Xét nghiệm máu có bao giờ sai không?

Xét nghiệm máu: “Kim chỉ nam” có thực sự hoàn hảo?

Xét nghiệm máu, một công cụ chẩn đoán y khoa vô cùng phổ biến, thường được ví như “kim chỉ nam” giúp bác sĩ định hướng bệnh tình. Tuy nhiên, liệu “kim chỉ nam” này có thực sự hoàn hảo, hay vẫn có những “sai số” tiềm ẩn? Câu trả lời, dù có thể khiến nhiều người bất ngờ, là: có.

Không một xét nghiệm máu nào, dù hiện đại đến đâu, có thể đảm bảo độ chính xác tuyệt đối 100%. Bản chất của việc xét nghiệm máu là phân tích các thành phần trong máu, và quá trình này, dù được chuẩn hóa cao, vẫn dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khách quan và chủ quan.

Chúng ta có thể hình dung quá trình xét nghiệm máu như một dây chuyền sản xuất với nhiều công đoạn. Bất kỳ sai sót nào ở một công đoạn cũng có thể dẫn đến sai lệch kết quả cuối cùng. Các giai đoạn chính bao gồm:

• Lấy mẫu máu: Đây là khâu đầu tiên và vô cùng quan trọng. Kỹ thuật lấy mẫu không chuẩn xác, ví dụ như sử dụng kim tiêm không phù hợp, lấy máu ở vị trí không đảm bảo vô trùng, hoặc thời gian garo quá lâu, đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng mẫu máu và gây sai số. Thậm chí, tâm lý của bệnh nhân cũng có thể tác động đến một số chỉ số, ví dụ như đường huyết.

• Vận chuyển và bảo quản mẫu: Sau khi lấy, mẫu máu cần được vận chuyển và bảo quản đúng cách, tuân thủ các quy định về nhiệt độ và thời gian. Việc vận chuyển chậm trễ hoặc bảo quản không đúng cách có thể làm thay đổi các thành phần trong máu, dẫn đến kết quả không chính xác.

• Phân tích mẫu trong phòng thí nghiệm: Đây là công đoạn sử dụng các thiết bị và hóa chất để phân tích các thành phần trong máu. Sai số có thể đến từ thiết bị không được bảo trì định kỳ, hóa chất hết hạn sử dụng, hoặc kỹ thuật viên thao tác không đúng quy trình. Bên cạnh đó, các yếu tố sinh học cá nhân của bệnh nhân, như sự can thiệp của một số loại thuốc, hoặc tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

• Đọc và diễn giải kết quả: Ngay cả khi các công đoạn trên được thực hiện hoàn hảo, việc đọc và diễn giải kết quả cũng đòi hỏi trình độ chuyên môn cao của bác sĩ. Bởi lẽ, một kết quả xét nghiệm đơn lẻ không thể đưa ra chẩn đoán chính xác mà cần được xem xét trong bối cảnh tổng thể, bao gồm tiền sử bệnh, các triệu chứng lâm sàng và kết quả các xét nghiệm khác.

Vì vậy, mặc dù xét nghiệm máu là một công cụ chẩn đoán vô cùng hữu ích, chúng ta cần nhận thức rõ ràng về những hạn chế của nó. Kết quả xét nghiệm máu không nên được xem là “chân lý tuyệt đối”, mà cần được đánh giá cẩn thận bởi bác sĩ có chuyên môn. Bác sĩ sẽ là người xem xét tất cả các yếu tố liên quan để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất, và có phác đồ điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Nói tóm lại, xét nghiệm máu có thể sai, nhưng sự sai lệch này có thể được giảm thiểu tối đa bằng quy trình chuẩn hóa, trang thiết bị hiện đại, và đặc biệt là, sự đánh giá khách quan và toàn diện của bác sĩ.