Định nghĩa về GDP và GNP hai thước đo này khác nhau như thế nào?

Hai thước đo kinh tế thường bị nhầm lẫn, GDP và GNP, thực chất phản ánh hai khía cạnh khác nhau của sức mạnh kinh tế một quốc gia. Hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng là chìa khóa để phân tích chính xác tình hình kinh tế toàn diện. Cả hai đều đo lường sản lượng hàng hóa và dịch vụ, nhưng điểm khác biệt nằm ở trọng tâm: lãnh thổ hay quốc tịch.

GDP, viết tắt của Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product), tập trung vào tất cả các sản phẩm và dịch vụ được tạo ra trong phạm vi biên giới quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm. Cho dù doanh nghiệp đó là thuộc sở hữu của người nước ngoài hay người trong nước, miễn là hoạt động sản xuất diễn ra trên lãnh thổ quốc gia, nó đều được tính vào GDP. Ví dụ, một công ty Nhật Bản sản xuất ô tô tại Việt Nam, sản lượng ô tô đó sẽ được tính vào GDP của Việt Nam, chứ không phải của Nhật Bản. GDP phản ánh quy mô và sức mạnh kinh tế của một quốc gia dựa trên hoạt động sản xuất diễn ra trên lãnh thổ đó.

Ngược lại, GNP, viết tắt của Tổng sản phẩm quốc gia (Gross National Product), tập trung vào tổng thu nhập do công dân của một quốc gia tạo ra, bất kể vị trí địa lý. Nó đo lường tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ được sản xuất bởi các yếu tố sản xuất thuộc sở hữu của công dân một quốc gia, dù hoạt động đó diễn ra ở trong hay ngoài nước. Tiếp tục ví dụ trên, sản lượng ô tô của công ty Nhật Bản tại Việt Nam sẽ không được tính vào GNP của Việt Nam. Tuy nhiên, lợi nhuận mà một công dân Việt Nam kiếm được từ công việc tại công ty đó ở Mỹ sẽ được tính vào GNP của Việt Nam. GNP cho thấy sức mạnh kinh tế của một quốc gia dựa trên thu nhập của công dân của quốc gia đó, bất kể nơi họ làm việc.

Sự khác biệt cốt lõi giữa GDP và GNP là sự tập trung: GDP hướng về địa điểm sản xuất, còn GNP hướng về quốc tịch của người sản xuất. Trong một thế giới toàn cầu hóa, sự khác biệt này trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, vì nhiều công ty đa quốc gia hoạt động trên nhiều quốc gia. Việc sử dụng GDP hay GNP phụ thuộc vào mục đích phân tích. Nếu muốn đánh giá quy mô kinh tế của một quốc gia dựa trên hoạt động sản xuất trong lãnh thổ, GDP là thước đo thích hợp. Nếu muốn đánh giá sức mạnh kinh tế dựa trên thu nhập của công dân, GNP là lựa chọn tốt hơn. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều quốc gia đang chuyển sang sử dụng GDP nhiều hơn GNP vì GDP phản ánh chính xác hơn hoạt động kinh tế diễn ra trong phạm vi biên giới quốc gia và dễ dàng hơn trong việc thu thập số liệu.