Chủ tịch Hội đồng Quản trị nắm giữ bao nhiêu cổ phần?

Quyền Lực Ngầm và Số Cổ Phần Thực Tế của Chủ tịch HĐQT: Một Góc Nhìn Khác

Khi bàn về quyền lực trong một doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp Nhà nước, chúng ta thường nhìn vào vị trí Chủ tịch Hội đồng Quản trị (HĐQT). Câu hỏi đặt ra là: Chủ tịch HĐQT nắm giữ bao nhiêu cổ phần? Câu trả lời có vẻ đơn giản, nhưng ẩn sau đó là một bức tranh phức tạp về quyền lực, trách nhiệm và cả những kẽ hở pháp lý.

Theo quy định, Chủ tịch HĐQT tại doanh nghiệp Nhà nước nếu nắm giữ trên 50% vốn thì không được phép kiêm nhiệm chức vụ Tổng Giám đốc. Điều này nhằm đảm bảo sự phân quyền, tránh tình trạng lạm quyền và xung đột lợi ích. Quyền bổ nhiệm Tổng Giám đốc thuộc về HĐQT, cho thấy vai trò kiểm soát và định hướng của HĐQT đối với hoạt động điều hành của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là, pháp luật hiện hành không quy định cụ thể về số lượng cổ phần tối thiểu hay tối đa mà Chủ tịch HĐQT được phép nắm giữ. Điều này mở ra một khoảng trống, một vùng “xám” nơi quyền lực thực tế có thể được củng cố và vận hành một cách tinh vi hơn.

Vậy, điều gì thực sự quan trọng hơn số cổ phần trên giấy tờ?

• Ảnh hưởng đến quyết định: Số cổ phần mà Chủ tịch HĐQT nắm giữ có thể không quá lớn, nhưng nếu ông/bà ta có khả năng thuyết phục, gây ảnh hưởng đến các cổ đông khác, đặc biệt là các cổ đông lớn khác, thì sức mạnh thực tế của Chủ tịch HĐQT có thể vượt xa số lượng cổ phần sở hữu.
• Mạng lưới quan hệ: Một Chủ tịch HĐQT với mạng lưới quan hệ rộng rãi, kết nối chặt chẽ với các cơ quan quản lý Nhà nước, các đối tác kinh doanh quan trọng, có thể tạo ra những lợi thế cạnh tranh đáng kể cho doanh nghiệp. Quyền lực này không thể đo đếm bằng cổ phần.
• Kiểm soát thông tin: Khả năng kiểm soát dòng chảy thông tin, định hình dư luận trong nội bộ doanh nghiệp và thậm chí cả bên ngoài, cũng là một công cụ quyền lực hiệu quả. Chủ tịch HĐQT có thể sử dụng quyền lực này để định hướng các quyết định và củng cố vị thế của mình.

Hệ lụy và những điều cần xem xét:

Việc thiếu quy định cụ thể về số lượng cổ phần mà Chủ tịch HĐQT được phép nắm giữ có thể dẫn đến những hệ lụy sau:

• Nguy cơ thao túng: Nếu Chủ tịch HĐQT nắm giữ một lượng cổ phần không đủ lớn để chi phối trực tiếp, nhưng lại có quyền lực quá lớn do các yếu tố khác, có thể tạo ra nguy cơ thao túng doanh nghiệp vì lợi ích cá nhân hoặc nhóm lợi ích.
• Giảm tính minh bạch: Việc khó xác định được sức mạnh thực sự của Chủ tịch HĐQT có thể làm giảm tính minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp, gây khó khăn cho việc kiểm soát và giám sát.

Kết luận:

Số lượng cổ phần mà Chủ tịch HĐQT nắm giữ chỉ là một phần của bức tranh. Quyền lực thực tế của Chủ tịch HĐQT còn được định hình bởi nhiều yếu tố khác như khả năng gây ảnh hưởng, mạng lưới quan hệ và khả năng kiểm soát thông tin. Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản trị doanh nghiệp, cần có những quy định chặt chẽ hơn về quyền hạn và trách nhiệm của Chủ tịch HĐQT, đồng thời tăng cường giám sát và kiểm soát từ các cơ quan chức năng và cộng đồng. Hơn cả số cổ phần trên giấy tờ, sự minh bạch và trách nhiệm giải trình mới là chìa khóa để một Chủ tịch HĐQT có thể thực sự dẫn dắt doanh nghiệp phát triển bền vững.