Trong quá trình tự quay trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc là bao nhiêu độ?

Trái Đất, hành tinh xanh của chúng ta, không chỉ đơn thuần quay quanh Mặt Trời mà còn tự quay quanh trục của mình. Quá trình tự quay này, tưởng chừng đơn giản, lại ẩn chứa một yếu tố quan trọng quyết định đến sự đa dạng khí hậu và sự sống trên hành tinh: độ nghiêng của trục Trái Đất. Không phải thẳng đứng, trục Trái Đất nghiêng một góc xấp xỉ 23,5 độ so với mặt phẳng quỹ đạo của nó – mặt phẳng hoàng đạo, mặt phẳng tưởng tượng chứa quỹ đạo Trái Đất quanh Mặt Trời. Chính độ nghiêng này, kết hợp với chuyển động quanh Mặt Trời, đã tạo nên sự phân bố ánh sáng Mặt Trời không đồng đều trên bề mặt Trái Đất, dẫn đến sự hình thành các mùa xuân, hạ, thu, đông mà chúng ta được trải nghiệm.

Thử tưởng tượng nếu trục Trái Đất thẳng đứng, vuông góc với mặt phẳng hoàng đạo. Khi đó, ánh sáng Mặt Trời sẽ chiếu xuống xích đạo quanh năm, tạo ra thời tiết tương đối ổn định trên toàn cầu. Không có sự chênh lệch đáng kể về thời gian chiếu sáng giữa các mùa, các vùng vĩ độ khác nhau sẽ có nhiệt độ tương đối đồng đều. Tuy nhiên, thực tế lại khác xa với viễn cảnh lý tưởng này. Độ nghiêng 23,5 độ đã tạo nên sự khác biệt rõ rệt giữa các vĩ độ, cũng như sự biến đổi rõ rệt của các mùa. Vào mùa hè tại một bán cầu, bán cầu đó nghiêng về phía Mặt Trời, nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt hơn, dẫn đến ngày dài hơn đêm và thời tiết nóng bức. Ngược lại, bán cầu kia nghiêng xa Mặt Trời, nhận được ít ánh sáng hơn, dẫn đến ngày ngắn hơn đêm và thời tiết lạnh hơn.

Tuy nhiên, độ nghiêng 23,5 độ này không phải là một hằng số bất biến. Như một vũ điệu vũ trụ phức tạp, độ nghiêng của trục Trái Đất thay đổi chậm chạp theo thời gian, trong một chu kỳ kéo dài khoảng 41.000 năm. Sự biến thiên này, mặc dù nhỏ, cũng đủ để gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến khí hậu Trái Đất trong thời gian dài. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và mô phỏng để hiểu rõ hơn về sự biến đổi này, và kết quả cho thấy nó đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các chu kỳ băng hà và gian băng hà trong lịch sử Trái Đất. Sự thay đổi nhỏ này, kết hợp với các yếu tố khác như sự thay đổi quỹ đạo Trái Đất quanh Mặt Trời (chu kỳ Milankovitch), đã dẫn đến những biến đổi khí hậu sâu sắc, ảnh hưởng đến sự phát triển và tiến hóa của sự sống trên hành tinh chúng ta. Hiểu rõ hơn về độ nghiêng trục Trái Đất và sự biến thiên của nó là một phần quan trọng trong việc dự đoán và ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu hiện nay, một vấn đề cấp thiết đòi hỏi sự quan tâm và nỗ lực của toàn nhân loại. Sự hiểu biết sâu sắc về những chuyển động tinh tế trong vũ trụ sẽ giúp chúng ta bảo vệ hành tinh xanh này tốt hơn.