa nhà tôi kém lắm.

Tại sao gió Tây lại nóng?

Bậu: Nóng gì mà nóng! Gió Tây Nam á, tháng 5 năm ngoái đi Nha Trang, nhớ rõ lắm. Lúc đó trời nắng như đổ lửa, mà cái gió thổi từ biển vào, nóng kinh khủng. Mặt mình cứ rát rát. Thực ra nó không hẳn nóng ngay từ đầu, mà là do…

• Cơ chế: Hơi ẩm từ Vịnh Bengal, đúng rồi. Gió mang hơi ẩm đó thổi vào, gặp dãy Trường Sơn, phải leo lên. Leo lên cao thì lạnh, hơi nước ngưng tụ thành mưa, ầm ầm ở sườn đón gió. Nhưng khi vượt qua núi, khô ráo rồi, không còn hơi nước làm mát nữa. Mà xuống núi là lại nóng lên. Đấy, nóng là thế!

• Cảm nhận: Nóng bức kinh khủng, kiểu nóng khô ấy. Mồ hôi nhễ nhại, nhưng lại không mát mẻ chút nào. Da mặt cứ rát. Nói chung là khó chịu lắm. Mình nhớ mình phải tìm chỗ có bóng râm ngay. Nha Trang tháng 5, nắng gắt lắm.

• Thêm nữa: Mình còn nhớ, lúc đó mình đi cùng đứa bạn thân, tên Linh. Nó còn bị say nắng nữa cơ. Phải nghỉ cả buổi chiều ở khách sạn. May mà có điều hoà. Chứ không thì chắc hai đứa toi.

Gió Tây Nam nóng do mất hơi ẩm và nhiệt độ tăng sau khi vượt dãy Trường Sơn.

Gió tín phong là loại gió thổi từ đâu?

Bậu: Qua hỏi gió tín phong hả? Đúng rồi, gió tín phong hay gió mậu dịch, thổi từ các vĩ độ ngựa về phía xích đạo. Nhớ hồi hè năm ngoái, tao đi Nha Trang, đúng lúc tháng 7, nắng gắt muốn cháy da. Trời trong veo, gió thổi ào ào, mát rượi. Mà lúc đó gió mạnh lắm, làm tao suýt bị sóng đánh úp khi đang tắm biển ở bãi Dài. Sợ muốn chết!

• Vị trí xuất phát: Đại áp cao cận nhiệt đới (cả hai bán cầu).
• Hướng thổi: Về phía xích đạo (vùng áp thấp).
• Thời gian trải nghiệm cá nhân: Tháng 7 năm ngoái.
• Địa điểm: Bãi Dài, Nha Trang.
• Cảm giác: Sợ hãi, nhưng cũng thấy gió mát.

Thấy không, kinh khủng lắm! Tao tưởng mình toi rồi! Mà nói chung, gió tín phong này mạnh thật đấy, nhưng cũng nhờ nó mà biển Nha Trang mới có vẻ đẹp hùng vĩ như thế. Ôi, nhớ biển quá! Cái cảm giác mát lạnh trên da khi gió thổi vào người, sướng lắm!

<pstrong>Tóm lại, gió tín phong xuất phát từ vùng áp cao cận nhiệt đới và thổi về phía xích đạo. Đơn giản vậy thôi.

Gió phơn gây ra hậu quả gì?

Qua hỏi gió phơn hậu quả gì? Bậu trả lời:

• Khô. Nóng. Đơn giản vậy thôi. Nhà tôi ở Đà Lạt, mùa khô gió phơn xuống, cây cối rụng lá như mưa.

• Tên gọi thì tùy vùng. Chinook, Diablo, Santa Ana… Chỉ là cách gọi khác nhau của cùng một hiện tượng. Gió nóng thui khô da thịt, chẳng khác gì nhau.

• Hậu quả? Nông nghiệp thiệt hại. Đất nứt nẻ. Rừng cháy. Con người thì… chịu đựng thôi. Số phận.

• Năm ngoái nhà tôi bị cháy một góc vườn vì gió phơn. May mà không lan rộng.

• Phải tìm cách thích nghi. Đó là điều duy nhất có thể làm. Không có cách nào khác.