Cây gừa tên khoa học là gì?

Ôi, cây gừa! Chỉ nghe cái tên thôi đã thấy thân thương, gần gũi đến lạ. Tên khoa học của nó, Ficus microcarpa L.f., nghe thì có vẻ xa xôi, học thuật, nhưng sao lại cứ khiến tôi liên tưởng đến những gốc gừa già nua, sần sùi, đứng hiên ngang giữa trời đất, như những người lính già gân guốc, đã trải qua bao thăng trầm của thời gian. Đúng là, cây gừa, với họ Dâu tằm, chẳng phải cứ nho nhã, thanh tao như những loài hoa kiểng, mà nó mang một vẻ đẹp thô ráp, mạnh mẽ, chất phác, rất…Việt Nam.

Tôi nhớ hồi nhỏ, cứ mỗi chiều hè oi ả, đám trẻ con trong xóm lại tụ tập dưới gốc gừa cổ thụ ở đầu làng. Gốc gừa ấy to đến nỗi phải mấy đứa ôm mới hết, rễ cây tua tủa bò lên mặt đất, tạo thành những đường hầm bí mật, là nơi chúng tôi trốn tìm, là thế giới riêng của tuổi thơ. Lúc đó, tôi chưa biết tên khoa học của nó là gì, chỉ biết đó là cây gừa, cái cây cho bóng mát, cho những trò chơi, cho cả những giấc ngủ trưa ngon lành dưới tán lá xanh rì.

Theo một số nghiên cứu (dù tôi không nhớ chính xác nguồn, nhưng tôi nhớ đọc được ở đâu đó về khả năng hấp thụ khí CO2 đáng kể của cây gừa), cây gừa có khả năng hấp thụ một lượng đáng kể khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Chẳng hạn, một cây gừa trưởng thành, với tán lá rộng lớn, có thể hấp thụ lượng CO2 tương đương với vài chục cây xanh nhỏ hơn. Điều này càng làm tôi thêm trân trọng loài cây bình dị nhưng lại đóng góp thầm lặng cho môi trường. Đó là một lý do nữa, ngoài vẻ đẹp bình dị của nó, để tôi thêm yêu mến loài cây này.

Nhưng giờ đây, khi đô thị hóa phát triển mạnh mẽ, những gốc gừa cổ thụ như thế đang ngày càng hiếm hoi. Những con số cụ thể thì tôi không có, nhưng cứ mỗi lần trở về quê hương, tôi lại thấy lòng mình chùng xuống khi chứng kiến những gốc gừa già bị chặt bỏ để nhường chỗ cho những công trình hiện đại. Cây gừa – Ficus microcarpa L.f. – dù mạnh mẽ đến đâu, cũng khó mà chống lại sự tàn phá của con người. Điều đó khiến tôi cảm thấy xót xa, tiếc nuối cho một phần ký ức tuổi thơ, cho một loài cây thân thuộc, mang đậm chất Việt, đang dần biến mất.