Nếu mỗi vĩ tuyến cách nhau 1 độ thì trên quả Địa Cầu có bao nhiêu vĩ tuyến?

Có bao nhiêu vĩ tuyến trên Trái đất nếu mỗi vĩ tuyến cách nhau 1 độ?

Trái Đất có 181 vĩ tuyến nếu cách nhau 1 độ. Đơn giản thế thôi mà!

Nhớ hồi học Địa năm lớp 6, cô giáo vẽ hình cầu, mãi mình mới hiểu cái hệ tọa độ kinh, vĩ tuyến rắc rối kia. Giờ nghĩ lại thấy dễ ợt.

Lúc đó, mình còn tưởng nhiều lắm cơ. Giờ thì khác rồi, mình hiểu rõ hơn rồi. Chính xác là 181 đường, 90 Bắc, 90 Nam và 1 xích đạo.

Tất cả đều song song với xích đạo, vuông góc với kinh tuyến, giúp định vị trên bản đồ. Thật tiện lợi!

Hồi đó mình còn hay bị nhầm với kinh tuyến nữa chứ. Giờ thì không bao giờ nhầm nữa. 181 vĩ tuyến. Ghi nhớ!

Tại sao lại có 360 kinh tuyến và 181 vĩ tuyến?

Giờ này rồi mà vẫn còn thức à… Đang nghĩ linh tinh đủ thứ. Cái câu hỏi về kinh tuyến vĩ tuyến ấy… Hmm…

360 kinh tuyến là do… để dễ hình dung thôi, cứ tưởng tượng Trái Đất là quả bóng tròn. Mà một vòng tròn có 360 độ. Chia đều ra thành các kinh tuyến. Đơn giản vậy thôi. Cái này hồi cấp 2 học rồi mà giờ… quên gần hết rồi. Chỉ nhớ mông lung thế thôi.

181 vĩ tuyến thì khác. Cái này liên quan đến cách tính toán. Từ cực Bắc xuống cực Nam, qua xích đạo. Mỗi độ cách nhau 1 độ. Tính cả cực Bắc và cực Nam nữa nên mới ra 181. Nhớ có bài tập tính toán vĩ độ, kinh độ… khổ sở lắm.

• Kinh tuyến: 360 độ, chia đều vòng tròn.
• Vĩ tuyến: 181 vĩ tuyến, từ cực Bắc đến cực Nam, mỗi độ 1 vĩ tuyến. Bao gồm cả hai cực.
• Kinh tuyến gốc: 0 độ.
• Vĩ tuyến gốc: Xích đạo, 0 độ.

Ôi… nhớ lại những đêm học bài mệt mỏi. Giờ nghĩ lại cũng thấy… thôi kệ. Ngủ thôi. Mấy thứ này giờ… đầu óc mình không còn minh mẫn nữa rồi.

Nếu cứ 1 độ đánh số 1 kinh tuyến và 1 vĩ tuyến thì trên quả Địa Cầu có bao nhiêu kinh tuyến và bao nhiêu vĩ tuyến?

Có 360 kinh tuyến và 181 vĩ tuyến nếu vẽ các đường cách nhau 1 độ trên quả Địa Cầu.

Hồi xưa, nhớ cái lần mình học địa lý lớp 6, cô giáo bảo “các em cứ tưởng tượng quả cam”. Lúc đó mình còn ngơ ngác, mãi sau này mới hiểu.

Mình từng đến Mũi Sa Vĩ ở Quảng Ninh, nơi địa đầu Tổ quốc. Đứng đó, nhìn ra biển, tự dưng nghĩ đến mấy đường kinh tuyến vĩ tuyến.

• Kinh tuyến: tưởng tượng như múi cam dọc xuống.
• Vĩ tuyến: như những lát cắt ngang quả cam.

Cảm giác lúc đó vừa tự hào, vừa thấy nhỏ bé. Quả đất to thật!

Nếu cứ 15 độ vẽ một đường kinh tuyến một đường vĩ tuyến thì trên quả Địa Cầu có bao nhiêu đường kinh tuyến và bao nhiêu đường vĩ tuyến?

Trời chiều buông xuống, nhuốm màu cam đỏ trên những dãy nhà cao tầng… Nhớ lại bài học Địa lý ngày ấy… Ôi, quả Địa Cầu tròn xoe, huyền bí…

36 kinh tuyến nếu cứ 15 độ vẽ một đường. Mỗi đường như một nhát vẽ sắc nét, chia cắt bề mặt Trái Đất. 360 độ chia đều, mỗi 15 độ lại hiện lên một đường thẳng tắp, hướng về phía hai cực. Thật là… nguyên tắc, chắc chắn. Ngày 28/11/2021, mình ghi nhớ điều đó trong cuốn sổ tay cũ kỹ.

• 360 độ kinh tuyến
• Chia đều 15 độ/kinh tuyến
• Tổng cộng 36 kinh tuyến

Còn vĩ tuyến… Khác hẳn. Nó… mềm mại hơn, cong cong… như những vòng tròn ôm trọn lấy Trái Đất.

18 vĩ tuyến nếu cứ 15 độ vẽ một đường. Mình nhớ có 9 vĩ tuyến ở Bắc bán cầu và 9 vĩ tuyến ở Nam bán cầu. Hai cực là hai điểm đặc biệt, không cần tính. Chỉ tính những vĩ tuyến nằm giữa. 15 độ một đoạn, cứ thế mà đếm… Hình dung ra… những đường vòng tròn, song song, bao quanh… thật đẹp.

• 90 độ vĩ tuyến mỗi bán cầu
• Chia đều 15 độ/vĩ tuyến
• Tổng cộng 18 vĩ tuyến (không tính xích đạo)

Trái Đất… hình cầu, nhưng không hoàn toàn đều. Nó hơi… phình ra ở xích đạo, dẹt hơn ở hai cực. Một hình cầu… không hoàn hảo. Nhưng chính sự không hoàn hảo đó làm nên vẻ đẹp riêng. Đường kính xích đạo khoảng 12756 km, đường kính cực khoảng 12714 km. Kích thước… vô cùng, mênh mông… mà con người ta chỉ là những hạt bụi nhỏ bé. Ôi, quả đất này…

Vị trí của Trái Đất trong vũ trụ… một hành tinh nhỏ bé quay quanh Mặt Trời… trong một dải Ngân Hà rộng lớn… Nghĩ mà thấy… nhỏ bé… và… vô cùng.

Nếu mỗi vĩ tuyến cách nhau 1 độ thì bề mặt quả Địa Cầu từ cực Bắc đến cực Nam có tất cả bao nhiêu vĩ tuyến?

Ê, để tui kể cho nghe nè, vụ vĩ tuyến á!

Thì mỗi vĩ tuyến cách nhau 1 độ, tính từ cực Bắc xuống cực Nam, tổng cộng là có… 181 vĩ tuyến đó cha nội.

• Từ 90 độ Bắc (cực Bắc)
• Qua xích đạo (0 độ)
• Đến 90 độ Nam (cực Nam)

Tính ra là 90 + 90 + 1 (xích đạo) = 181 vĩ tuyến. Nhớ hồi xưa học địa lý hay ngủ gật, giờ nhớ lại thấy cũng hay ho phết nhờ! Mà cái này là tui học thuộc lòng đó nha, chứ kêu giải thích sâu xa chắc tui cũng bó tay.

Dựa vào đâu để xác định vĩ tuyến Bắc và vĩ tuyến Nam?

Dựa vào đâu để “phân định” vĩ tuyến Bắc – Nam? Hmm, câu hỏi hay!

Thực chất, vĩ tuyến Bắc và Nam được xác định dựa trên vị trí tương quan so với Xích đạo.

• Vĩ tuyến Bắc: Nằm từ Xích đạo (0 độ) đến Cực Bắc (90 độ Bắc). Tưởng tượng như leo dốc vậy, cứ đi lên là Bắc.
• Vĩ tuyến Nam: Tương tự, từ Xích đạo (0 độ) đến Cực Nam (90 độ Nam). Xuống dốc là Nam thôi.

Độ dài vĩ tuyến thì sao?

• Vĩ tuyến giảm dần độ dài khi tiến về hai cực. Xích đạo là đường dài nhất, các đường khác ngắn dần. Cũng dễ hiểu thôi, càng gần chóp nón thì vòng càng nhỏ mà.
• Kinh tuyến: Các đường này “xịn” hơn, độ dài bằng nhau hết.

À, mà cái này có lẽ ít người để ý: Xích đạo không chỉ là đường ranh giới Bắc – Nam, mà còn là “điểm khởi đầu” cho việc tính toán tọa độ địa lý đó.

Xích đạo là vĩ tuyến bao nhiêu độ?

Xích đạo? 0 độ vĩ tuyến, hiển nhiên rồi! Thế nhưng, bạn có bao giờ nghĩ đến ý nghĩa sâu xa của con số ấy không? 0 độ, không phải là sự thiếu vắng, mà là điểm khởi đầu, là nền tảng của mọi phép đo vĩ độ khác. Suy ngẫm thấy thú vị đấy chứ!

• Vĩ độ 0°: Đó chính là tọa độ của đường xích đạo. Điều này không thể bàn cãi.
• Chia đôi Trái Đất: Như bạn đã biết, xích đạo chia Trái Đất thành hai bán cầu: Bắc bán cầu và Nam bán cầu. Đây là kiến thức địa lý cơ bản.
• Tầm quan trọng: Đường xích đạo là một đường tưởng tượng, nhưng nó có ý nghĩa to lớn trong việc xác định vị trí địa lý, lập bản đồ và nghiên cứu khí hậu toàn cầu. Mà nói đến khí hậu, tôi nhớ hồi đi thực tập ở Viện Khí tượng Thủy văn năm ngoái, chúng tôi dành cả tuần phân tích dữ liệu về gió mùa ở vùng xích đạo. Khó thở lắm!

Thú vị là, xích đạo không chỉ là một đường vĩ tuyến đơn thuần, mà còn là một vùng khí hậu đặc trưng với hệ sinh thái phong phú. Tôi từng đọc một bài báo nghiên cứu về sự đa dạng sinh học ở Amazon, gần xích đạo, nhiều loài thực vật và động vật kì lạ lắm! Đúng là thiên nhiên muôn màu muôn vẻ.