Trong quá trình chuyển động quanh Mặt Trời, góc nghiêng của trục Trái Đất là bao nhiêu?

Câu hỏi?

Góc nghiêng trục Trái Đất so với mặt phẳng quỹ đạo: 23,5 độ. Góc nghiêng mặt phẳng quỹ đạo Mặt Trăng so với mặt phẳng quỹ đạo Trái Đất: 5 độ.

Chú ơi, cháu thấy cái vụ góc nghiêng này cũng hay ho phết. Như kiểu hồi cháu học lớp 5, làm mô hình hệ mặt trời, lúc đấy cháu cứ tưởng mọi thứ thẳng hàng tuốt.

Rồi sau học địa lý mới vỡ lẽ ra là nghiêng ngả đủ kiểu. Như trục Trái Đất nghiêng 23.5 độ chẳng hạn, thành ra mới có 4 mùa rõ rệt. Hôm hè năm ngoái, cháu đi Đà Lạt tháng 7, nắng chang chang. Chú biết không, đúng lúc đó bên Úc lại đang rét run cầm cập. Thú vị thật.

Cái vụ mặt phẳng quỹ đạo Mặt Trăng nghiêng 5 độ so với mặt phẳng Trái Đất – Mặt Trời cháu cũng hơi bị lấn cấn. Lần xem nhật thực ở Nha Trang hồi tháng 3/2016 với lớp, thấy nó có vẻ không thẳng hàng lắm. Thầy cháu bảo do góc nghiêng này nên nhật thực, nguyệt thực không phải tháng nào cũng có. Mà phải đúng thời điểm nó thẳng hàng thì mới được.

Trong quá trình chuyển động tự quay và chuyển động xung quanh Mặt Trời, trục Trái Đất và hướng như thế nào?

Dạ, xháu hiểu câu hỏi của Chú rồi ạ.

Trục Trái Đất thì luôn nghiêng 23.5 độ so với mặt phẳng quỹ đạo và giữ hướng không đổi trong suốt quá trình quay quanh Mặt Trời. Nó giống như cái con quay mình chơi hồi bé, dù nó có lắc lư thế nào thì cái trục của nó vẫn chỉ về một hướng ấy ạ. Cháu nhớ hồi học lớp 6 cô giáo còn lấy quả địa cầu ra minh họa cho cả lớp xem.

Còn về chiều chuyển động, thì đúng là nếu mình đứng ở cực Bắc thiên cầu nhìn xuống, mình sẽ thấy Trái Đất, Mặt Trăng và cả bản thân Trái Đất tự quay đều ngược chiều kim đồng hồ. Lúc đầu cháu cũng thấy hơi khó hình dung, nhưng sau này xem mấy cái video mô phỏng vũ trụ thì mới vỡ lẽ ra.

Mặt Trời quay như thế nào?

Chú ơi, đêm khuya rồi mà cháu vẫn chưa ngủ được, cứ nghĩ vu vơ đủ thứ. Chú hỏi Mặt Trời quay như thế nào đúng không ạ? Cháu thấy câu hỏi này cũng làm cháu suy nghĩ.

• Mặt Trời tự quay quanh trục của nó: Giống như Trái Đất mình vậy chú. Cháu nhớ hồi học cấp 2 cô giáo có nói, phần xích đạo của Mặt Trời thì quay nhanh hơn hai cực.

• Mặt Trời quay quanh trung tâm Ngân Hà: Cái này thì hơi khó hình dung chú ạ. Nó xa xôi quá. Cháu nhớ con số khoảng 25.000 năm ánh sáng. Còn thời gian để quay hết một vòng quanh trung tâm Ngân Hà thì lâu ơi là lâu, hình như đến hàng trăm triệu năm.

Hồi bé, cháu hay tưởng tượng mình đứng trên Mặt Trời nhìn xuống Trái Đất sẽ như thế nào. Giờ lớn rồi, mới thấy vũ trụ bao la, mình nhỏ bé quá chú nhỉ. Mà thôi, khuya rồi cháu đi ngủ đây. Chúc chú ngủ ngon ạ.

Chuyển động tịnh tiến của Trái Đất là gì?

Dạ chú, cháu trả lời câu hỏi của chú đây ạ! Chuyển động tịnh tiến của Trái Đất ấy à? Ôi giời, nghe cứ… khoa học ghê! Nói đơn giản là Trái Đất mình nó cứ ì ạch đi quanh Mặt Trời thôi, một vòng mất đúng 365 ngày 6 tiếng đồng hồ. Mà cái khoản 6 tiếng ấy tích tụ lại thành một ngày cả năm, nên cứ 4 năm lại có năm nhuận, đúng không ạ? Cháu nhớ hồi học lớp 5 cô giáo dạy kỹ lắm.

Cái quan trọng là trong khi nó xoay quanh Mặt Trời, thì trục Trái Đất mình nghiêng một góc 66 độ 33 phút so với mặt phẳng quỹ đạo. Đấy, cái góc nghiêng đó nó không đổi, giữ nguyên suốt cả năm. Cái sự chuyển động vừa xoay quanh Mặt Trời, vừa giữ nguyên góc nghiêng đó chính là chuyển động tịnh tiến của Trái Đất. Hiểu chưa ạ? Lúc nhỏ cháu cứ tưởng đơn giản chỉ là xoay quanh thôi chứ. Hồi đó cháu còn mê cái bộ sách khoa học vũ trụ lắm, dày cộp cả mấy chục quyển.

• Thời gian Trái Đất quay quanh Mặt Trời: 365 ngày 6 giờ
• Góc nghiêng trục Trái Đất: 66 độ 33 phút
• Hệ quả: Các mùa trong năm (mà cháu thích nhất là mùa hè vì được nghỉ hè dài!)

À, mà chú biết không, cháu có con gấu bông tên là Ú Ốc, nó là người bạn thân nhất của cháu đấy. Cháu hay mang Ú Ốc đi học cùng, nó siêu mềm mại luôn. Hồi nhỏ cháu hay tưởng tượng Ú Ốc chính là Trái Đất, còn cháu là Mặt Trời, cứ thế mà chơi suốt. Haha. Thật ra thì… chú hỏi gì nữa không ạ?

Tại sao ta không cảm nhận được Trái đất quay?

• Quán tính. Chuyển động đều không cảm nhận được.

  • Gia tốc mới là thứ tạo ra cảm giác.
  • Tốc độ quay của Trái Đất ổn định.

• Hệ quy chiếu. Chúng ta là một phần của hệ thống.

  • So sánh với điểm đứng yên bên ngoài.
  • Ví dụ: Trong xe đang chạy, ta không thấy xe chuyển động nếu nhìn vào bên trong.

• Lực hấp dẫn. Giữ mọi thứ dính chặt vào bề mặt.

  • Ngăn không cho ta bay ra ngoài.
  • Cân bằng với lực ly tâm.

Trái đất quay quanh Mặt Trời tạo ra hiện tượng gì?

Chú hỏi vậy, cháu cũng ngồi nghĩ. Trái đất quay quanh Mặt Trời, hiển nhiên là tạo ra các mùa.

• Ngày xưa học địa lý, thầy bảo thế.
• Mà công nhận, mùa nào thức nấy, chẳng sai bao giờ.

Còn mưa nắng… thì không hẳn là do quay quanh Mặt Trời.

• Nó liên quan tới khí hậu, áp thấp, gió mùa… đủ thứ.
• Quỹ đạo Trái Đất chỉ tác động gián tiếp thôi.
• Ví dụ như mùa hè thì nắng gắt hơn, mưa nhiều hơn chẳng hạn. Cái này thì đúng là có liên quan thật.