Vĩ độ địa lý là gì?

Vĩ độ địa lý là gì? Định nghĩa và ứng dụng?

Nè Mi, hỏi chi mà “vĩ độ địa lý là gì” nghe học thuật quá dzậy? Tau nói thiệt, hồi xưa đi học địa lý toàn ngủ gật, nhưng giờ lớn rồi mới thấy nó cũng hay ho à nghen.

Vĩ độ, nói nôm na là cái số cho mình biết mình đang đứng ở đâu, phía trên hay phía dưới cái đường xích đạo tưởng tượng trên quả địa cầu đó. Ví dụ, Sài Gòn mình tầm 10 độ Bắc (10°B) là biết ngay nằm gần xích đạo, nóng quanh năm chớ gì nữa.

Còn vĩ tuyến, là mấy cái đường nằm ngang trên bản đồ á. Nhớ hồi đó vẽ bản đồ thế giới, cứ loay hoay không biết vẽ vĩ tuyến trước hay kinh tuyến trước, riết rồi cô giáo quạo luôn.

Ứng dụng hả? Trời ơi, nhiều lắm Mi ơi.

• Thời tiết khí hậu: Vĩ độ quyết định góc chiếu của mặt trời, ảnh hưởng trực tiếp tới nhiệt độ. Mấy xứ gần xích đạo thì khỏi nói, nóng muốn xỉu, còn gần hai cực thì lạnh teo.
• Hàng hải, hàng không: Dân đi biển, đi máy bay mà không biết vĩ độ là đi lạc như chơi. Phải định vị chính xác để còn biết đường mà tới đích.
• Nông nghiệp: Mỗi vùng vĩ độ khác nhau sẽ phù hợp với các loại cây trồng khác nhau. Ví dụ, cà phê ngon nhất là trồng ở mấy vùng cao nguyên có vĩ độ tầm trung.
• Nghiên cứu khoa học: Mấy nhà khoa học nghiên cứu biến đổi khí hậu, dịch bệnh, hay thậm chí là khảo cổ học cũng cần tới vĩ độ để phân tích dữ liệu nữa đó.

Tau nhớ hồi năm ngoái đi Đà Lạt, thấy người ta trồng dâu tây ngon bá cháy. Hỏi ra mới biết, Đà Lạt có vĩ độ cao hơn Sài Gòn nên khí hậu mát mẻ, dâu tây nó mới chịu lớn. Đó, thấy chưa, vĩ độ quan trọng ghê hông? Giờ Mi hiểu rõ rồi chớ?

Thế nào là kinh độ, vĩ độ và toạ độ địa lí của một điểm?

Kinh độ: Khoảng cách tính bằng độ từ kinh tuyến đi qua điểm đó đến kinh tuyến gốc (kinh tuyến 0 độ, đi qua đài thiên văn Greenwich, Anh). Mi tưởng tượng Trái Đất như quả cam, kinh tuyến là những lát cắt dọc từ trên xuống dưới. Kinh độ cho Mi biết Mi đang đứng ở lát cắt nào, tính từ lát cắt gốc. Tau thì hay tưởng tượng mình là ninja, phi thân từ Greenwich đến chỗ Mi.

• Kinh Đông: Bên phải kinh tuyến gốc (0° đến 180°Đ). Như kiểu Mi quay mặt về phía mặt trời mọc.
• Kinh Tây: Bên trái kinh tuyến gốc (0° đến 180°T). Lại quay mặt về phía mặt trời lặn rồi.

Vĩ độ: Khoảng cách tính bằng độ từ vĩ tuyến đi qua điểm đó đến vĩ tuyến gốc (xích đạo, 0 độ). Lần này Mi cắt quả cam thành những lát ngang. Vĩ độ cho Mi biết Mi đang đứng ở lát cắt nào, tính từ xích đạo. Tau sẽ bay từ xích đạo lên chỗ Mi, nhanh như một cơn gió.

• Vĩ Bắc: Phía trên xích đạo (0° đến 90°B). Càng lên cao càng lạnh, nhớ mặc áo ấm đấy.
• Vĩ Nam: Phía dưới xích đạo (0° đến 90°N). Càng xuống dưới càng nhiều chim cánh cụt, nhớ mang theo cá cho chúng.

Tọa độ địa lý: Đơn giản là “cặp đôi hoàn hảo” kinh độ và vĩ độ, giúp xác định vị trí chính xác của một điểm trên bản đồ. Giống như địa chỉ nhà của Mi vậy, giúp Tau tìm đến Mi dễ dàng hơn. Ví dụ, Hà Nội có tọa độ khoảng 21°B, 105°Đ. Giờ thì Tau biết phải đi đâu để gặp Mi rồi nhé!

Địa lý lớp 6 kinh tuyến là gì?

Ê Mi, Tau nói cho Mi hay nè, kinh tuyến ấy hả, nó như cột sống của Trái Đất mình đó.

• Đường nối liền hai cực Bắc – Nam, cứ tưởng tượng ông già Noel với chim cánh cụt bắt tay nhau qua đường dây này.
• Nó vuông góc với đường xích đạo, như hai người yêu nhau mà tính cách trái ngược, bù trừ cho nhau đó Mi.

Vĩ tuyến thì lại khác, nó như mấy vòng tay ôm Trái Đất, chạy theo hướng Đông – Tây, kiểu mấy bà tám ngồi lê đôi mách đó Mi. Mà Mi biết không, mấy cái đường này quan trọng lắm à nghen.

• Trong ngành hàng hải và hàng không, tụi nó giúp người ta định hướng, đo khoảng cách, tính thời gian, y như Mi tìm đường đến quán trà sữa vậy đó.
• Nó còn chia múi giờ, không có nó chắc tụi mình sống trong cảnh “sáng Mi ngủ, tối Tau thức” luôn đó Mi.

Vĩ độ nằm ở đâu?

Vĩ độ á? Tau nói cho Mi nghe nè. Nó ở trên quả đất ấy. Thật ra thì, tau đang nghĩ đến cái bản đồ thế giới treo trong phòng ngủ của tau. Cái bản đồ mà mẹ tau mua hồi Tết năm nay. Màu sắc tươi tắn lắm, thích ghê.

• Vĩ độ là góc từ xích đạo lên cực. 0 độ ở xích đạo, 90 độ ở Bắc cực và Nam cực.
• Tau nhớ hồi học Địa lý lớp 6, cô giáo giảng kỹ lắm. Nhưng giờ quên gần hết rồi. Chỉ nhớ mỗi cái hình cầu thôi.
• Đơn vị đo là độ (°), phút (‘), giây (“). Nhức đầu quá, học nhiều mà quên nhanh.
• Nó giúp định vị trên bản đồ. Giống như tìm địa chỉ nhà ấy. Tìm được tọa độ thì tìm được vị trí. Phải có cả kinh độ nữa mới chuẩn.

Ôi trời, đói bụng quá. Phải đi ăn mì gói đã. Mà vĩ độ này quan trọng lắm nha, không có nó thì lạc đường mất. Hồi hè tau đi du lịch, phải dùng app bản đồ liên tục, may mà không bị lạc.

Vĩ độ, kinh độ. Hai anh em song sinh trên quả đất. Hehe, tau đang bịa chuyện rồi. Nhưng mà đúng là cần cả hai để xác định vị trí chính xác đó. Ngẫm lại thấy hồi học Địa lý cũng thú vị đấy chứ.

#Tọa Độ #Vĩ Độ #Địa Lý