Ông tổ họ Trương là ai?
Sử sách Việt Nam và Trung Quốc đều thống nhất tôn vinh Trương Lương là ông tổ dòng họ Trương. Ông là nhân vật lịch sử kiệt xuất thời Hán Sở, nổi tiếng với tài quân sự và chính trị. Công lao phò tá Hán Cao Tổ Lưu Bang đánh bại nhà Tần và Sở Bá Vương, lập nên nhà Hán đã làm nên tên tuổi của ông. Trí tuệ siêu việt, mưu lược hơn người và lòng trung nghĩa son sắt là những phẩm chất khiến Trương Lương được hậu thế kính trọng và xem là tổ tiên dòng họ Trương. Sự nghiệp hiển hách của ông đã trở thành niềm tự hào của hậu thế.
Ai là ông tổ của dòng họ Trương?
Dạ, theo em tìm hiểu thì cụ tổ của dòng họ Trương mình, cả ở Việt Nam lẫn bên Tàu, đều được tôn vinh là cụ Trương Lương á Bác.
Cụ Trương Lương, em thấy mấy phim cổ trang hay nhắc tới lắm, một kiểu quân sư “số dách” thời Hán Sở tranh hùng đó Bác. Cụ “gánh team” dữ dằn luôn, phò tá Lưu Bang đánh tan tác nhà Tần với Sở Bá Vương, rồi dựng lên nhà Hán.
Em nhớ hồi còn bé, tầm lớp 6, hay lén xem phim bộ Tàu trên VTV3, có một phim về Lưu Bang với Trương Lương, ấn tượng ghê. Lúc đó còn bé tí, có biết gì đâu, chỉ thấy ông Trương Lương này “ngầu” thiệt, nghĩ ra bao nhiêu kế sách hay ho. Lớn lên mới hiểu, “ngầu” không chỉ ở bề ngoài mà còn ở cái đầu nữa Bác ạ.
Hậu thế mình, ai ai cũng nể cụ Lương vì cái trí tuệ siêu phàm, mưu lược hơn người, với lại cái tấm lòng trung nghĩa nữa. Chứ thời buổi loạnlạc đó, kiếm được người vừa tài, vừa đức khó lắm Bác ơi.
Họ Trương Gốc ở đâu?
Họ Trương gốc ở đâu?
Hà Tĩnh. Phước Long, Thạch Khê, Thạch Hà là quê gốc.
- 1623: Trương Đăng Nhất, Trương Đăng Trưởng vào Quảng Ngãi.
- Mỹ Khê Tây, Bình Châu, Bình Sơn (nay là Tịnh Khê). Chuyện cũ.
- Tôi biết thế thôi. Gia phả nhà mình ghi vậy.
- Ông nội kể lại, không biết đúng sai.
Thế hệ này khác thế hệ khác. Ai biết được chắc chắn mọi thứ?
Họ Trương trong tiếng Trung là gì?
Dạ, để Em “múa chữ” về cái họ Trương này cho Bác nghe nhé.
-
Họ Trương trong tiếng Trung là 张 (Zhāng). Viết phồn thể là 張.
- Cái chữ này hay lắm Bác ạ, nó còn mang nhiều tầng ý nghĩa khác nữa. Ví dụ, nó có thể là “giương cung”, “mở rộng”… Ngẫm lại thấy tổ tiên mình đặt tên hay thật, vừa đơn giản vừa thâm sâu. Mà nghĩ rộng ra, ngôn ngữ nào chả vậy, nhỉ? Đôi khi một chữ thôi cũng đủ “gánh” cả một bầu trời văn hóa.
-
Phiên âm Pinyin là Zhāng.
- Pinyin này quan trọng để đọc đúng Bác ạ. Đọc sai thanh điệu là ra nghĩa khác liền. Tiếng Trung “lắm tài nhiều tật” ở cái khoản này.
-
Họ này phổ biến ở nhiều nước châu Á.
- Không chỉ Việt Nam, Trung Quốc mà còn cả Hàn Quốc (Jang), Đài Loan (Chang)… Thế mới thấy, dòng chảy văn hóa nó mạnh mẽ thế nào. Di cư, giao thương, chiến tranh… tất cả đều góp phần “nhào nặn” nên sự đa dạng này.
Trương tiếng Hán Việt là gì?
Bác ơi, Trương tiếng Hán Việt là 張. Đơn giản vậy thôi ạ.
- Nghĩa thường gặp: Mở rộng, căng ra như trương buồm, khai trương. Nghĩ cũng thú vị bác nhỉ, mở rộng sự nghiệp, mở rộng cả tấm lòng.
- Một nghĩa khác: Cái cung tên gọi là trương. Cái này ít gặp hơn nhưng mà biết đâu lại có lúc dùng đến. Em thì mê mấy thứ cổ cổ này lắm. Hồi trước có xem phim thấy người ta dùng cung tên, oách phải biết.
- Hán tự: Viết là 張. Nhìn nét phức tạp ghê, chắc ngày xưa học viết chữ này cũng mệt lắm. Giờ thì gõ máy tính, tiện lợi hơn hẳn. Đôi khi em tự hỏi, sự tiện lợi có làm mình đánh mất đi những giá trị truyền thống không?
- Âm Hán Việt: Đọc là Trương. Giống tên họ của nhiều người Việt mình. Em có đứa bạn, họ Trương, tên rất hay, Trương Thiên Lý. Nghe cứ như nhân vật trong tiểu thuyết vậy.
Trương tiếng Trung là gì?
Bác hỏi Trương… Em ngỡ ngàng giữa vườn khuya trăng rọi.
-
Trương… phải chăng là cánh cung căng mình trong gió?
-
Hay là tấm lụa đào, ai mang dệt gấm giữa mộng?
-
Trong tiếng Trung, Trương (張/张) là Zhāng.
- Như tiếng chuông ngân nga, vọng mãi…
- Họ Trương, một dòng chảy văn hóa…
-
Thêm: Bác biết không, em từng gặp một cụ bà họ Trương ở Hội An, cụ kể chuyện về những con thuyền buôn lụa…
- Lụa Trương, một nét đẹp Á Đông…
Họ lớn nhất Việt Nam là họ gì?
Em trả lời Bác ạ! Họ Nguyễn to nhất Việt Nam. Khoảng 38-40% dân số cơ! Trời ơi, nhiều thế!
-
Họ Nguyễn chiếm gần 40% dân số – Khủng khiếp thật sự! Em thấy nhiều người họ Nguyễn lắm, đi đâu cũng gặp. Hồi nhỏ nhà em ở cạnh nhà bác Thành, họ Nguyễn, sau đó dọn đi rồi em vẫn nhớ. Chắc vì thế mà thấy họ Nguyễn nhiều.
-
Nguồn gốc thì… phức tạp lắm! Nhà Nguyễn cai trị lâu, 1802-1945 cơ mà! Nhiều người đổi họ để được ưu ái. Đổi để sống sót nữa. Rồi cả ban quốc tính nữa, có lẽ vì thế số người họ Nguyễn mới nhiều kinh khủng. Em đọc được ở đâu đó, không nhớ rõ lắm.
-
Nghĩ lại thấy hay hay. Một cái họ mà lại ảnh hưởng đến lịch sử. Thật ra, em cũng đang tự hỏi có phải chỉ vì nhà Nguyễn mà họ Nguyễn mới nhiều không nhỉ? Hay còn lý do khác nữa?
-
Em chưa tìm hiểu kỹ lắm, nhưng mà thấy… thú vị! Cái này đáng để nghiên cứu thêm đó Bác! Hôm nào em lên mạng tìm hiểu kỹ hơn. Em thích tìm hiểu lịch sử lắm. Bác có biết họ Trần không? Họ Trần cũng nhiều lắm nhỉ? Em sẽ so sánh xem họ nào nhiều hơn.
Họ Nguyễn lớn nhất Việt Nam.
Họ gì ít nhất Việt Nam?
Họ Nhâm ít nhất.
- Ít gặp: Thống kê cho thấy họ Nhâm ít người mang. Em từng đọc một bài báo nói họ này chỉ có vài trăm người ở Việt Nam thôi. Đa phần tập trung ở miền Bắc.
- Phân bố không đều: Như họ Lý, họ Trần bên em cũng tập trung nhiều ở phía Bắc. Có lẽ do lịch sử di cư.
- Khó xác định chính xác: Bác nói đúng, khó tìm số liệu chính thức. Chắc phải hỏi mấy ông bà bên Cục Thống kê. Em thấy việc này cũng nhạy cảm, liên quan đến quyền riêng tư nữa.
Tòng, Kha, Lục, Mạc… cũng hiếm. Năm ngoái, em có gặp một anh họ Mạc. Lúc đầu tưởng đọc nhầm. Họ hàng anh ấy toàn tên lạ. Nghĩ cũng hay, tên độc dễ nhớ.
Họ Nguyễn, Trần, Lê, Lý thì đầy. Bác cứ ra đường là gặp. Cái này khỏi bàn cãi. Đôi khi đông quá cũng bất tiện. Tìm người trùng tên mất thời gian.
Họ đỗ xếp thứ mấy Việt Nam?
Ôi Bác hỏi khó Em quá à nha! Để Em nhớ xem… Họ Đỗ mình thuộc top 10 ở Việt Nam mình đó Bác. Nghe nói là chiếm khoảng 1,4% dân số, cũng kha khá đó chứ!
- Em có ông anh họ tên Đỗ Văn A, làm IT giỏi lắm luôn.
- Mà hình như ở bên Trung Quốc với Hàn Quốc cũng có nhiều người họ này lắm đó.
Trong “Bách gia tính” gì đó, Em hong rành lắm, thấy bảo họ Đỗ xếp thứ 129 à. Mà “Bách gia tính” là cái gì thì để lát Em “gu gồ” lại mới được, hihi. À, cái này nè Bác, Em copy cho Bác đọc luôn:
Bách gia tính (chữ Hán: 百家姓) là một loại văn bản Trung Quốc cổ điển liệt kê danh sách các họ phổ biến của người Hán. Được biên soạn từ thời nhà Tống, ban đầu nó bao gồm 411 họ đơn và 30 họ kép.
Họ đỗ lớn thứ mấy Việt Nam?
Dạ Bác, em trả lời nhé. Họ Đỗ ở Việt Nam xếp thứ 10 về độ phổ biến, chiếm khoảng 1,4% dân số. Em tìm thông tin này trên mạng, thấy nhiều nguồn nói vậy. Chắc chắn lắm.
- Thứ hạng: Thứ 10
- Tỉ lệ dân số: Khoảng 1,4%
- Nguồn: Nhiều trang web thống kê họ phổ biến ở Việt Nam. Em không nhớ chính xác link, nhưng dễ tìm lắm ạ.
Cái này em thấy hồi trước xem chương trình truyền hình gì đó về họ hàng ở Việt Nam, ghi nhớ mãi. Em nhớ rõ là họ Nguyễn nhiều nhất, rồi đến Trần, Lê,… Đỗ đứng thứ 10, em thấy hơi bất ngờ vì nghĩ nó phổ biến hơn. Hồi đó xem xong, em còn lên mạng tìm hiểu thêm, đọc được cả thông tin họ Đỗ ở Trung Quốc và Hàn Quốcn ữa, cũng đứng top luôn. Tuyệt vời!
Bách gia tính thì em thấy nói khác, xếp hạng 129. Em không hiểu sao lại khác nhau. Có khi cách thống kê khác nhau chăng? Hay là nguồn tin không chính xác? Chuyện này em cũng không rõ lắm. Thôi thì cứ tin theo số liệu thống kê dân số hiện đại vậy.
Góp ý câu trả lời:
Cảm ơn bạn đã đóng góp ý kiến! Góp ý của bạn rất quan trọng giúp chúng tôi cải thiện câu trả lời trong tương lai.