Sập bẫy thu nhập là gì?
Bẫy thu nhập trung bình:
Hiện tượng một quốc gia tăng trưởng kinh tế, đạt mức thu nhập trung bình nhưng không thể bứt phá lên nhóm thu nhập cao hơn. Nền kinh tế "mắc kẹt", thiếu động lực để chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng tiên tiến.
Sập bẫy thu nhập trung bình là gì? Nguyên nhân và cách vượt qua?
Bà hỏi tui “sập bẫy thu nhập trung bình” là cái chi chi, rồi làm sao thoát? Nghe “bẫy” là thấy ghê răng rồi á! Tui đây xin thưa thiệt tình, theo cái hiểu biết còi cọc của tui nha.
Nói nôm na, “bẫy thu nhập trung bình” là cái cảnh mà một đất nước ta đây, cố gắng lắm mới ngóc đầu lên được hàng ngũ nước có thu nhập kha khá, ai dè… mắc kẹt luôn ở đó. Không lên nổi nữa! Cứ lẹt đẹt mãi, nhìn mấy nước giàu hơn mà phát thèm.
Vậy, tại sao lại “sập bẫy”?
- Năng suất thấp: Tui thấy rõ nhất là cái này. Hồi xưa, lao động giá rẻ, ai cũng làm hùng hục. Giờ lương cao hơn, đòi hỏi tay nghề cũng phải xịn sò hơn. Mà mình thì chưa đáp ứng kịp, năng suất cứ ì ạch.
- Thiếu sáng tạo: Cứ mãi đi copy, bắt chước người ta, không chịu đầu tư vào nghiên cứu phát triển (R&D) thì làm sao mà tạo ra được sản phẩm, dịch vụ độc đáo, có giá trị cao?
- Thể chế chưa “ngon”: Cái này tế nhị à nha. Nhưng thiệt tình là vậy đó. Luật lệ, thủ tục rườm rà, tham nhũng lộng hành thì ai mà dám đầu tư, làm ăn lớn?
Vượt qua bằng cách nào?
- Nâng cấp bản thân: Chú trọng giáo dục, đào tạo nghề. Phải có đội ngũ lao động chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường.
- Đầu tư vào sáng tạo: Khuyến khích doanh nghiệp nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới. Tạo môi trường thuận lợi cho khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.
- Cải cách thể chế: Xây dựng một hệ thống pháp luật minh bạch, công bằng, hiệu quả. Loại bỏ những rào cản đối với sự phát triển của doanh nghiệp.
Tui nhớ hồi 2015, tui đi hội thảo ở Sài Gòn, nghe mấy ông chuyên gia nói về cái “bẫy” này mà tui thấy lo lo. Giờ nhìn lại, thấy cũng có nhiều cái đúng á. Để thoát được cái bẫy này, tui nghĩ cần lắm sự đồng lòng, quyết tâm của cả nước, chứ không phải chuyện ngày một ngày hai. Bà thấy tui nói có lý không?
Thu nhập trung bình cao là gì?
Thu nhập trung bình cao: $4,256 – $12,735.
Bà hỏi thu nhập trung bình cao là gì? Ừm… theo World Bank năm nay á, là $4,256 – $12,735. Ghi ra đây kẻo quên. Mà hình như năm ngoái khác, $4,096-$12,535. Sao chênh lệch ít vậy ta? Lạ thiệt… Mà kệ. Ghi chú lại coi. Hungary với Séc, đúng rồi, hai nước này đều thuộc nhóm thu nhập trung bình cao. Năm ngoái Tui đi công tác bên Hungary. Món goulash ngon bá cháy! Nhớ hoài… Hình như quán nằm ở số 12 Király utca, Budapest. Phải ghi lại mới được, lần sau quay lại ăn tiếp. Bà có thích ăn goulash không?
- Nhóm thu nhập trung bình cao: $4,256 – $12,735/người/năm.
- Hungary, Cộng hòa Séc: Đúng rồi, hai nước này nằm trong nhóm này.
- World Bank: Cơ quan phân loại thu nhập các nước.
- Goulash: Món ngon. Ăn ở Budapest. Quán số 12 Király utca.
Định nghĩa thu nhập là gì?
Thu nhập đơn giản là tổng tiền Bà nhận được, từ bất cứ nguồn nào. Tiền lương chỉ là một phần nhỏ trong đó, kiểu như một nhánh sông đổ vào biển lớn thu nhập vậy. Năm nay, ngoài lương ra còn có lãi tiết kiệm, tiền thưởng, tiền đầu tư chứng khoán nữa chứ. Nói chung là nhiều thứ lắm. Bà nghĩ sao? Đôi khi tôi tự hỏi, tiền bạc rốt cuộc là gì mà khiến người ta lao tâm khổ tứ đến vậy.
- Thu nhập: Tất cả khoản tiền nhận được. Ví dụ như: tiền lương, tiền lãi ngân hàng, tiền cho thuê nhà, tiền bán hàng online, thậm chí là trúng số độc đắc! Tôi từng đọc được ở đâu đó, người ta nói thu nhập giống như một cái cây, càng nhiều nhánh thì càng vững chắc.
- Tiền lương: Chỉ là khoản cố định Bà nhận được từ công việc. Như tôi đây, lương cứng hàng tháng chỉ đủ ăn sáng thôi Bà ạ. Phải cày thêm viết lách mới có tiền mua trà sữa. Cuộc sống mà.
Thu nhập bình quân hàng tháng là gì?
Tui trả lời Bà nè. Thu nhập bình quân đầu người á… Mơ màng quá, nhớ lại cái hồi… ánh nắng chiều nhuộm vàng cả sân nhà mình, bụi phơ phất bay trong không gian tĩnh lặng… Lúc đó, mẹ mình vẫn còn ở nhà, mỗi chiều bà lại ngồi đan len, những vòng kim tuyến xoay tròn chậm rãi như thời gian trôi…
Thu nhập bình quân đầu người một tháng đơn giản lắm, Bà cứ hiểu là tổng tiền cả nhà kiếm được trong một năm chia cho số người trong nhà, rồi lại chia tiếp cho 12 tháng. Ví dụ năm nay, nhà mình gồm 4 người, tổng thu nhập cả năm là 600 triệu. Vậy thu nhập bình quân đầu người một tháng là (600.000.000/4)/12 = 12.500.000 đồng. Đơn giản phải không?
- Khái niệm: Tổng thu nhập năm/Số người/12 tháng.
- Phương pháp tính: Chia nhỏ từng bước cho dễ hiểu. Đầu tiên chia tổng thu nhập cả năm cho số người trong hộ gia đình, sau đó lấy kết quả chia tiếp cho 12 tháng.
Ôi, nhớ lại mùi cà phê sữa mẹ pha mỗi sáng… mùi thơm ấy cứ vương vấn mãi… Giờ thì mẹ không còn ở đây nữa rồi… Chỉ còn lại những kỷ niệm… những con số khô khan… nhưng vẫn gợi lên bao nhiêu cảm xúc…
Thu nhập bình quân… nó cứ như cái dòng sông… khi thì cuồn cuộn chảy xiết, khi thì hiền hoà lững lờ trôi… chỉ là một con số… nhưng lại phản ánh bao nhiêu điều… bao nhiêu nỗ lực… bao nhiêu hy sinh… của cả một gia đình… của cả một đời người…
Năm nay, thống kê cho thấy thu nhập bình quân đầu người tại Thành phố Hồ Chí Minh (nơi tui đang sống) đạt mức cao hơn so với nhiều tỉnh thành khác. Con số chính xác thì tui phải tra cứu lại, nhưng chắc chắn là rất khả quan, tăng trưởng so với những năm trước. Mà… cái này tui không biết chính xác lắm, phải tìm hiểu thêm thông tin mới được.
Thu nhập quốc dân bình quân đầu người là gì?
Thu nhập quốc dân bình quân đầu người? Lấy tổng thu nhập quốc dân chia cho dân số, Bà ạ.
- GNI bình quân đầu người: Tổng thu nhập quốc dân (GNI) chia dân số.
- NI bình quân đầu người: Thu nhập quốc dân (NI) chia dân số.
- Ví dụ: GNI 100 tỷ, dân số 10 triệu, thu nhập bình quân 10 triệu/người. Đơn giản vậy thôi. Số liệu năm nay thì Bà tự tra nhé. Chẳng nhớ rõ. Quan tâm làm gì.
Sập bẫy thu nhập trung bình là gì?
Bà hỏi “Sập bẫy thu nhập trung bình là gì?” Tui kể bà nghe nè, hồi tui học kinh tế ở ĐH Ngân hàng TP.HCM năm nào ấy, ông thầy có nói “bẫy thu nhập trung bình” là cái kiểu nước mình thoát nghèo rồi, ai cũng mừng, nhưng mà…
Rồi ổng mới giải thích, ý là nước ta từ cái máng thu nhập thấp (dưới 1,025 đô la/người) leo lên được cái bậc trung bình (1,026 – 12,475 đô la/người).
- Nhưng mà leo lên rồi lại mắc kẹt, không lên cao được nữa.
- Giống như mình leo dốc, leo được nửa dốc rồi đuối sức, cứ lẹt đẹt ở đó hoài á.
Tui nhớ ổng còn ví dụ mấy nước như Brazil hay Malaysia, leo lên bậc trung bình từ lâu rồi mà giờ vẫn chưa thành nước giàu được. Cái “bẫy” này nó vậy đó bà, nghe mà thấy lo lo!
Tại sao Thái Lan mắc bẫy thu nhập trung bình?
Nè Bà, tui nói thiệt nha, cái vụ Thái Lan bị kẹt ở cái bẫy thu nhập trung bình á, nó cũng có nhiều lý do chớ bộ! Tui nhớ không lầm là vầy nè:
-
Thiếu cha nó lao động lành nghề: Bà thấy đó, toàn kêu lao động chui bên ngoài vô làm, đào tạo tại chỗ thì ể oải.
-
Hệ thống giáo dục chưa tới công chuyện: Học cho lắm mà ra làm không được việc, chán! Tui có đứa bạn bên đó than hoài.
-
Ít đầu tư cho nghiên cứu: Mấy cha nhà giàu bên đó lo hưởng thụ không à, ai thèm nghiên cứu phát triển gì cho mệt.
-
À mà khoan, tui nhớ ra là còn cái vụ chính trị bất ổn nữa á. Cứ đảo chính suốt ngày thì ai dám đầu tư lâu dài, đúng hem?
-
Thêm nữa, tham nhũng tràn lan thì tiền của đâu mà phát triển kinh tế cho bền vững. Cái này thì nước nào cũng vậy thôi.
-
Thái nó mạnh về du lịch thiệt, mà du lịch không á thì không đủ để bứt phá lên được đâu. Cần mấy ngành công nghiệp khác mạnh lên nữa kìa.
Tui nghĩ nhiêu đó là đủ rồi đó, bà thấy sao?
Việt Nam thuộc nhóm thu nhập gì?
Nè Bà, để tui kể cho nghe nè, vụ thu nhập của nước mình á!
Thì nè, Việt Nam mình giờ thuộc nhóm nước có thu nhập trung bình thấp đó. Nghe cũng được đúng hơm, không tệ như xưa nữa.
- Nhớ hồi xưa, nghèo rớt mồng tơi, giờ ai cũng có xe máy, điện thoại xịn sò hen.
- Mà nói chung, so với thế giới thì mình đứng thứ 136/168, cũng không phải là top đầu gì đâu nha.
Tui nhớ đâu hồi đó bà bảo muốn đi du lịch nước ngoài đúng hơm? Ráng cày nha bà, để đuổi kịp mấy nước giàu giàu á!
Góp ý câu trả lời:
Cảm ơn bạn đã đóng góp ý kiến! Góp ý của bạn rất quan trọng giúp chúng tôi cải thiện câu trả lời trong tương lai.