Bilirubin trực tiếp cao do đâu?

Bilirubin Trực Tiếp Cao: Đâu Là “Thủ Phạm” Đằng Sau?

Khi xét nghiệm máu, chỉ số Bilirubin trực tiếp (còn gọi là Bilirubin liên hợp) tăng cao thường khiến chúng ta lo lắng. Không giống như Bilirubin gián tiếp liên quan đến quá trình phá hủy hồng cầu, Bilirubin trực tiếp cao thường là dấu hiệu cho thấy có vấn đề xảy ra ở gan hoặc đường mật. Vậy, điều gì thực sự gây ra tình trạng này?

Bài viết này sẽ cung cấp một góc nhìn khác, sâu sắc hơn về những nguyên nhân tiềm ẩn, vượt ra ngoài những thông tin phổ biến bạn thường thấy.

1. Tổn Thương Tế Bào Gan: “Nơi Sản Xuất” Bilirubin Trực Tiếp Lỗi Nhịp

Như đã đề cập, Bilirubin trực tiếp được tạo ra khi Bilirubin gián tiếp (không tan trong nước) được gan “liên hợp” với axit glucuronic, giúp nó tan trong nước và có thể bài tiết qua mật. Nếu tế bào gan bị tổn thương, quá trình này bị gián đoạn, dẫn đến Bilirubin trực tiếp ứ đọng trong máu. Các tác nhân gây tổn thương tế bào gan rất đa dạng:

• Viêm Gan: Không chỉ do virus (A, B, C…), viêm gan còn có thể do các bệnh tự miễn, gây ra tình trạng tấn công nhầm vào tế bào gan. Thậm chí, một số loại thảo dược không rõ nguồn gốc cũng có thể gây viêm gan cấp tính, làm tăng Bilirubin trực tiếp.
• Thuốc và Độc Tố: Đúng là các loại thuốc như INH, Rifampicin, Paracetamol hay CCl4 có thể gây độc cho gan. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng liều lượng và cơ địa mỗi người đóng vai trò quan trọng. Một số người nhạy cảm hơn với những tác dụng phụ này. Ngoài ra, cần cẩn trọng với các chất độc từ môi trường, đặc biệt là các loại nấm độc.
• Xơ Gan: Giai đoạn cuối của nhiều bệnh gan mãn tính, xơ gan khiến cấu trúc gan bị phá hủy, làm suy giảm chức năng gan, bao gồm cả khả năng liên hợp và bài tiết Bilirubin.
• Suy Tim Mất Bù: Ít ai biết rằng suy tim có thể ảnh hưởng đến chức năng gan. Khi tim không bơm đủ máu, gan có thể bị sung huyết, gây tổn thương tế bào và làm tăng Bilirubin trực tiếp.
• U Gan: U gan (cả lành tính và ác tính) có thể chèn ép hoặc phá hủy các tế bào gan, gây ra tình trạng ứ mật và tăng Bilirubin trực tiếp.
• Nhiễm Thiết Huyết Tố (Hemochromatosis): Bệnh lý di truyền này gây tích tụ sắt quá mức trong cơ thể, đặc biệt là ở gan, dẫn đến tổn thương gan và tăng Bilirubin trực tiếp.

2. “Nghẽn Mạch” Đường Mật: Khó Khăn Trên Con Đường Bài Tiết

Bilirubin trực tiếp sau khi được tạo ra ở gan sẽ được bài tiết qua đường mật. Nếu đường mật bị tắc nghẽn, Bilirubin trực tiếp sẽ bị ứ đọng và trào ngược vào máu. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Sỏi Mật: Sỏi có thể chặn ống mật chủ hoặc các ống mật nhỏ hơn, gây tắc nghẽn.
• U Đường Mật: Tương tự như u gan, u đường mật có thể gây tắc nghẽn cơ học.
• Viêm Đường Mật Xơ Hóa Nguyên Phát (Primary Sclerosing Cholangitis): Bệnh lý viêm mãn tính gây hẹp và tắc nghẽn đường mật trong và ngoài gan.
• Hẹp Đường Mật: Hẹp có thể do bẩm sinh, do viêm nhiễm, hoặc do phẫu thuật trước đó.

3. Những Yếu Tố Ít Được Nhắc Đến:

Ngoài những nguyên nhân trên, một số yếu tố ít phổ biến hơn cũng có thể góp phần làm tăng Bilirubin trực tiếp:

• Hội chứng Dubin-Johnson và Rotor: Đây là những rối loạn di truyền hiếm gặp ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển Bilirubin trực tiếp từ tế bào gan vào đường mật.
• Bệnh lý hệ thống: Một số bệnh lý tự miễn, như lupus ban đỏ hệ thống, có thể ảnh hưởng đến gan và gây tăng Bilirubin trực tiếp.
• Nhiễm trùng huyết: Trong trường hợp nhiễm trùng nặng, các chất độc do vi khuẩn tiết ra có thể gây tổn thương gan.

Lời Khuyên Quan Trọng:

Nếu bạn phát hiện Bilirubin trực tiếp tăng cao trong xét nghiệm máu, đừng quá lo lắng. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có phác đồ điều trị phù hợp. Việc tự ý điều trị hoặc bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Việc chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe lá gan và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.