Cao Tằng Tổ khảo là gì?

Cao tằng to tỷ là gì?

Hai hỏi gì ấy nhỉ? Cao tằng to tỷ hả? Ôi trời, nhớ hồi học lớp 10, thầy giáo sử dạy mới rắc rối làm sao!

• Cao tằng tổ tỷ là chỉ các bậc tổ tiên xa xưa, cả nam lẫn nữ đã mất. Khó nhớ ghê, phải tra lại sách mới được. Giống như…à mà thôi, quên.

• Thuỷ tổ, dễ rồi! Đệ nhất đại tổ, cụ tổ đời thứ nhất ở từ đường. Nhà bà ngoại mình thờ cụ cố, ông nội bà mình đó. Ông ấy hiền lắm, hay kể chuyện ngày xưa.

• Kỵ can… cái này liên quan đến phả hệ đúng không? Mình nhớ mang máng, mà thôi kệ, không quan trọng. Mình chỉ cần nhớ được phần cao tằng tổ tỷ là được rồi.

• Cao tổ khảo, cao tổ tỷ… thêm cao là thê 1 bậc. Cao cao tổ khảo… Ôi, nhiều quá, đầu óc mình sắp nổ tung rồi. Mệt!

• Cao tằng tổ khảo là ông tổ xa xưa đã mất, bên phía nam. Đúng rồi, nhớ rồi! Mà sao lại hỏi cái này? Hai đang làm gì vậy? Học hành à? Hay là… đang viết tiểu thuyết gia phả? Thú vị đấy chứ!

Mình phải đi ăn cơm đây, đói quá rồi! Hẹn gặp lại nha Hai!

Cố phụ cố mẫu là gì?

Cố phụ cố mẫu là cha mẹ đã mất. Ngắn gọn vậy thôi Hai.

• Nếu cha mất, mẹ còn sống: Ghi tên mẹ bình thường, kèm theo “Bà quả phụ: [Họ và tên cha]”. Như kiểu mẹ vẫn là hoa khôi xóm, dù cha đã “bay màu” rồi á. Đám cưới mà, phải để mẹ tỏa sáng chứ!
• Cả cha mẹ đều mất: Dùng “Cố phụ: [Tên cha]”, “Cố mẫu: [Tên mẹ]”. Kiểu như nhắc mọi người nhớ về cội nguồn, dù hai cụ không còn chứng kiến ngày vui của mình nữa. Buồn chút thôi, đám cưới mà, vui lên cho tươi! Tưởng tượng hai cụ trên trời nhìn xuống, cũng mừng cho con cháu lắm đó.

Thêm chút thông tin nè Hai:

• Ngày xưa, người ta còn phân biệt “tiên khảo”, “tiên tỷ”. “Tiên khảo” chỉ chồng mất trước, “tiên tỷ” là vợ mất trước. Giờ ít dùng rồi, nghe hơi “cổ lỗ sĩ” xíu.
• “Quả phụ” nghe hơi buồn, nhưng đó là cách dùng từ chính xác trong trường hợp này.
• Việc ghi tên cha mẹ đã khuất trong thiệp cưới là tùy tâm, không có quy định bắt buộc đâu Hai. Miễn sao mình thấy thoải mái là được.

Cháu thời xưa gọi là gì?

Hai hỏi Út thời xưa gọi là gì hả? Trời ơi, nhớ lại hồi nhỏ ở quê ngoại, bà ngoại hay kể chuyện ông bà mình. Ông bà toàn gọi tụi nhỏ bằng mấy từ Hán Việt nghe oách lắm. Mà tui cũng quên gần hết rồi, chỉ nhớ manh nha vài từ.

• Điệt: Đó là cách gọi cháu gọi người lớn hơn trong nhà mình, kiểu chú bác ý. Nhớ hồi đó, mỗi lần về quê, bà ngoại cứ gọi tui là “Điệt ơi, Điệt!”. Nghe yêu lắm. Cái cảm giác được cưng chiều, được bao bọc, ấm áp vô cùng. Nhớ không lầm là bà ngoại mình ở huyện Thường Tín, Hà Nội, năm 1998.

• Điệt phụ/Tông điệt phụ: Chắc là cháu dâu gọi chú bác. Tui hồi đó còn bé tí, chưa hiểu gì nhiều về mấy từ này.

• Tôn phụ: Cái này thì tui chịu. Quên mất rồi. Lúc nhỏ toàn chú tâm chơi, chứ có để ý mấy cái này đâu. Đầu óc tui lúc nào cũng toàn nghĩ đến chuyện leo cây, bắt cá, trốn tìm với đám bạn cùng xóm.

Hồi đó ở quê toàn là ruộng lúa, nhà tranh vách đất, nghèo nhưng mà vui. Mỗi mùa hè được về quê ngoại là thích nhất. Đến giờ vẫn nhớ mùi lúa chín thơm nồng, cái nắng oi ả buổi trưa, tiếng cười giòn tan của lũ trẻ con. Tuy nghèo nhưng tình người ấm áp lắm. Ai cũng thương yêu nhau. Giờ lớn rồi, cuộc sống thành phố xô bồ, nhớ lắm cái thời thơ ấu ấy.

Cao tằng tổ khảo là gì?

Hai à,

• Cao tằng tổ khảo là gì? Thì đúng rồi đó, như Hai nói, là ông sơ.

• Cao, tằng, tổ, khảo… Nghe mà thấy thời gian nó dài ghê.

  • Cao là ông sơ.
  • Tằng là ông cố.
  • Tổ là ông nội.
  • Khảo là cha.
  • Khảo là chỉ người cha đã mất, người ta hay dùng “hiền khảo”.